Makina bat kontu


Lituanian zentral nuklear bat ixten ari dira

Lituaniako Ignalian dagoen zentral nuklearreko erreaktoreetako bat urtezahar egunean geratzen hasi ziren eta laster zentraleko beste erreaktorea ere itzaltzen hasiko dira. Zentraleko zuzendaria den Viktor Shevaldin-ek esan zuenez, "erreaktorea 20:02an erabat gelditu dugu" eta "prozesua aurrez ikusitako planei jarraituz burutu da". Horrela bada, Lituaniak eta Europako Batasunak (EB) sinatutako hitzarmena bete egin zen. Ignalinako zentral nuklearrak Lituaniak egun behar duen energia elektrikoaren %70 produzitzen du -1.330 megawatteko ahalmena du eta lituaniarren beharrak 1.900 wattekoak dira- baina Txernobileko zentral nuklearren mota berekoa denez, aspaldi hasi zen EB zentrala ixteko negoziazioetan.
Joan den urteko maiatzaren lehenean sartu zen Lituania EBn eta aldi berean urte amaierarako zentraleko erreaktoreetako bat ixteko konpromisoa hartu zuen, eta bestea 2009ko amaierarako. Ignalinako lehen erreaktorea 1983ko abenduan abiatu zen eta bigarrena 1987ko abuztuan.
Vilnius, Kaunas eta Elektrenai-ko zentral elektriko klasikoak beteko dute erreaktore nuklearra ixteak sortuko duen hutsunea eta etorkizunean Errusiatik energia inportatzeko asmoa dute. Dena den EBk Ignalina ixteak sortuko dituen kostuak finantzatuko ditu; kostu hauek 30 urtean 2 edo 3 mila milioi eurokoak izango direla kalkulatzen da. Jada 200 milioi euro desblokeatu ditu EBk lehen erreaktorea gelditzeari aurre egiteko. Halaber, lanik gabe geratuko diren langileen birkokapena edo erretiroa ziurtatzeko laguntza finantzario berezia izango da.


Bioaniztasunak atzera egin du 2004an ere

15.589 espezie inskribaturik daude 2005aren hasieran Naturaren Babeserako Munduko Batasunaren (IUCN) zerrenda gorrian, hau da, desagertzeko zorian. Txori, ugaztun, anfibio, eta abarrek osatzen dute zerrenda gorria eta 2004 hasieran baino 3.330 espezie gehiago daude bertan.
Azken hogei urteotan gutxienez 15 espezie desagertu dira eta beste 12 gatibu bizi dira. Halaber dortoken %42, anfibioen %32 eta ugaztunen %23 desagertzeko arriskuan daude.
Txoriak ez daude egoera hobean, izan ere PNAS erakundeak egindako prospekzioen arabera txori-espezieen %14 desagertuko dira 2100. urterako.
Hainbat espezie desagertzeak beste batzuen arrakasta ekar dezake. Eta gizakiarekin zer gertatuko da? Adibidez, Indian saia desagertzeak arratoiak ugaltzea dakar eta hauek, jakina denez, amorrua kutsatu diezaiokete gizakiari. Gainera ez da ahaztu behar berotegi efektuak edo basoak husteak edo poluzioak aldaketak ekarriko dituela gizakiaren historian, nahiz eta oso zaila izan orain aldaketen neurria antzematen.
Amaitzeko IUCNk aipamen positibo bat egiten du. Europan, adibidez, igarabaren egoera dezente hobetu da azken urteotan hartutako neurriei esker eta gauza bera esan daiteke Tunisian orix, basamortuetako ugaztunarekin gertatzen ari denarekin.


Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


2025-04-16 | Jon Alonso
Zozo zuriak

Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]


Eguneraketa berriak daude