Makina bat kontu



Ornitorrinkoaren genetika konplexua

Arrautzak jartzen dituen ugaztuna da ornitorrinkoa. Ahate itxura du eta ugaztuna denez, esnearekin hazten dira kumeak, baina orain arte ez zuen aparteko interesik sortzen zientziaren alorrean. Hala ere, ikerlari australiar talde batek zientziako lehen mailara ekarri ditu ornitorrinkoak, hauek bost kromosoma-bikote dituztela aurkitu baitute eta ez baitugu ahaztu behar hegaztiek edo ugaztunek bikote bakarra dutela.
Ugaztunen kasuan emeek XX kromosomak dituzte eta arrek XY. Hegaztien kasuan arrek ZZ eta emeek ZW. Australian eta Tasmanian bakarrik bizi diren ornitorrinko emeek XXXXXXXXXX eta arrek XYXYXYXYXY dute, Canberrako Unibertsitateko Jenny Graves eta Frank Grützner ikerlarien iritziz, oso harrigarria da kromosoma kopuru honek disfuntziorik ez sortzea. Gainera, katearen hasieran dauden lehen X kromosomek eta gizakiaren X eta Y kromosomek gene komunak dituzte. Aldiz, katearen amaieran dauden X kromosomen geneak eta hegaztien sexu-kromosomenak oso hurbil daude, beraz, hegazti eta ugaztunen arteko zubi izan zen izakirik inoiz existituko ote zen?


Lurraren barneko dinamikotasuna

Lurrazaleko geologian, bizia lasaia da, lurrikararen bat edo beste kenduta. Baina Lurraren barnean espero baino mugimendu askoz ere handiagoak topatzen ari dira. Mantoak eta burdinazko gune likidoak topo egiten duten eremuan, ikertzaileak substantzia eta forma exotiko ugariren aztarnak topatzen ari dira.
Arizona State Universityko Edward Garnero sismologoak, arestian aipatu eremua, D" deritzona, orain 10 urte uste zena baino konplexuagoa dela adierazi berri du. Dinamismo handiko egoerekin topo egiten ari omen dira eta beraz, ikerketa lerro aberatsak zabaltzeko bidean dira. 2.900 kilometro sakoneran dentsitate-aldaketak askoz ere handiagoak dira lurrazalean, airea eta lurraren artean, gertatzen direnekin alderatuz.
Ikerlariek lurrikarek sortutako uhin sismikoak erabili dituzte D" eremua aztertzeko, hain zuzen ere Ipar Amerikan eta Hego Amerikan gertatutako lurrikarek sortutako uhinak erabiliz, Ertamerika eta Karibe azpiko D" eremua ahalik eta zehatzen aztertu dute. Uhinen norabideak ez ziren itxarotakoak eta horiek izan ziren lurrazpiko "sorpresen" lehen aztarnak, hortxe ikusi baitzen erlatiboki txikia den eskala batean lurra izugarri zimurtzen dela, burdina likidoaren higiduragatik, ziurrenik. Hau dela eta, sismologoen ustez, D" eremuan izugarrizko kontraste eta zurrunbiloak izan daitezke eta dauden dentsitate-aldaketa handiak silikatozko harkaitzetik gune likidora azkar iragan daitekeenaren seinale izan daitezke.
Azkenik, gogoratu Lurraren erdigunearen tenperatura eguzkiarena adinakoa dela eta hozteko denbora luzea iragan beharko duela, beraz, ikerlariek oraindik aukera ugari izango dute gure Lurraren barneko erraiak ikuskatzeko.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude