Makina bat kontu


Argiaren abiadura moteltzea lortu da

Kontraesana badirudi ere, AEBetako Berkeley-n dagoen University of Californiako zientzialari-talde batek, argiaren abiadura moteltzea lortu du transmisio optikoko sareetan komunikazioak azkartzeko asmoz. Horretarako erdieroaleak erabili dituzte.

Argi-uhin batean garraiatzen den laser-pultsuen abiadura 10 kilometro segundoko jaistea lortu da. Ez da oso abiadura motela baina bai argiak berez duen abiadurarekin alderatuz, hots, 300.000 kilometro segundoko abiadurarekin.

Aurrez egindako beste ikerketa batzuetan ikusi zen, argiaren abiadura moteldu edo azkartu zitekeela lurrin atomikoa erabiliz, baina ez erdieroaleak erabiliz.

Erdieroaleak erabiltzeak ahalbidetzen du, teknologia hau hainbat zirkuitutan inplementatzea. Horrela, besteak beste 3 dimentsioko grafikoetan, eta bereizmen handiko bideokonferentzietan erabiltzerik izango da.

Zuntz optikoetan zehar higitzen diren seinale optikoak 100.000 kilometro segundoko baino abiadura handiagoan higitzen dira, bidean dauden errepide-gurutzaketetara ailegatu arte. Hemen argi-seinaleak datu elektroniko bihurtzen dira router-ak irakurri ahal izateko eta ondoren berriro argi-seinale bihurtzen dira. Argi/elektronika/argi bihurketa oso garestia da eta asko moteltzen du sarea.

Argia moteltzea lortuz gero, posible da argiaren direkzioa kontrolatuko duen teknologia garatzea eta beraz, butxadura-guneak saihesteko aukera dago.

Argiaren abiadura kontrolatzea oso urrats garrantzitsua da argian oinarritutako transmisioak hobetzeko, zeren eta orain argia bideratuko duen teknologia garatzea eta probatzea posible da.


Termitak etxeak eraikitzeko eredu

Afrikako termitek eraikitzen dituzten menditxoak lagungarri izan daitezke, eredu gisa, ingurumenarekin orekan dauden eta mantenu merkea duten eraikinak altxatzeko.

Termiten menditxoetako gelak kanpoko eta barneko baldintzen arabera autoerregulatzen dira.

Ingeniari eta entomologo-talde bat, ahalik eta zerbitzu mekaniko gutxien -adibidez, bero eta aire sistema- behar izango duten eraikinak diseinatu nahian dabil eta horretarako Namibiako hainbat termiten menditxoak eskaneatuko dituzte.

Aipatu menditxoak tunel eta aire-hodien sare korapilotsuez osaturik daude tenperatura eta hezetasuna kontrolatu ahal izateko. Gainera termitek digestioarekin zerikusia duten hainbat funtzio onddoei delegatu diete, hauei zura-zuntz xehekatua emanez eta emaitza gisa jaki elikagarria lortuz. Menditxoaren egiturak onddoak iraun ahal izateko ingurune aproposa eskaintzen du etenik gabe.

Menditxo adimentsu hauen baliokide lirateke gizakiarentzat, behar energetikoak, gestiokoak, hondakinekin zerikusirik dutenak eta abar, bere kargu hartuko luketen eraikinak. Termiten menditxoak digitalki eskaneatzeak lagun dezake inoiz lortu ez den hiru dimentsioko arkitektura ekoizten, eta menditxoaren barneko funtzionamendua hobeto ulertzen ere bai. Honek zientzialariek egin beharreko estrapolazioetan datu interesgarriak eskaini ditzake.

Dena den, oraindik teoriaz hitz egiten ari gara eta saiakera amaitu arte ezin izango dugu jakin etorkizunean praktikan zer lortu ahal izango den.


Azkenak
1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude