Luzaroan prestaketa lanetan aritu ondoren, azkenean eguna iritsi da. Urduritasuna sumatzen dugu eta tandem gainean ibiltzeko irrikan gaude. ANESBADEk Loiuko aireportuan antolaturiko Asiako hegoekialdean dagoen prostituzioari buruzko argazki erakusketa ikusirik, pentsamendu gazi-gozoak ditugu. Geroago, erakusketa horrekin zerikusirik ez duen beste mundu bat aurkitu dugu aireportuan, aberatsen mundua. Hegazkina ateratzerako ordu batzuk ditugu. Bitartean, gure parean zergarik gabe dauden produktuak erosteko aukera paregabea dugu. Horretarako gara aberatsak, edo hori da behintzat Heathrow (Londres) eta munduko aireportu gehienetan helarazi nahi diguten mezua. Okerrena da, egia dela. Gure bizikleta adibidez, munduko pertsona gehienek, nahiz eta aurrezten gogor saiatu, ezin dute erosi.
Ekialdera goaz, ekialdetik datoz aireportuan salgai dauden produktu asko. Globalizazioaren arrakasta da: ekialdeko biztanleek, mendebaldeko aireportuetan beraien herrialdeetan sortuak diren produktuak erosten.

Badakigu 50 egun barru berriz ere etxean izango garela, beraz, denbora ondo aprobetxatu beharra dago. Lasai ibili nahi dugu, presarik gabe, baina egunik galdu gabe. Horregatik, bidaiaren hasiera zehazki planifikatu behar genuen eta horrela eginda dena errazago izan da.

Bangkok-en inoiz ez gara egon, baina dena espero genuen bezala atera da. Aireportuan bertan dirua atera dugu eta etxetik ekarritako gurpildun plataforma txikia erabat lagungarria izan da tandem eta gurditxoaren kutxak gurekin batera eramateko.

Hualampong-era, hiri erdiko geltokira eramango gaituen trena, aireportu ondoan dagoen tren geltokian hartu dugu. Geltokitik gertu dagoen China Town-en logela bat erreserbatu dugu. Ondoko kaleak txinatarren janariak saltzen dituzten postuz beterik daude. Ederki hornitutako "noodle" zopa, te eta batidoarekin bapo geratu gara; biona ordaintzeko bi euroekin nahikoa izan dugu.

Normalean hiri handi batera iritsi berriak izan garenean urduritasun puntua nabaritu dugu. Bangkoken berriz, nahiz eta gauez iritsi eta dena ilun egon, oso sentsazio onak izan ditugu. Aurpegiek, usainek, soinuek… denek ongi etorria eman digute, eta aurpegi gehienetan irribarrea da nagusi.

Tandema eta gurditxoa kutxatik atera ondoren, hoteleko atean azaldu garenean gaueko irribarreak barre bihurtu dira. Kuban "comiquísimo" hitza erabiltzen zuten gure itxura deskribatzeko. Thai hauek ere, segur aski bat datoz munduko beste puntako karibetarrekin. Den-denek bizikleta gainean eseri nahi dute. Txantxetan ari dira bi zelak konparatzen. Bata zabala, potoloa eta biguna; bestea berriz, estua, luzea eta gogorra, bizikleta gainean aritzeko bi helburu ezberdinei egokituak.


Treneko bidaian geldialdi luze batzuk egin ditugu. Tarte hauetan Malaysiako George Town eta Kuala Lumpur hiriak ezagutzeko parada izan dugu. Penang Besar-eko mugan Malaysian sartzeko tramiteak egin behar izan ditugu. Hemen, itxuraz, aurpegiak ilunago eta serioagoak dira. Tren geltokian uniformez jantzitako gizon asko daude, gehienek erretzen dute eta emakume guztiek burua estalita dute. Muga honetan musulmanak dira nagusi eta irribarrea garestiagoa da.

Gentozen tren berean sartu gara, baina kargako bagoia joan da. Tandema eta gurditxoa trenera sartzeko hamaika arazo izan ditugu. Azkenean ederki ordainduta azkeneko bagoiaren sarreran joango dira. Mugatik 175km-ra bukatu da trenaren ibilbidea, Butterworth hirian, garraioetarako kaia baino ez duen hiria, hiri aspergarria.

Hurrengo trena ateratzeko 30 ordu ditugu. Zorionez, Butterworth parean Penang uhartea dago; eta bertan modernitatearen bidean zaharkitua geratu den George Town hiria. Bertara joan gara hiri erdiko tenpluak ezagutzera eta bide batez, irlako iparraldetik egindako ibilbidean bizikletaren sasoi ona aztertu dugu.

Itzuliko ferrya pasata, Butterworth-eko tren geltokira berriz. Txartelak atzo erosi genituen, hala ere, badaezpada denboraz joan gara arazorik ez izateko. Eta eskerrak horrela egin dugun, izan ere, iritsi bezain laster hasi dira komeriak. Malaysia osoko trenetako jabea zirudien tren geltokiko arduradun hinduak, bekokia ederki zimurturik, bizikleta luzeegia dela trenez eramateko esan digu. Irtenbiderik ba ote dagoen galdetu diogunean ezetza baino ez digu eman, Thailandiako trenetan bai, baina Malaysiakoetan ezin dela, luzeegia dela bizikleta. Azkenean, etsita ginenean txinatar aurpegia zuen gizon batek garraioko bulegoan galdetzeko esan digu, eta horrelaxe egin dugu, emaitza ona lortuz. Tandema eta gurditxoa beste tren batean Kuala Lumpur-era joango dira, gu ez goazen beste tren geltoki batera, baina esan digutenez oso urruti ez omen dago eta bi geltokien arteko bidea egiten duen trenik bada.

Trenean gauez zegoen zaratarekin ezinezkoa egin zaigu lo hartzea eta neka-neka eginda iritsi gara Kuala Lunpur-era. Ordu batzuk baditugu hiria ezagutzeko eta ohikoa denez, Petronas Tower munduko eraikinik altuena zena bisitatzera joan gara. Modernitatearen ikurra ikusirik, tradizio kutsuko beste toki batzuen bila joan gara, China Town eta Little India, zein baino zein beteago, zaharkituago eta interesgarriagoak.

Azkenengo trenean, Malaysia atzean utzita, uharte-hiri-estatua den Singapurrera iritsi gara. Hemen ere, arazorik gabe artu gara. Dena azkarra, dena eraginkorra, horrelaxe baita toki honen filosofia. Semaforoetan oinezkoei errepidea gurutzatzeko zenbat denbora duten atzeraka doan ordulari digital batek jakinarazten die; autobusek ez dute atzerapenik… hala ere hiri honek lasaitasuna ematen digu, eta laguntza eskatu dugun bakoitzean berehala jaso dugu. Denak oso itxura zaindua eskaintzen du. Hemengo Little India edo Chinatown-ek ez dute zer ikusirik Kuala Lunpur, George Town edota Bangkok-eko izen bereko auzoekin. Hiri erditik aterata, etorkin langileen auzoetan ere, dena apalagoa izan arren, gutxieneko duintasun baten barruan dago.


Kuantan, Malaysia ekialdeko kostaldeko hiri nagusiena da. Bertako meskita kenduta, hiriak berez ez du erakargarritasun handirik, baina hiritik nahiko gertu Telak Chempedak herria dago, Kuantan herritarrentzako aisialdiko ihesgunea. Hondartzako hotel eta jatetxeak, paseatzeko bidea eta egurrezko pasarela luze bat zeharkaturik, era guztietako zuhaitzez inguraturiko 400 m baino gehiago izango ez dituen badia txikia dago. Lekua zoragarria da, naturak eskainitako opari liluragarria. Baina, herrialde honetan leku gehienetan gertatzen den bezala, gizakiaren eragina ikusgai dago. Mota guztietako plastikoak, botilak, latak... zaramaren erreinua. Gaua pasatzeko toki txukun bat bilatu genuen txoko batean; handik igarotako jendearen arrastoa garbitu ondoren kanpina jarri genuen.

Hurrengo goizean, denda jasotzen ari ginela tximuak azaldu ziren. Konturatu gabe bizikletara hurbildu ziren eta poltsa bat lapurtuta ihes egin zuten. Atzetik korrika joan ginen eta zuhaitz baten atzean ezkutatu ziren. Ezin genuen sinetsi zuhaitz horien atzean zegoena, ehunka zabor poltsa eta era guztietako zarama. Izan ere, Zaramalaysian gaude. Malaysiarrei mendebaldekoek kontsumoaren dinamika irakatsi diegu, baina ez bizimodu horretatik sortutako zaramarekin zer egin.


Bi egun jarraian egoera berdintsua. Atzo, punta-puntako informatika gaiak saltzen diren hiriko denda gunerik garrantzitsuenean, txinatar gaztea ordenagailu bat hindu zahar bati saltzen saiatu zen. Ez genuen ezer ulertzen baina itxura guztien arabera agurea kalkulagailu baten bila joana zen eta gazteak behin eta berriz ezetz, gaur egun ordenagailua behar dela, dena errazago eta hobeto egiten dela. Agureak zenbakiz beteriko eskuz idatzitako orriak erakusten zizkion gazteari, kontaketa batzuk egiteko kalkulagailuarekin nahiko dela esan nahian. Gazteak ikasitako estrategia guztiak erabiltzen zituen, baina erosle zaila zen aurrean zuena. Gaztea, kalitate txarreko traje sasidotorea jantzirik. Agureak denboraren poderioz zaharkituriko alkandora, kolorerik gabeko neurri handiegiko zapatak betetzeko bi galtzerdi pare zeramatzan… ezinezko negozioa.

Gaur, interes gutxiko etapa egin ondoren, hoteleko nagusia ni baino azkarrago ibili da tratuan. Gela arrunta guztiak beteta omen ziren eta deskontu berezia egingo zidan "executive suite" bat hartzen banion. Bi euroko aldea zen eta gela hartu dugu. Geroago konturatu gara gelako izenaren zergatiaz. Komuneko bonba ez dabil, txingurriek gela honetan dute kuartel nagusia, ur berorik ez, entxufeak kableak agerian ditu, eta okerrena, gela txinatarren abesti kakofonikoak behin eta berriz errepikatzen dituen karaoke baten gainean dago. Imajinatzen dugu gela honetatik ateratako bezero gehienen nahia hoteleko jabea exekutatzea izango dela, eta hortik datorkio izena.

Eguneko iruzurra jasan berri nuela, sarreratik gelara bizikleta igotzeko pasa naiz. Une horretan etengabe hitz egiten zuen neska gazte txinatar baten ahotsa entzun dut. Ez nuen piperrik ulertzen, baina liluratuta geratu naiz neskaren hitz egiteko abiadura eta jarioarekin. Ez nekien zertan ari zen baina berari begira txundituta geratu naiz. Bera ere, sorbalda gainean nuen tramankulu luzea ikusirik aho zabalik geratu da, eta une txiki batez isiltasuna sortu da. Bizikleta luze bat baino ez zela konturatu denean berriro ere bere hitzaldiari ekin dio, sarreran ziren guztien aspergura handituz. Bizikleta lurrean jarri dut gertatzen ari zena ulertu ahal izateko. Berehala konturatu naiz saltzaile bat zela, gure herriko entziklopedia saltzaileen antzekoa. Honek plastikozko pieza karratu bat saltzen zuen, leihoetan jartzeko dela baino ez dut ulertu, baina gelako entzuleen interes eza ikusirik oso erabilgarria ez da izango.

Ni nintzen gelan aditzen nion bakarra eta saltzaileak nigana zuzendu du diskurtsoa. Askotan esan didate txinatar aurpegia dudala, baina inoiz ez dut pentsatu hainbesterako denik. Bat-batean egoeraren surrealismoa ikusita sarrerako guztiak barrezka hasi dira. Terima kasih (eskerrik asko) batekin agurtu dut saltzailea eta gelara alde egin dut. Oraindik ez dut asmatu zer den saltzen zuena, baina gogor samarra iruditu zait saldu ezinean dabiltzan saltzaile gazte hauen bizitza.


Kanbodia osoko erakargarritasunik handiena Angkor-eko tenpluetan dago. Khmer errege batzuk goratzeko IX-XIII. mendeen artean eraikitako ehun pagoda inguru dira. Garai batean administrazio eta erlijio arloetan gune garrantzitsua izandakoaren aztarna sakratuak dira. Hiriaren zatirik handiena XV. mendean utzi zuten eta oihanak jan du. Gaur egun oraindik garbiketa lanetan naturaren aurkako borroka bizirik da.

Tenpluetako edertasunaz gain, toki ezin aproposagoa da bizikletaz ezagutzeko. Dena laua da, naturaz inguratutako tokia da, leku askotan bizikletak alokatu egiten dira eta gainera bertakoek ere bizikleta dute garraiobide nagusia.