Ez du gutariko inork noiz eta non jaio erabakitzen, baina ez ginen garai txarrenean ezta toki okerrenean ere mundura etorri. Mende erdira arrimatzen ari garenok une gogorrak bizitakoak izan arren, ez gara gosea pasatakoak. Aurreko asteotan AEBetako hauteskundeak zirela eta nazkatzeko adina berri iritsi zaigu Atlantikoz bestaldetik. Duela berrogei urte esne hautsa bidaltzen zuten estatubatuarrek; Marshall politikariak Europari ,laguntza ekonomikoa eskaintzeko egin zuen planak bere izena hartu zuen eta guk eskola nazionaletan gogo txarrez edaten genuen esne nazkagarri hura. Ez genion produktuari boikota egiten noski, artean ez baikenekien "boikot" hitzak zer esan nahi zuen.

Azken hilabetean ez naiz munduan barrena ibili, bi lekutan eman dut denbora gehien: Lasarte-Orian eta Arantzazun. Baserriko behi esnea kalean edandako baten burutazioak besterik ez dira honako hauek.


Tolosarrak ez gara asko baina zarata dezentea ateratzen dugu. 18.000 biztanle ditu udalerriak eta sinestezina badirudi ere Lasarte-Oria Tolosa adinakoa da biztanleriari dagokionean. Andoain, Urnieta eta Hernaniko lurrez osatua zegoen 1986an udalerri bezala antolatu arte. Hipodromoa eta Michelin fabrika Lasarte herriarekin lotu izan ditugu betidanik.

Euskaltzaleok eta aldizkari hau irakurtzen dugunok badakigu, bestalde, egungo ARGIA berton idatzi, diseinatu eta inprimatzen dela. Zeruko Argiak "Zeruko" izateari 1980an utzi zion eta geroztik bidea arrastaka, belauniko edo zutik egindakoa izan arren, gaurdaino ekarri gaituena da bederen. Kaputxinoetan ezagutu nuen astekaria, Ametzagañan noizean behin bixitatzen nituen eta tarteka kolaborazioren bat edo beste egin ere bai.

Garai hartan hasi ginen Nairobitarra autobusarekin. Urte gogorrak izan ziren haiek. 1982. urtean 10.000 pezetako diru-laguntza ematen zutenen artean eta harpidetza berriak lortutakoen artean Sahara basamorturako bidaia zozketatu genuen: Zaldibiako Iñaki Zubeldia izeneko bat etorri zen beste hemeretzi lagunekin batera gurekin Afrikara. Geroztik munduan bueltaka ibili gara eta bakoitzaren bizitzak ere buelta askotxo eman ditu. Iaz, autobusa jubilatu berritan ARGIAko lagunek Nairobitarrari buruzko zerbait egitea proposatu zidaten. Alde batetik «Nagoen Lekutik» kronikatxo hau hilabetean behin idaztea, eta bestetik oroitzapenak astindu eta Nairobitarraren bizi filosofiarekin ideiaren bat lantzea. Sar ote daitezke 25 urte bi kutxatan? Kabitzen al dira milioi bat kilometro bi kaxatxotan? Garbi dago, ahalegina egin gabe ez genuela posible zen ala ez jakingo.

Normalean ez daukadan diziplina eta inoiz eduki ez dudan metodoa orekatzeko talde lanaren konpromisoa eskaini genion elkarri, zer egin erabaki bezain pronto noizko egitea komeni zen adostu genuen. Egun hartan bertan, Tolosarako bidean bi burutazio izan nituen bata bestearen aurka: Eperik gabe=Kale; Epea jarri=Kakalarri.

Ordutik hona, etxean egon naizenetan astean pare bat buelta egin ditut ARGIAra, Bego ez zenean Garbiñe, Estitxu ez zenean Onintza, Kike edo Xabier, Arantzazu edo Maider, Berdaitz edo Ander, Eli edo Marijo... horiek eta beste asko Lasarte-Orian zeudenak, handik kanpo ere lagun mordoska bat. Ia-ia autobuska bete jende Munduko Ipuinak eta Mahai Jolasa kaleratu ahal izateko. Lerro hauek aprobetxatuko ditut izan duten pazientzia eskertzeko.


Bada Nafarroako Bortzirietan Arantza izeneko udalerria eta Bizkaian Arantzazu udalerria, halere Gipuzkoako Arantzazu izango da Euskal Herrian eta hemendik kanpo izen bereko lekurik ezagunena. Oñatiko auzoa izan arren Arabatik oso gertu dago Arantzazuko Andre Maria Santutegia. Euskararekin lotura handia duen parajea da Arantzazu, Aita frantziskotarrek 1921ean sortutako hilabetekari erlijiosoak izen hori zeraman, 1956. urtean Jakin euskarazko aldizkariak ere han ikusi zuen argia, 1968. urtean Euskaltzaindiak egindako kongresuan euskara batuaren oinarriak han jarritakoak dira... izen propioak aipatzen hasita motz geratzeko arriskua dago: L.Villasante, B.Gandiaga, J. Intxausti, J.M Torrealdai, J. Azurmendi...

Arantzazuk bost mende baino gehiagoko historia dauka, 1469. urte inguruan Rodrigo Baltzategi izeneko artzainari Ama Birjinaren irudi txiki bat azaldu omen zitzaion arantza batzuen gainean. Ermitatxo bat hasieran eta urte asko baino lehen, 1493an, jatorrizko santutegia eraiki zen bertan. Hainbat sute eta eraso jasan ditu geroztik. 1918an Gipuzkoako patroia izendatu zuten. 1950eko hamarkadan egun ezagutzen dugun eraikuntza hasi zuten, XX. mendeko ikusgarrienetakoa, ziurrenik, Euskal Herrian. Luis Laorga eta Javier Sanz de Oiza arkitektoen gidaritzapean, Oteizaren fatxada eta apostoluak, Txillidaren ateak, Basterretxearen zur lanak eta polikromatuak, Muñozen pinturak, Eulateren beirateak osatu zuten klase guztietako arazoz beteriko lan erraldoia. Berriro obratan dago Arantzazu, ez santutegia bera, garai bateko seminarioa eta frontoia bota eta aparkalekuaren ezkerraldean eraikin berriak altxatzen ari dira.

Arantzazura etortzeko/joateko arrazoi asko dago, kirola, natura, lasaitasuna, artea, fedea... Horien guztien artetik azkena izango da ez hona ez inora eramango nauena. Hamaika gizarajori bazterretan azaldutako ama birjinetatik bakarra ere ez zaio agertu zientzialari bati. Ni bezala, apostasia edo kristau fedeari uko egindako batentzat halere, leku berezia da hemengo hau.

Euskara ikastaro trinko bat ematen egona nintzen Arantzazun 1982an. Aurten, ordea, ikastera etorri naiz hona. Zer ikas daiteke hemen?

Denetarik ikas daiteke edonon, baina gauza batzuk ikasteko, nik dakidala, ez dago aukera askorik hortik zehar. Arantzazuko Artzain Eskola bakarrenetakoa da munduan eta horixe da beharbada kanpotik jendea etortzearen arrazoia.

Iaz bezala aurtengo azaroan Nepalera joatekoa nintzen. Himalaia erraldoiaren magaletako bide eta herrixketatik barrena talde bat gidatuz. Ez joatea erabaki nuen. Aldez aurretik hartutako lanak amaitzeko espezial zetorkidan hemen gelditzea eta aukera ezin hobea sortzen zitzaidan aspalditik pendiente neukana burutzeko.

Planetako hainbat herri nomada eta artzain kultura ezagutu eta gero etxekoa hobeto ulertzeko denbora hartu nahi nuen. Aita artzaina izan zen eta hiru lehengusu artzainak ditut. 200 orduz teoria eta 400 praktika eginda asko ikas daitekeela irudituta nago. Ustiaketa sistemak, artegiak, ugalketa, genetika, elikadura, gaixotasunak, esnearen kalitatea, gaztagintza, salmentak eta beste gai askok osatzen dute Artzaintza Eskolako egutegia. Hori ikasita eta gustatuz gero ekin dakioke bizimodu berriari, nik ez ditut ziurrenik ardiak izango, ez dut artalderik osatuko. Nahi dudalako naiz nomada eta horrela jarraitu nahiko nuke. Llamak, alpakak, elur oreinak, dromedarioak, ahuntzak, yakak edo beste edozein animaliarekin bizitza ateratzen dutenak hurbilagoko egingo nituzke.
Josu Iztueta (Arantzazu)