Abenduaren 30eko bozketaren ondoren, azaroaren 14an Batasunak publiko egin zuen ekarpen politikoaren ondorioak nabarmenago agertu dira, zeresanik ez Rodriguez Zapaterori igorritako eskutitzaren eta honek izandako erantzunaren ondoren eta baita noski, ETAk Belodromoko ekarpenarekiko bere prestutasuna behin azalduta.

Euskal Herria bidegurutzean zegoela genion, eta aipatu bezala, azken hilabete hauetan prozesuaren azkartzea eman dela agerikoa da. Euskal Herria osoan aldaketa politikorako dauden aukerak eta premiak hedatzen doaz. Nafarroan ireki den eztabaida horren lekuko nabarmenena da eta bertako eskuin espainolak arriskuan ikusten du herrialdearen statu quo delakoa, badakielako "herriari hitza ematea" kontzeptua indartzen ari dela Ezker Abertzaleak soluzioak bilatzeko eskemak horren arabera planteatzerakoan.

Testuinguru politiko berrian, PSE estatutu berritua aurkeztera behartuta sentitu da; De Villepin-en bisitak eta Ipar Euskal Herriko herritarrei adierazitako mespretxuak urrats praktikoak ematearen beharra eta zilegitasuna areagotu ditu eta ondorioz, hortxe dugu martxan dagoeneko Laborantza Ganbera.

Oro har, aldaketa politikoaren beharraren inguruko eztabaida nabarmen areagotu da, eta abenduaren 30eko bozketak eztabaida eztandarazi du bere gordintasunean, autonomismo abertzalea eta alderdi espainolistak bere kontraesanetan aurrez aurre jarriaz.

Ezker Abertzaleak eztabaida politikoaren lehentasunak markatu ditu, lehenik Belodromoko Agiriarekin eta ondoren Ibarretxe Planari emandako erantzunarekin: baliatu dezagun aldaketa politikoa gatazkari konponbide demokratikoa emateko.

Abenduaren 30eko Osoko Bileran erakutsi genuen jarreraren bidez, itun neoestatutario bat egiteko abian ziren mugimenduak errotik baldintzatu ditugu nahiz eta hori ezin daitekeen definitibotzat jo. PNVko sektore Imaztarren plana, Plana ez ateratzea zen, autonomikoetara Ibarretxe Planaren banderarekin joan ahal izateko, Ezker Abertzaleak legalki jokatzerik izanen ez duela pentsatuta eta hauteskunde ondoren gatazkaren konponbidea ekarriko ez zuen PSOErekiko itun estatutario huts batera joateko.

Batasunak emandako aldeko hiru bozek hori ezinezko bihurtu dute, epe laburrean behintzat. PNV, gogoko ez duen Madrilekiko konfrontaziora behartuta dago epe labur-ertainean; PSOE aldiz, PNVrekiko trapitxeo estatutarioa ezinezko egitera eraman dugu. Ondorioz, gatazkaren konponbidea oinarri ez duen itun neoestatutarioaren arriskua gutxitu da; aldiz, bake prozesua abian jartzeko aukerak handitu. Trenen arteko talkara doaz abiadura bizian eta hori ekidin daiteke euskal herritar guztion interesekoa den bake prozesu ez-baztertzaile baten aldeko apustu eginez.

Eremu politikoan, triangulazioaren eskema gero eta nabarmenago agertzen ari da, eta Ezker Abertzaleak ordezkatzen duen erpina sendotzen ari da jokaleku horri begira ere; gatazkak behar duen soluziobidea hortik ere etorriko delakoan.

Egoera berri honetan, gatazka era demokratikoan konpontzeko funtsezkoak diren kontzeptu eta klabeak »bereziki herri kontsultarena» indartzen ari dira eta pixkanaka bere bidea eta lekua irabazten hasiak dira. Testuinguru horretan, Nazio Eztabaidaguneak orain urte eta erdi abian jarritako prozesuak aurrera jarraitzen du eta mediatikoki lehiatu ezin badu ere, lan serio, txukuna eta zabala burutzen ari da haizeak eramaterik ez duen dinamika emankorra sustatzeko.

Euskal presoen borrokaldiak bere zentzu osoa aurkitzen du Ezker Abertzalearen apustu orokorrean. Preso eta errepresaliatu guztiak etxera ekarriko ez duen bakebiderik ez dago; lehenik eta behin, funtsezkoa da beren estatus politikoa aitortzea prozesu honetan parte hartu dezaten eta herri hau noizbait bakearen arrakastara iritsi dadin.

Ezker Abertzalearen ofentsibak hankaz gora jarri du egoera politikoa, baita Estatuan ere. Ez da marka txarra ilegaltzat jotzen omen duten Batasunarentzako.