Tra(d)izioa
Udazkenean, hementxe bertan idatzitakoaren harira etorri zitzaidan lagun bat baino gehiago, lerrotxo horietan jarritakoarekin adostasuna azalduz eta bere eskuetan zegoena egiteko asmo zintzoz, emakumeoi kantu zaharretan ere zirrikitu bat zulatu nahian. Baina esperantzari irekitako leihoa berehala itxi zitzaidan, tra(d)izioaren desilusio usain ustelak eraginda.
Asko kostatzen omen da halakoetan, eta urte «luzeetan» landutakoa «gauetik goizera» alboratzea. Inoxentea ni, kantu hori ez dela hain zaharra uste bainuen, baita ere horren aurretik andrea eta gizonezkoentzako agurrak luzatzen zituenik bazela ere gure kantutegian...
Auskalo nahia edo gogoa besterik ez denak nire ezjakintasuna elikatu duen!
Tra(d)izioa omen ere alarde militarretan emakumea kantinera moduan, besterik ez, azaldu beharrekoa.
Cantinera: mujer que tenía como oficio servir bebidas a la tropa, hasta durante las acciones de guerra. Eta definizio horri gehituta irakur daiteke: habitualmente de mala fama porque asumían otros «menesteres».
Hala ere, tradizioan ere halako emagaldu kutsu batez hornituta egon dena, aipagarri «soldadesca»rentzat, batez ere berdintasunaren «militante ez tradizionalen» aurrean kolpeka eta irainka aritzerakoan.
Tra(d)izioaren izenean, agintea eta ahalmena duen hainbat, mutu -ez dakit itsu eta entzungor ere- agian halako eskakizunetan gabiltzanok txikikeriatan denbora galtzen dugun horietako ganorabakoak garelako edo.
Tradizioa omen, ere, etxe barruetan emakumeok ederki egurtu eta gero, familiaren aginte eta etxekoen okerrak zuzentzeko gizonezkoek zuten ahalmen barruan kokatzen zituzten epaiak -eta ez hain aspaldian, ni abokatu lanetan hasi nintzenean halakoak irakurrita nago eta-. Pertsonaren duintasunaren aurrean halako traizioarekin bukatzeko bideak irekitzen -ea noiz zabaltzen diren zeharo- hasiak bagara ere.
Tradizioa omen atxilotuta egon den norbaitek torturak salatzen dituen bakoitzean, sistemaren kontra erabili nahian sortutako gezurrak direla aldarrikatzea ere, edo eta bere kontra egon daitezkeen frogei indarra kentzekoarena dela ezinezko omen diren portaerak deskribatzearen arrazoia. Hala zioten Argentinan eta Txilen, eta bakoitzak buruan dituen beste hainbat lekuetan ere, baina tradizioa hautsiz, Txilen guztia argitara atera denean, bertako Lehendakari den Ricardo Lagosek esan berri du, egiari aurrez aurre begiratzen hasiak direla, alfonbrapean gorde beharrean. Gogorra izan arren, sinestezina izan arren, gizakion gizakeriak -ez astakeriak, animaliak ez baitute holakorik egiten- noraino ailegatu daitezkeen ezin baita aldez aurretik asma, aurre egitearena da bide bakarra, nahiz eta ustez mantengarria den sistema eusten duten harbilak printzatu eta erortzeko arriskuan jarri.
Halako hainbat tradiziok traizio izateko soberan duten D hori Duintasunarena izan daiteke eta ez da hori bere lekua.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]