Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Glaziar suitzarrak urtzeko arriskuan

Asko azkartu da Suitzako glaziarren urtzea azken hamabost urteotan. 1985etik 2000ra bitartean azaleraren %18 galdu dute, Zuricheko Unibertsitateko ikerlariek egindako azterketa baten arabera. Frank Paulek zuzendutako ekipoak 1973tik 1985era bitartean glaziarrek azaleraren %1 baino ez zutela galdu adierazi du, baina hurrengo hamabost urteetan erabat aldatu dela urtzearen joera. Aipatu ikerketa egiteko, sateliteek hartutako datuak aztertu dituzte.
Glaziar txikiak dira lehen-lehenik tenperatura-igoeraren eragina sufritzen dutenak. Azken 150 urteetan Alpeetako batez besteko tenperatura 1,2°C igo da eta 2003ko uda beroak izugarri eragin zuen glaziar txikietan. Horrela, udan glaziar batek 30 zentimetro galtzea ohikoa den bitartean, azken urteotan 70 zentimetrora iritsi da galera eta 2003. urtean 3 metrora ere ailegatu zen.
Hau dela eta, Alpeetako glaziarrak eskalada-gune bihur daitezke udan eta ez dugu ahaztu behar orain arte udan ere eskiatzerik izan dela. Beraz, badirudi negozio-aldaketa aurreikusi beharko dutela bertako eragile ekonomikoek.


Afrikan zenbat eta gehiago arrantzatu, orduan eta gutxiago ehizatzen da

Erlazio zuzena topatu dute Afrikako belarjaleen haragiaren kontsumoaren eta arrantza kantitatearen artean, Ghanan Justin Brashares eta lagunek azken hogeita hamar urteko datuekin egindako ikerketan. Science aldizkarian argitara emandako artikuluan, arrantza gutxi egin den urteetan belarjaleen harrapaketa hazi egin dela adierazi dute, baina bien arteko oreka beharrezkoa da, gehiegizko arrantza egiteak ere hainbat arrain espezie desagertzeko arriskuan jar baititzake.
Mendebaldeko Afrikan basa animalien merkataritzak 400.000 tona haragi mugitzen ditu urtero. Kantitate honen zati bat ehiza ilegalaren ondorioa da, hau da, primate, elefante, txori eta babesturiko beste hainbat espezie ehizatzetik dator. Egoera honek osasun arazo ugari sortzen ditu, ez baitugu ahaztu behar primateek gaixotasun asko transmiti diezaizkiokela gizakiari.
Cambridgeko Britainiar Unibertsitateko eta Kaliforniako Unibertsitateko Justin Brashares eta lagunek Ghanako arrantza datuak eta sei babesleku naturalenak alderatu dituzte. Horrela, 41 basa espezieren segimendua egiterik izan dute 1970 eta 1998 bitartean, eta oso garbi ikusi da arrantza gutxi egin den urteetan animalien ehiza hazi egin dela.
Ikerketa honetan datuak emateaz gain, ondorioak ere atera dituzte. Horien artean hauxe: biodibertsitatea ezingo da babestu giza populazio lokalen elikagai-segurtsuna bermatzen ez bada. Beraz, biodibertsitatea zaintzeko edozein proiektutan bertako populazioak kontuan hartu behar dira.


Azkenak
Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


2024-11-04 | Behe Banda
Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]


Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]


ANALISIA |
Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


Eguneraketa berriak daude