Panpi Saint-Marie: «Euskal Herria biziaraztea ekimen politikoa da funtsean»


2021eko uztailaren 28an
120 auzapezen sostenguarekin eta 1.000 lagunen presentziarekin inauguratu zen Laborantza Ganbera. Pozik?
Bai. Alta, komeni da zehazpen bat egitea. Hastapeneko proiektuari 120 auzapezek eman zioten baietza, baina orduko proiektua ez da egungoa, proiektuak ez du erran bera egun. Hau da, 120 auzapezek estatuari eginiko Laborantza Ganberari eskaera sostengatu zuten. Eskaera egin genuenetik, 1995ean, Paueko Ganberak mespretxuak eta jarrera bortitzak baino ez dizkigu erakutsi. Proiektua sozializatuz joan den ahala ganberaren eskaera eta eraikitzeko moldea erradikala bilakatu da. Azkenik, ELBk eskaera obratu du. Alabaina, gaur egun 120 auzapez horiek berdin emango ote lukete baiezkoa? Auzapez kopuru horrek Laborantza Ganbera ofizialari baietza eman zion, baina hau ez da ofiziala.

Prefetaren mehatxuak jaso zenituzten. Inaugurazio egunean beldur al zineten?
Ez baitezpada. Prefetak badaki guk ez dugula proiektua geldituko, baina berak laborariengan beldurra sarrarazi nahi zuen: proiektuari ilegaltasun kutsua ezarri nahi izan dio. Guk, berriz, konfiantzazko mezua helarazi diogu jendeari lehenbailehen. Adibidez, Ganberaren izena euskaraz eman dugu eraikinean. Gisa horretara, ezin dute erran izen bera daraman Paueko egoitza ofiziala »frantsesez» ordezkatu dugunik. Ganberaren izen nagusiaren azpikoak Pour une devéloppement rural dio. Prefetak egitura hau ilegala dela dio, dirua ez baitu jaso erakunde publikoetatik. Guk legearen araberako elkartea dela diogu. Inaugurazio eguna arte ez zen existitzen, laborarien bozen bitartez sortu da. Ondoren, eskaera prefekturara eraman dugu legala izan dadin. Prozedura errespetatu eta desmartxa eta argipenak eman dizkiegu laborariei. Aritzeko manerak zaindu ditugu prefektuak jendea izutzeko agertu duen asmoari aurre egiteko.

Nolanahi ere, auzapezek ongi erantzun zuten inaugurazio egunean.
Bai. Hendaiako auzapezak »eta ez da abertzale» presioak politikan ohikoak direla eta kuraiaz erantzun behar zaiela erran zuen. Auzapez abertzaleentzat desafioa izan da. Abertzale ez direnentzat, berriz, iraultza gisakoa. Auzapezak, oro har, lasai egon ziren, ekimena legala dela transmititu zuten. Ororen buru prefektuak proiektuari oihartzuna eman dio eta «laborarien alde jokatu du» (irriak).

Euskal laborariek bere ganbera daukate. Epe laburrean zein da egitekoa?
Proiektuak hamasei langile bildu nahi ditu, gutxienez. Baina zuhurtziaz jokatu behar dugu. Urte hondarrerako ongi liteke zortzi langile ukatea. Oraingoz bi langilerekin hasi gara. Animatzaile nagusi batekin eta bere ondokoa. Paueko Laborantza Ganberako bozak burutu bitartean bi urte ditugu gure ganbera antolatzeko, laborariei frogatu behar diegu laborantza lagundu eta egituratu dezakegula. Laborarien artean badago abertzale munduko ez den asko, eta horiei bereziki zerbitzu sendoa eskaini behar diegu. Laboraria administrazioak itota bizi da »paperen eta tramitazioen menpe» eta guk Ganbera hau arazoak konpontzeko dela erakutsi behar diegu. Arazo anitzek jurista baten laguntza behar dute eta proiektua bermatzeko jurista bat ere lanean ari da Ganberan.

Ganbera Hegoaldeko Robles-Arangiz Fundazioaren diru laguntzaz sortu da.
ELBk 550 kide inguru ditu. Guk ezin dugu egitura hori muntatu, ezta Batera plataformaren inguruko taldeen laguntzaz ere. Berehala ohartu ginen Hegoaldeko sektore sindikalen laguntza behar genuela eta proiektua haiekin landu dugu. ELA izan da lehenik interesatu dena, eta besteak ondoren heldu dira, bakoitza bere ahalen arabera. Guretzat oso pozgarria da. Sindikatuez gain, Udalbiltzak ere sostengu ekonomikoa nahiz politikoa eskaini dizkigu. EAJko EBBko Josu Jon Imaz lehendakariaren eta Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Arrantza sailburu Gonzalo Saenz de Samaniegoren sostengua dugu halaber.

Prefetak berehala erran du dirua Espainiatik heldu dela…
Sosa atzerritik heldu dela dio. Guk ganbera ofiziala eskatu genuen eta ukatu ziguten. Sosa lagunengandik hartu dugu. Ez dut uste hori debekatua denik. Europatik heldu diren diru laguntzak atzerritik heldu dira. Oraingoan Europako lagunengandik heldu zaigu eta gainera lagun euskaldunengandik. ELBk euskalduntzat jotzen du bere burua, ez abertzale. Euskal Herrian eta munduan oro har erroturiko sindikatua gara. Euskal Herria errealitate soziala dela diogu. Beraz, sosa ez da Espainiatik heldu, Euskal Herritik bertatik heldu da. Gainera, sosa langileen aldetik heldu zaigu. Keinu naturala eta eskergarria da.

FDSEAko Jean-Pierre Goitik ganbera "legaltasunik gabeko elkartea" dela erran du.
Goiti Paueko Laborantza Ganberako lehendakariordea da. Zer erranen du? Paueko Ganberak ematen dio jatera. Goitik gure alde amiñi bat eginez gero bere kargutik kenduko lukete. Baina honezkero ezin du gure Ganbera legala ez dela erran. Gurea ez da Paueko Laborantza Ganbera, gurea elkarte bat da. Alta, urte batzuen buruan estatuak gurea errekonozitu beharko du, erronka hori irabaziko dugu. Honelako proiektuak »Seaska eta Herrikoa bezala» hasieran ez dira onartuak, alta herriko erakundeetan eta jendartean txertatzen bada, estatuak azkenean onartu beharko du. Orduan egitasmo politikoa bilakatuko da. Euskal Herria biziaraztea ekimen politikoa baita funtsean.

ELAko Jose Elorrietak Ganbera proiektu nazionaltzat jo du. Hazparneko kontseilari Beñat Intxauspek, berriz, proiektua laborarien arlo profesionalean garatu behar dela, ez politiko bihurtu, erran du.
Nahi dutena erran dezakete, libre da, ezta? Elorrietak alde bat azpimarratu du, Intxauspek beste bat. ELBn pentsaera politiko ezberdinak biltzen dira eta laborarien pentsaera guztiak errespetatzen ditugu, baita sostengua ematen dutenenak ere. Guk proiektuari kutsu politikoa kendu nahi diogu. ELBk alkimia hori lortu du, jende desberdinen sostenguak batu ditu: Joseba Permach eta Frantxua Maitia egon ziren inaugurazio ekitaldian, arrazoi desberdinengatik egongo ziren. Adibidez, ELBko kide askok ziur Maitia bozkatzen duela. Orduan, Maitiak bere interesak zaindu behar ditu.

Iparraldeko laborantza proiektuak beste laborarien arreta bereganatu du...
EHNEri ELBren proiektua interesgarria iruditzen zaio. Hegoaldean laborantza ttipia lantzen dute edo industriala. Iparraldean, badugu geure moldea, erdibideko molde bat erdietsi dugu, eta haiek hona so egiten dute. Laborantza herrikoia lantzen ari gara, ekoizpena neurtuz, baditugu geure kontraesanak, bistan da. Zeregin horretan, Hegoaldean nahiz geure diasporan gure proiektua lantzen segitu nahi dugu eta berau ongi azaldu. Mota guztietako euskaldunen atxikimendua eta sostengua jaso ditugu eta erdietsi ditugun lorpenak eskaini eta trukatu nahi ditugu beste laborari euskaldunekin.

Laborantza Ganbera Batera-ren aldarrikapenetako bat da. Laborariak aitzindari, horra! Zer gogoeta egiten duzu?
Laborariok eta ez direnak ere etsituta gaude Batera-ren aldarrikapenak ezin erdietsiz ari garelako. 10 urte borrokan, baina ez ditugu aldarrikapenak lortu. Hala ere, ezin dugu beste 10 urte berdin iragan. Baterak, guk laborariok oro har egin dugun gogoeta bera egin eta landu behar du. Guk hordagoa bota dugu eta Batera bultzatu dugu pixka bat bederen. Laborariok Batera-ren aitzindari gisa agertu gara. Orain bidea irekitzen eta sendotzen badugu, beste aldarrikapenentzako ere bide eta perspektiba berriak zabalduko dira. Egoera zaila da alabaina, baina esperantzari leiho bat irekirik bizi behar dugu.


Azkenak
EITBren Bilboko egoitza aurrean kontzentrazioa egingo dute, zuzendaritza postuak euskalduntzea exijitzeko

"EITB euskalduna, zuzendaritzatik hasita!" lelopean, otsailaren 25ean egingo dute elkarretaratzea, asteartean, EITBko ELA, LAB eta ESK sindikatuek nahiz Aldatu Gidoia ekimenak deituta.


Lizarrako UPNk eskoletako bertsolaritza programa eten du

Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".


EAEko gazteen %88aren ustez buru osasuneko tratamenduak Osakidetzaren gain egon beharko lirateke

Future Game proiektuak EAEko gazteen osasun mentalaren inguruko ikerketa egin du. 18-35 urteko gazteen %87,7ak osasun mentaleko tratamenduak osasun publikoak bere gain hartu beharko lituzkeela pentsatzen du; %64,5ak osasun mentalaz hitz egitean haien iritzia kontuan hartzen ez... [+]


AEBak eta Errusia batzartuko dira gaur Saudi Arabian, Europak albotik behatzen duen bitartean

Ukrainako gerra hasi zenetik, bi potentziak ez dira mahai beraren bueltan eseri. Negoziatu egingo dute nola amaitu gatazka belikoa. Ukrainako presidenteak, ordea, esan du ez duela mahai horretan adosten den ezer onartuko, bera ez baitute gonbidatu.


Guggenheim Urdaibai: nork nori entzun eta zertarako?

2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]


Lau urteko espetxe zigorra ezarri diote Irungo irakasle bati, Txingudi Ikastolan ikasle bati sexu abusua egiteagatik

Lau urteko kartzela zigorra, zazpi urteko inhabilitazioa eta hiru urtez 12 urteko biktimarengandik urruntzeko agindua eman du Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak. Neskari 6.000 euro ere ordaindu beharko dizkio erasotzaileak kalte-ordainetan.


Kripto-txanponekin eginiko iruzur batek krisi betean murgildu du Milei

$LIBRA izeneko kripto-txanponean inbertitzeko deia egin zuen Argentinako presidenteak sare sozialetan. Une batean 4.500 milioi euroko balioa izatera iritsi zen arren, ordu gutxiren ostean behea jo zuen kripto-txanponak eta galera asko eragin zizkien bezeroei. 100 salaketa baino... [+]


2025-02-18 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gorabehera ekonomikoak otorduraino heltzen direnean: arrozaren krisia

Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


2025-02-18 | Mara Altuna Díaz
Scott Zuñiga, Estatu Batuetako tiktoker euskaltzalea:
“Euskara ikasteko nire superboterea da etengabe hitz egitea, lotsa alde batera utzita”

44 urte ditu, ama mexikarra, eta eskoziarra aita. Mexiko Berrian jaio zen, Utah-n hazi, eta duela hogei urte izan zuen euskararen berri, Cadizen Zinemagintza ikasten ari zela, norbaitek abizen euskalduna zuela esan zionean. Duela bi urtetik Donostian bizi da eta euskara ikasten... [+]


HezkuntzArtea taldeak manifestua aurkeztu du: “Moda pedagogikoak bata bestearen atzetik ezarri dituzte”

Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]


Sabotaje algoritmikoaren alde

«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version

«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea

Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Ekainaren 1 era atzeratu dute Iparraldetik zirkulatzeko ingurugiro agiriaren derrigortasuna

Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.


Eguneraketa berriak daude