Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Esne Bidean beste zulo beltz bat topatu dute
Gure galaxia Sagittarius A* izeneko zulo beltzaren inguruan baino ez zela ari biraka uste izan da orain arte. Baina Jean-Pierre Maillard astrofisikari frantziarrak zuzendutako ekipoak zulo ezagunaren ondoan beste zulo txikiago bat topatu du.
Hawaiiko Gemini behategian infragorrien alorrean egindako behaketek galaxiaren erdialdean dagoen eremu distiratsua, IRS 13 deiturikoa, aztertu dute. Eta eremu horretan Sagittarius A* zuloaren inguruan 280 km/s abiaduran biraka ari den izar-taldearen egitura izan da, batez ere, aztertu dutena. Biraka ari den izar-talde honen trinkotasunak erakarri zuen astrofisikarien arreta eta trinkotasunaren zergatia topatu dute: erdian dagoen zulo beltza. Aurkikuntza hau baieztatzeko Hubble, Chandra eta Hawaiiko behategi franko-kanadiarreko teleskopioak ere erabili dira. Topatutako zulo beltzaren masa Eguzkiarena baino 1.300 aldiz handiagoa da, baina ez da ahaztu behar Sagittarius A* zuloarena Eguzkiarena baino 3 milioi aldiz handiagoa dela. Aurkikuntza honek ez digu zuzenean eragiten, baina gauden espazio-zati txikia hobeto ezagutzeko balio du.

Intsektuak gaixotasunen eboluzioaren eragile?
Zientzialari batzuek uste dutenez, hainbat intsektuk eta ornogabek erantzukizun handia dute egungo gaixotasun batzuetan, eta baita infekzio-maila handia izan duten gaixotasun batzuetan ere, izurritean, adibidez. Bath unibertsitateko Nick Waterfield eta Richard French-Constant eta London School-eko Higiene eta Medikuntza Tropikaleko Brendan Wren ikerlariek Nature Reviews aldizkarian argitara emandako artikuluan, AEBetako eta Australiako hamabi pertsonetan baino topatu ez den bakterioa aztertu zuten. Bakterioa Photorhabdus asymbiotica deitzen da eta gorputzean zauriak eragiten ditu. Ikertzaileen ustez, aipatu bakterioa Photorhabdus luminescens bakterioaren eboluzioa da eta honek intsektuak hiltzen dituenean, hauek distiratsu bihurtzen dira. Azterketa genomikoen arabera, izurritea sortzen duen bakterioa, Yersinia pestis alegia, Yersisnia psuedotuberculosis bakterioaren ondorengoa da eta honek intsektuak gaixo arazteko ahalmena du. Intsektutik gizakiarenganako gaixotasunaren eboluzioa 1.500 urtetan gertatu da, hots, eboluzioaren historian oso epe laburrean. Zergatik ez dira, bada, antzeko prozesuak beste eszenategi batzuetan gertatuko? Hau dela eta, egun pestizidetan erabiltzen diren intsektizida edo antibiotikoekiko intsektuek garatutako erresistentzia gaixotasun berrien eragile izan daiteke. Gainera, gizaki eta intsektuen sistema inmunologikoen antzekotasunak direla eta, intsektuak kutsatzeko gai den edozein gaixotasun pasa daiteke zailtasun handirik gabe gizakira. Ikerlari askorentzat aziendetako animaliak dira guretzat gaixotasun iturri handiena, baina hemen esandakoaren arabera, intsektuek askoz ere arrisku handiagoa dute guretzat.


Azkenak
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?

Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]


Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da

Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.


Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin

Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.


2024-11-29 | Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako

Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]


Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)

Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<


2024-11-29 | Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean

Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]


2024-11-29 | Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”

EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]


Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


Eguneraketa berriak daude