Nola egin errenta aitorpena euskalgintza laguntzeko


2021eko uztailaren 27an
Lehenbiziko Euskarari zor zaiona kanpaina 2000. urtean egin zen. Oinarriak taldeak bultzatu zuen hasieran, eta ondoren AEK, IKA, Karrikiri, Euskal Kultur Elkargoa, Nafarroako Ikastolen Elkartea, Sortzen-Ikasbatuaz, CGT, ESK-CUIS, LAB, ELA eta STEE-EILAS elkartu zitzaizkion. Mikel Aldasoro, ekimenaren arduradunetako baten esanetan, "Nafar Gobernuak euskararenganako daukan politika okerra neurri batean zuzentzeko egiten da kanpaina". Aldi berean, politika horrek sortutako hainbat hutsune estaltzeko erabiltzen da jasotako dirua, urtero euskararen aldeko asmo bati lagunduz.

Ekimenean parte hartzeko, lehenik eta behin diru kopuru jakin bat sartu behar da Oinarriak-ek horretarako irekitako kontuan. Gero, errenta-aitorpena egiteko momentuan, azken emaitza ematen dutenean, euskararen aldeko elkarte bati egindako ekarpen hori kenkari berezi gisa agertzea nahi dugula esan behar da, "gobernuak betetzen ez duen hutsunea betetzeko", azaldu du Aldasorok. Horretarako badago laukitxo berezi bat, 585a. Errenta-aitorpena egiten duen bankuko langileari eskatu behar zaio Oinarriak-en kontuan sartu den kopurua laukitxo horretan adierazteko -norberak eginez gero, berdin-, eta diru-sarreraren ordainagiria aurkeztu.

Gerta liteke errenta-aitorpena egiten digun langileak oztoporen bat ipintzea. "Egiten ari garena erabat zuzena ez dela esan diezagukete »dio Aldasorok», baina horrelakoetan norberak erantzukizuna onartzen duela esan behar da". Langilea temati paratuz gero, behin eta berriro esan beharko zaio erabakia norberarena dela eta eskubidea dagoela halako zerga-eragozpenak egiteko.

Beste bide bat ere badago, errenta-aitorpena normal egin eta gero, zuzenketa egitea eska daiteke idatzizko agiri baten bidez, euskalgintzako erakunde bati ekarpena egin diogula azalduz eta dagokion ordainagiria aurkeztuz. Eskaeran, hala egitera bultzatu gaituzten arrazoiak azalduko ditugu halaber.

Gehienek aurrera egiten dute

Kanpainan biltzen den dirua, beraz, parte hartzen dutenen sakeletatik jasotzen da azken batean. Xedea, jakina, ekarpena egiten dutenek errenta-aitorpena egin ostean diru hori berreskuratu ahal izatea da, ordaindu behar dutenek gutxiago ordainduz, eta jaso behar dutenek gehiago jasoz.

Baliteke, ordea, Nafarroako Ogasunak errenta-aitorpen horiek aintzakotzat ez hartzea. Hala gertatuz gero, ekarpena egin duenak diru hori ez luke berreskuratuko. Mikel Aldasorok dioskunez, aldiz, hori ez da batere ohikoa izaten. "Guri, behintzat, oso jende gutxik deitu digu dirua ez duela berreskuratu esanez. Beti berrikusten dituzte aitorpen batzuk, eta estatistikaren arabera suerta liteke horietako bat gurea izatea, baina gehienak ontzat ematen dituzte". Dena dela, kanpainan esku hartzen dutenei garbi esaten zaie agian ez dutela dirua berriz jasoko.

Nora doa jasotako dirua?
Urtez urte, Euskarari zor zaiona ekimenak emandako sosak egitasmo bat indartzera bideratu dira. 2000 urtean, zati bat Udako Euskal Unibertsitateari eman zitzaion eta beste bat Sanferminetako peñei, jaietako egitarau elebiduna argitara zezaten, Udalak gaztelera hutsezkoa atera zuen eta. 2001ean, Oinarriak-ek bultzatutako Euskaraz eskubide osoz kanpainari lagundu zitzaion. Kanpaina hartan, euskaraz arreta ematen duten bulego, denda eta abarretan euskarri batzuk ipini ziren, euskaldunek ezagut zitzaten. 2002 euskarazko komunikabideen urtea izan zen. Batutako dirua Nabarra aldizkariaren, Euskalerria Irratiaren eta Berria egunkariaren artean banatu baitzen. 2003koa, azkenik, AEK-k eta Zabaldik etorkinak euskarari hurbiltzeko abiarazitako proiektua sustatzeko erabili zen.
2004an lortutako diruarekin zer egingo den ez da iragarri oraindik. Normalean, urteroko kanpaina aurkeztean esaten da aurreko urtean lortutakoa nora bideratuko den. Hori otsaila edo martxo aldean gertatuko da, errenta-aitorpena egiteko epea ireki baino hilabete bat edo bi lehenago.

Ia 300 lagunek hartu zuen parte iazko kanpainan
2004ko errenta-aitorpenean, 292 nafarrek egin zioten jaramon Euskarari zor zaiona ekimenean esku hartzeko deiari. Bakoitzak emandako diru kopurua desberdina da, baina normalean 30 eurokoa izaten da ekarpena. Iaz, 7.500 euro batu ziren modu horretan. Mikel Aldasorok adierazi digunez, jasotako diru kopurua 6.000-8.000 euro bitartean egon ohi da.


Azkenak
2024-12-04 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Muga-zergak ezarriko ote zaizkio unibertsitateko talentuari ere?

Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]


Urduñako espetxe frankistako biktima gehiago deshobiratzeko lanak abiatu dituzte berriro

Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.


2024-12-04 | Julene Flamarique
Autonomo faltsuen lan eredua aldatuko duela esan du Glovok, jabea epaitua izan baino egun bat lehenago

Sei urteko espetxe zigorra ezar diezaiokete Oscar Pierreri langileen eskubideen aurkako hainbat delituengatik. Epaiketa asteartean izan da Bartzelonan, eta astelehenean iragarri du legearen pean kontratatuko dituela 15.000 rider. CGT sindikatuak “fiskaltzaren aurrean... [+]


2024-12-04 | Leire Artola Arin
Kapitalismo berdearen izenean, lurraren defendatzaileak kriminalizatuta

2023an ezagutu genuen Solway Investment Group multinazional suitzar-errusiarraren boterea noraino iristen den. Guatemalan duen Fenix meategiaren gehiegikeriak agerian uzten zituen ikerketa baten berri eman zigun Prensa Comunitariako kazetari batek, eta elkarrizketa hori [+]


Teknologia
Mundu digital bortitza

Bilbon bazterkeria arriskuan dauden kolektiboekin lanean aritu nintzen bost urtez, arrakala digitalaren inguruan, batez ere emakumeekin. Bidean, bortizkeria matxistekin eta beste arazo askorekin aurkitu nintzen. Oso modu organikoan, indarkeria matxista pairatzen zuten... [+]


Materialismo histerikoa
Beteta

Bata bestea irentsiz gordetako azken galtzerdi parearen ondoren, ezin izan nuen kaxoia itxi. Horrela zegoen, gaizki itxita, bi astez jada, pijamena (pijamen tiraderan, oparitutako hiru izan ezik, ez dago pijamarik; “etxerako” kamiseta eta galtzaz beteta dago). Atera... [+]


2024-12-04 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Sir

Londrestik iritsi da ospe handiko arkitekto bat Galiziako herri txiki batera. David Chipperfield du izena, eraikinak mundu osotik zehar ditu, Berlin, Milan eta Shangaigo bulegoetatik lanean. Arkitektura elegantea, fina, Sir batek egindakoa. Istorioa Corrubedo herrixkan hasten... [+]


Euskara mailu bat da

Neronek esan nezake, baina Macronek esan zuen. Frantses nazioa zatitzeko tresnak omen dira frantsesa estatu hizkuntza bilakatu baino lehenagotik ere exagonoan baziren hizkuntza horiek. Aitortu ordez Frantziak hizkuntza horietako hiztunak azpiratu, uniformizatu eta asimilatu egin... [+]


Ikusezin

Tabernan zaude, barran, eskatu nahian. Mostradorean beste pertsona batzuk ere berdin. Laster izango da zure txanda, baina zuri tokatu arren, zerbitzariak ez dizu galdetu ea zer nahi duzun, salto egin dizu eta zure atzean etorri den gizona atenditu du. Ergel aurpegia geratu... [+]


2024-12-04 | Tere Maldonado
Biraka jarraitzen du gurpilak

Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]


2024-12-04 | Karmelo Landa
Durangok dakarrena

Egotea egitea da. Hala dio aurten Durangoko Azokak, eta egia da, azokaren beraren kasuan behintzat eta Euskal Herria aintzat hartuta. Dagoeneko 59. azoka da aurtengoa, eta urtero egote hutsak frogatzen du euskara, euskal kultura, euskal nazioa egiteko modua dela Durangoko... [+]


Cristina Osés. Euskararen demokratizaziorantz
“Jakin nahi dut nola deseraiki daitekeen euskararen aurreko indiferentzia”

2022an egin nuen topo Cristinarekin lehen aldiz, Eusko Ikaskuntzak antolaturiko Aniztasunaren kudeaketa demokratikoa Nafarroan proiektuaren baitan. Nafarroa Garaiko errealitate soziopolitikoaren ordezkari-edo ginen zortzi gazte elkartu eta batzen eta bereizten gaituzten aferez... [+]


Eguneraketa berriak daude