Ezpalak


2021eko uztailaren 27an


Trantsizioaren begia

Salamanca eta Istanbuletik pasa ondoren, Donostiara iritsi da «En el umbral del cambio» Paco Elvira argazkilari kataluniarraren erakusketa, Amarako Ernest Lluch Kultur Etxera. Izenburu horrekin, argazkilariak 70eko hamarkadan eta 80koaren hasieran, Espainiako Trantsizio garaian beraz, egindako 50 argazki inguru bildu ditu. Trantsizio politiko garaiko argazkietan hala ere, politikak baino, gizarteak, biztanle anonimoek dute protagonismoa. Horren lekuko alboko argazkia, Elvirak 1982. urtean Huelvako meatzarien itxialdian ateratako irudi hunkigarria.


Euskal Kultur Erakundearen 2005eko asmoak

120 ekimen, 54 elkarte eta 803.000 euroko aurrekontua. Horixe zenbakitan EKEren 2005erako aurreikuspena. Egitasmo horren barnean Batek Mila egitasmoa da garrantzitsuenetakoa. Proiektu horrek biltzen du adibidez, kultur ohituren inkesta. Dagoeneko Euskal Herrian 1.600 galdeketa egin dituzte eta emaitzak uda hasi aurretik emango dituzte. Zenbait artista bildu eta ikuskizunen bat sortzeko gogoz ere badira eta Biarritz Baleta, Musika Eskola, Scene Nationale-a, Theatre de Rivage eta euskal artistak bilduko dira.


Gipuzkoako arkitektura 1850-1960

Gipuzkoaren garapen urbanoa «oso orekatua eta asko eraberritua» izan dela esan dute Gipuzkoa. Guía de arquitectura 1850-1960 liburua argitaratu dutenek. Lan hau Artearen Historian doktorea den Ana Azpirik koordinatu du eta Gipuzkoako Foru Aldundiko arkitekto talde batek eta Euskal Herriko Arkitektoen Elkargoak egin dute. 1850 eta 1960 urte arteko arkitektura-lan adierazgarrienak aukeratzen saiatu dira egileak eta argazkien ondoan azalpenak eman dituzte. Hala ere, ez dute testuingurua alboratu. XIX. mende erdialdeko suspertze ekonomiko, demografiko eta industrialarekin abiatu eta XX. mendeko 60ko hamarkadako industrializazioaren garai oparorako bidea egin dute. Eraikin bakoitzaren ezaugarriak eta eraikitako garaia hobeto ulertzeko lagungarriak ditu beraz liburuak.


Arcon Euskal Herriko zazpi galeria

289 galeria bilduko dira Madrilen otsailaren 10etik 14ra. Horietako zazpi Euskal Herrikoak: Bizkaiko Windsor Kulturgintza, Colon XVI eta Vanguardia, Gipuzkoako Altxerri eta Dieciseis, Nafarroako Moises Perez Albeniz eta Arabako Trayecto. Bizkaiko Foru Aldundiak Arte Eder museoaren, Guggenheim-en, Rekalde aretoaren eta Bilbo Arte Fundazioaren eskaintza ere eramango ditu.


Totem komiki dendak 25 urte

Bilbon dago Totem komiki denda eta Conchita Ciruelos eta Jose Maria Boulandierrek ireki zuten duela 25 urte. Komiki argitaratu berriak, atzeratutako aleak, erabilitakoak eta katalogotik kanpo geratu direnak saltzen dituzte. Abentura, erotika, umorea, fantasia, underground, politika... gaitzat duten komikiak dira apaletan. Alabari dendan lekukoa pasa dion Conchita Ciruelosek nabarmendu du etorkizuneko merkatua euskarazko haurrentzako komikigintzan dagoela.


Iparraldeko bertso kanporaketa

Euskal Herriko Txapelketarako bi ordezkari aukeratzeko, kanporaketa jokatu zen urtarrilaren 18an, Donibane Lohizunen. Amets Arzallus eta Miren Artetxe geratu ziren aurrena eta bigarren, eta beste lau lehiakideak Eneritz Zabaleta, Xumai Murua, Fermin Mihura eta Egoitz Zelaia izan ziren. Bi sailkatu hauei Sustrai Colina batuko zaie Txapelketa Nagusiko finalerdietan eta hiruko honekin, Iparraldeak ordezkaritza sendoa du aurten. Aurrera begira, Iparraldeko Lehen Txapelketa noiz antolatu aztertzen hasi da Bertsularien Lagunak Elkartea. Eskoletan trebatzen ari diren gazteak eta plazan dabiltzanak batuta, 15 bertsolari inguruko talde ederra kontatu daiteke. Kopuruz nahikoa izatea, eta Iparraldean euskarak duen egoera larria dira epe laburrean antolatzera bultzatzen dituztenak, eta aldiz, bertsolari gazteei heltzeko denbora gehiago uztea da tartea luzatu dezakeen arrazoia.


Guggenheim eta Artiumen «arrakasta» iazko urtean

Guggenheim museoak 909.144 bisitari jaso zituen 2004an, aurrekoan baino %7 gehiago. Artiumi, aldiz, kopurua txikitu zitzaion urte batetik bestera, eta 87.500 pertsona hartu zituen. Arrakasta, ordea, helburuen araberakoa dela eman du aditzera Berrian Javier Gonzalez de Durana, Artium museoko zuzendariak: «Munduan bi ildo daude. Batetik, ekonomiaren traktorea izateko bokazioa duen museoa dugu. (...) Beste museo batzuek beste ildo bat aukeratu dugu. Beharrezkoa egiten dugu, nahiz egiten den unean gutxiengo batek soilik ulertu. (...) Badira gauza beharrezkoak, eta badira errentagarriak izateko komeni direnak».


Azkenak
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


2024-08-21 | ARGIA
Udaltzaingoak kaleko saltzaileekin duen “jarrera oldarkor eta bortitza” salatu dute Bilboko konpartsakideek

Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.


Eneko Etxeberria: “Hitz bakarrean, inpunitatea bilatzen du Gobernuak”

Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]


AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


Eguneraketa berriak daude