landako konplexuan dagoen eraikinaren atetik sartuz hasiko dugu gaurkoan bisita gidatua. Goienkaletik abiatu eta bertan haur eta gazte literaturaren uzta oparoa topatu dugu. Aizkorri argitaletxeak paratu duen standean, Antton Kazabonen Armiarma zuhaitzean, Yolanda Arrietaren Groau!, Juan Kruz Igerabideren Jonasek arazo potolo bat du eta Manu Lopezen Semaforoko ipuina ikusten ditugu lehenengo begiradan.

Aizkorriren standaren alboan, Zubia argitaletxearena dago. Jende piloaren artean, Elvira Lindoren Manolitoren sekretua eta Juan Kruz Igerabideren Txirrina topatu ditugu. Gauden tokitik mugitu gabe, Kalandraka argitaletxearen mahaia dugu aurrean parez pare. Bertan, Amets egiteko liburutxoak iragartzen duen afixa ikus dezakegu.


Jende artean tartetxo bat egin eta hara non topatu dugun Ibaizabalen erakusmahaia. Protagonista batenbaten bat dagoela sumatzen dugu; izan ere, izugarrizko ilara osatu da standaren ezkerreko aldean. Hor ikusten dugu Aitor Arana idazlea, Durangora ekarri duen liburu sorta sinatzen. Hiru dira aurtengoan Ibaizabalen eskutik Azokara ekarri dituen lanak: Hilerriko mamuak, Afrikako semea eta Urtegi misteriotsua. Gizajoa lan eta lan ari da. Antton Kazabonen bigarren lan bat begiztatzeko ere aukera izango dugu, Azkeneko txantxana deritzona. Bertoko idazleek idatzitako lanez gain, haur literaturari dagokionean, itzulpen lan asko dago Ibaizabal argitaletxeak aurtengo ediziorako prestatu duen nobedadeen zerrendan.

Bi pauso aurrera eta Sortzen Ikasbatuazen mahaia dago. Aukeren artean, Etorkinak eskolan eta Pentagrama enea liburuak erosi ditu gure ezkerretara dagoen emakume ilegorriak. Susaeta argitaletxearen standa ikusteko gomendioa egin dio betaurrekodun gizonak, Azokan topatu berri duen bere koinatari. Gu ere kuriositateak jota, Goienkalen barrena bertara goaz. Kutsu pedagogikoa duten liburu eskaintza zabala aurkitu dugu, hala nola, Animalotsak bilduma, Nire lagunak bilduma...

Goienkale goitik behera errepasatu ostean, Artekalen murgildu gara, hain zuzen ere, Elkar argitaletxearen standera iraitsi gara. Erakusmahaia nahiko lasai dago eta lasai antzean hasi dut miaketa. Mahai gainean, bisitarien joanetorrien eraginez nahasturik aurkitu ditugu, besteak beste: Patxi Zubizarretaren Atxiki sekretua, Txilikuren Jokin Galtxagorri, Pako Aristiren Nemesioren elefantea, Kirmen Uriberen Ez naiz ilehoria, eta zer? eta Pello Añorgaren Ahulerio.

Eguerdiko ordubiak dira, baina ez dirudi jendeak bazkaltzeko gogo handirik duenik. Izan ere, jende artean bultzaka Ttarttalo argitaletxearen mahaiarekin egin baitugu topo. A zer kolore piloa. Hainbeste aukeren artean, ezin jakin nondik hasi. Etxeko txikientzat ez da aukerarik falta: Pirata maltzurren ipuinak, Krix eta Mix ezkutaketan eta Larrialdiak animalien ospitalean.

Artekaleren amaieran gaudela, Erein argitaletxearen standa bisitatu gabe ere ezin utzi. Erakusmahaiaren ezker aldean ikusi dugun zirrikitutik, a zer nolako eskaintza oparoa. Bernardo Atxagaren Xola eta Angelito, Iñigo Muguruzaren Unax eta hodeitsu eta Ixiar Rozasen Usoa eta haizea esku artean begiztatzeko aukera izan dugu.


Papera euskarri gisa duten nobedadeez gain, joko nahiz multimedia alorreko altxorrak ikusteko aukera ere bada 39. Azoka honetan. Goiatz multimediak esaterako, bideo sorta ederra prestatu du udazkenari begira: Zetazko harra, Barbantxo, Pagomari, Urretxindorra...

Pirritx eta Porrotx pailazoek ere Hik Hasi-ren eskutik Azokara egin dute bisita. Ilargiaren sekretua izeneko filma ekarri dute, bideo nahiz DVD formatuan. Elhuyarren eskutik ere bada berritasunik; Gure ingurumena eta Zeu idazle CD-ROMak ikusteko aukera izan baitugu.

Euskal Herriko Ikastolen Elkarteak ere ez du hutsik egin aurtengo zitara, mahai gainean ikusi ditugu, besetak beste, Birraitonaren makina I eta II, Urdintxo eta Pox, Bertsoz Blai 5 eta Argitxorekin jolasten puzzle jokoa.


Eleberriei dagokienean ere, Durangoko Azokak 2004. urte honetarako bildu duen uzta ez da batere makala. Artekale atzean utzi eta Barrenkalen barna abiatu gara. Bi aldiz pentsatu gabe, Txalaparta argitaletxearen erakusmahaira hurbildu gara. Iazko esperientzia gustatuta edo, literatura pasaportetzat hartuta itzuli da aurtengoan ere Joseba Sarrionandia gure artera. Akordatzen izenburupean eman du argitara bere azken eleberria. Mahai gainean baina, bada non aukeratua; Edurne Elizondo kazetariaren Itoitz. Porlanezko gezurra eta Filipe Bidartek Bakartasunaz bi hitz izenburupean argitaratu duen testigantza saioa hartu ditugu esku artean. Biak ala biak, interesgarriak.

Eskuin aldera bi pauso eta esku artean hartzeko aukerarik ez badugu ere, Edorta Jimenezen Sukar Ustelaren urtea eta Asier Blasen Atzoko eta gaurko harresiak liburuak ikusi ditugu mahaian paratuta. Neska gazte koadrila bat barreari ezin eutsi ari direla ikusita, jende artetik disimuluz begiratu eta Lehen aldia izenburuko liburua ikusi dugu. Edorta Jimenez, Juanra Madariaga, Itxaro Borda... lehen aldiaz idazten duten ipuin bilduma erotikoa dela ohartu gara.


Euskal literaturak Durangora begira eman pausorik emankorrena, poesiaren alorrean izan da, batik bat. Izan ere, poesia liburuak, eleberriak adina direla esan daiteke. Horrela, idazkuntzan murgildu diren idazle berri asko, poesiarekin ausartu dira. Susa argitaletxearen erakusmahaian izan dut adibiderik topatzeko aukera. Mahai gainean daude paratuta Andolin Eguzkitza zenaren Arimaren ondoko ezkien artetik ibilki, Xabi Bordaren Birika zatiak edota Gotzon Barandiaranen Arrakalak poesia liburuak. Eleberriak ere ez dira falta Susaren erakusmahaian. Begirada azkar batean, Itxaro Bordaren Zeruetako erresuma, Urtzi Urrutikoetxearen Auzoak, Pablo Sastreren Elurretan hotsak eta Xabier Montoiaren Elektrika liburuak ikusi ditugu.

Jende artean aurrera jarraitu eta Alberdania argitaletxean egin dugu hurrengo geltokia. Hemen ere bada sinatzailerik. Harkaitz Cano ikusi dugu jende artean, Durangora ekarri duen Belarraren ahoa liburua sinatzen. Ez da baina Alberdaniak argitara eman duen liburu bakarra. Txema Ramirez de la Piscina EHUko irakasleak Ikus gaitzazuen eta Karlos Linazasorok Glosolaliak lanak ekarri dituzte Alberdaniaren eskutik Azokara.

Konturatzerako Erein argitaletxearen standean ikusi dugu gure burua. Nahiko lasai dagoela dirudi, baina irudipena besterik ez da izan. Bazkalostea igarota, jendea berriro ere sasi-miatzeko irrikatan da. Izan dut, hala ere, erakusmahaian dauden nobedadeak ikusteko aukera. Iban Zalduaren Itzalak, Pako Aristiren Gauza txikien liburua eta Felipe Juaristiren Begi-ikarak, daude, besteak beste, bisitarien zain.

Gaiak argitaletxeak ere ez dio hutsik egin 39. edizio honen gonbidapenari. Hutsik ez egiteaz gain, nobedade zerrenda oparoa eskainiz dator ordainetan. Edorta Agirreren Euskal sukaldaritzaren antropologia, Xabier Monasterioren Mintzairaren miraria eta Juan Ignazio Hartsuagaren Euskal mitologia konparatua ikusi ditugu, esaterako.

Hiria argitaletxearen mahaian gelditu gara orain. Eskaintza guztien artean aipatzekoa da Luis Mari Mujikarena. Atzerriko bidaietan oinarrituriko liburua argitara emanda amaitu du Bideko prosak saila.


Egile bat baino gehiago elkartzen dituen lan bat baino gehiago topatu dugu Azokan. Esaterako, Elkar argitaletxearen eskutik datozkigu horietako bi. Xabier eta Martin Etxeberria bikiek, road-movie moduko eleberria idatzi dute elkarrekin. Norberak idaztearen jolasarekin aski ez eta anaiak idatzitako ildoari jarraitu diote, Itxoidazu Café de Passy-n liburuan. Antzeko zerbait egin du Xabier Mendiguren idazleak Ipuin izugarriak deituriko lanean. Bertan, joan den hamarkadan hainbat idazlek sortutako ipuinak bilduz, antologia bat osatu du.

Elkarreko mahaian, baina, amaigabeko nobedade zerrenda dago. Eleberrien sailean: Karmele Jaioren Hamabost zauri, Joan Mari Irigoienen Odolean neraman eta Jon Arretxeren Griot lanak erakutsi dizkigu, erakusmahaian dagoen neska beltzaranak. Azken bi hauen kasuan, iaz bezala, aurten ere, Durangoko Azokan liburuak aurkezten harrapatu ditugu. Poesiaren alorrean ere, Elkarrek badu nobedaderik; Jon Aiastuiren Biolinaren jatorria eta Bitoriano Gandiaga zenaren Adio poesia liburuak, hain zuzen ere.

Barrenkalen aurrera, Gatuzain argitaletxearen standera hurbildu gara. Bertan topatu dugu Anuntxi Aranak Azokara begira argitara eman duen Mitoen bilakaera. Konturatzerako baina, Pamiela argitaletxearen mahaia dugu parez pare, hemen ere ez da eskaintzarik falta: Josetxo Ortuetaren Ortziren hortza eta zenbait egileren artean argitara eman duten Oteiza, Jorgeri liburua.

Utriusque Vasconiaeren mahaia ikusiz amaituko dugu Barrenkale karrikan hasi dugun bidaia, Fito Rodriguez irakaslearen Faustoren itzala eta Begoña Bilbaoren Curriculuma eta kultura Euskal Herrian dira lehenengo begiradan ikusi ditugunak.


Jadanik haurtzaroa igarota baina, heldutasunera oraindik iritsi gabe. Hor aurkitzen da gaztaro oparoa. Eta euskal literaturak etorkizuna izan nahi badu, bereziki eragin eta zaindu beharreko adin tartea dela esan daiteke. Hori dela eta, Elkar argitaletxeak, Gazte literatura deituriko sailaz baliatuz, Durangoko Azokarako bere ekarpena egin nahi izan du. Antton Kazabonen eskutik, Pirtzina zilborrean liburua ikusten dut mahaitik erortzeko zorian. Begoña Bilbaok bestalde, Palestina, zure mina ekarri du Azokara. Harry Potterrek ere bisita egingo du 39. Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokara. Iñaki Mendiguren Elizegik itzuli baitu Harry Potter eta Fenixaren ordena.


Gaztelupeko Hotsak argitaletxeak, aurten ere badu idatzizko nobedaderik. Musikaz gain, paperezko uzta ekarri baitu Durangoko Azokara. Ilargiak baleki poesia saila topatu dugu mahai gainean. Tartean bi lan aipagarri: Lizardi, Parisko txolarrea eta Lauaxeta, Lili negarra. Poesia ardatz harturik, gazteei zuzenduriko bilduma da. Eskoletan testu zail gisa kontsideratzen den hori gazte jendearen artean zabaldu eta ezagutaraztea da bildumaren helburu nagusia. Horretarako, marrazkiez eta CD-ROMaz baliatu dira, poema kokatzen eta ulertzen laguntzeko.