Nola egin errenta aitorpena euskalgintza laguntzeko


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Lehenbiziko Euskarari zor zaiona kanpaina 2000. urtean egin zen. Oinarriak taldeak bultzatu zuen hasieran, eta ondoren AEK, IKA, Karrikiri, Euskal Kultur Elkargoa, Nafarroako Ikastolen Elkartea, Sortzen-Ikasbatuaz, CGT, ESK-CUIS, LAB, ELA eta STEE-EILAS elkartu zitzaizkion. Mikel Aldasoro, ekimenaren arduradunetako baten esanetan, "Nafar Gobernuak euskararenganako daukan politika okerra neurri batean zuzentzeko egiten da kanpaina". Aldi berean, politika horrek sortutako hainbat hutsune estaltzeko erabiltzen da jasotako dirua, urtero euskararen aldeko asmo bati lagunduz.

Ekimenean parte hartzeko, lehenik eta behin diru kopuru jakin bat sartu behar da Oinarriak-ek horretarako irekitako kontuan. Gero, errenta-aitorpena egiteko momentuan, azken emaitza ematen dutenean, euskararen aldeko elkarte bati egindako ekarpen hori kenkari berezi gisa agertzea nahi dugula esan behar da, "gobernuak betetzen ez duen hutsunea betetzeko", azaldu du Aldasorok. Horretarako badago laukitxo berezi bat, 585a. Errenta-aitorpena egiten duen bankuko langileari eskatu behar zaio Oinarriak-en kontuan sartu den kopurua laukitxo horretan adierazteko -norberak eginez gero, berdin-, eta diru-sarreraren ordainagiria aurkeztu.

Gerta liteke errenta-aitorpena egiten digun langileak oztoporen bat ipintzea. "Egiten ari garena erabat zuzena ez dela esan diezagukete »dio Aldasorok», baina horrelakoetan norberak erantzukizuna onartzen duela esan behar da". Langilea temati paratuz gero, behin eta berriro esan beharko zaio erabakia norberarena dela eta eskubidea dagoela halako zerga-eragozpenak egiteko.

Beste bide bat ere badago, errenta-aitorpena normal egin eta gero, zuzenketa egitea eska daiteke idatzizko agiri baten bidez, euskalgintzako erakunde bati ekarpena egin diogula azalduz eta dagokion ordainagiria aurkeztuz. Eskaeran, hala egitera bultzatu gaituzten arrazoiak azalduko ditugu halaber.

Gehienek aurrera egiten dute

Kanpainan biltzen den dirua, beraz, parte hartzen dutenen sakeletatik jasotzen da azken batean. Xedea, jakina, ekarpena egiten dutenek errenta-aitorpena egin ostean diru hori berreskuratu ahal izatea da, ordaindu behar dutenek gutxiago ordainduz, eta jaso behar dutenek gehiago jasoz.

Baliteke, ordea, Nafarroako Ogasunak errenta-aitorpen horiek aintzakotzat ez hartzea. Hala gertatuz gero, ekarpena egin duenak diru hori ez luke berreskuratuko. Mikel Aldasorok dioskunez, aldiz, hori ez da batere ohikoa izaten. "Guri, behintzat, oso jende gutxik deitu digu dirua ez duela berreskuratu esanez. Beti berrikusten dituzte aitorpen batzuk, eta estatistikaren arabera suerta liteke horietako bat gurea izatea, baina gehienak ontzat ematen dituzte". Dena dela, kanpainan esku hartzen dutenei garbi esaten zaie agian ez dutela dirua berriz jasoko.

Nora doa jasotako dirua?
Urtez urte, Euskarari zor zaiona ekimenak emandako sosak egitasmo bat indartzera bideratu dira. 2000 urtean, zati bat Udako Euskal Unibertsitateari eman zitzaion eta beste bat Sanferminetako peñei, jaietako egitarau elebiduna argitara zezaten, Udalak gaztelera hutsezkoa atera zuen eta. 2001ean, Oinarriak-ek bultzatutako Euskaraz eskubide osoz kanpainari lagundu zitzaion. Kanpaina hartan, euskaraz arreta ematen duten bulego, denda eta abarretan euskarri batzuk ipini ziren, euskaldunek ezagut zitzaten. 2002 euskarazko komunikabideen urtea izan zen. Batutako dirua Nabarra aldizkariaren, Euskalerria Irratiaren eta Berria egunkariaren artean banatu baitzen. 2003koa, azkenik, AEK-k eta Zabaldik etorkinak euskarari hurbiltzeko abiarazitako proiektua sustatzeko erabili zen.
2004an lortutako diruarekin zer egingo den ez da iragarri oraindik. Normalean, urteroko kanpaina aurkeztean esaten da aurreko urtean lortutakoa nora bideratuko den. Hori otsaila edo martxo aldean gertatuko da, errenta-aitorpena egiteko epea ireki baino hilabete bat edo bi lehenago.

Ia 300 lagunek hartu zuen parte iazko kanpainan
2004ko errenta-aitorpenean, 292 nafarrek egin zioten jaramon Euskarari zor zaiona ekimenean esku hartzeko deiari. Bakoitzak emandako diru kopurua desberdina da, baina normalean 30 eurokoa izaten da ekarpena. Iaz, 7.500 euro batu ziren modu horretan. Mikel Aldasorok adierazi digunez, jasotako diru kopurua 6.000-8.000 euro bitartean egon ohi da.


Azkenak
2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Eguneraketa berriak daude