Kresal bideetan


2021eko uztailaren 27an
Ibilbidea Donostiako Zurriola hondartzaren pasealekuko eskuin muturrean hasiko dugu, Sagues auzoan. Hondartzako surflariak eta arrokatan bizi diren katuak atzean utzi ondoren, pasealekua amaituko ez balitz bezala, marra zuri gorriak jarraituz harearri latzean eginiko bide zidorretan gora eta behera ibiliko gara txilar, ote, tamarindo, eta landareen artean. Itsasoaren indarrak, ipar-ekialdetik datorrenez, parez pare aurkitzen du arroka, eta geruza bigunenak berehala jaten ditu. Ondorioz, eraikuntza hondarrak zintzilika daude gizakiaren zentzugabekeriari eginiko artelanak bailiran. Baina itsasoak ez du gupidarik eta gure bidezidorra ere ebaki du: ibilbide osoan aurkituko dugun zatirik arriskutsuenaren aurrean gaude. Zati honetan soka bat dago bidea errazteko, hala ere, bertigoa duenarentzat bada beste bide bat koadroan azaltzen denez. Arroketan itsasoko bizidunak topatu nahi dituenak badu hemen zer ikusirik. Kainabera hartuta, itsas ertzean arrainak noiz amuari helduko zain dagoen arrantzalerik ere ez da falta izaten gune honetan.

Bide zidorra, Monpas lurmuturrera arte

Bidezidorra itsas ertz eta labarreko landare eta sastraketan barrena doa. Tamarindoak edo milazkak (Tamrix gallica), txilarra (Erica vagans), itsas mihiluak (Chrithmun maritimum) ikusiko ditugu eta bideak berauei lapurtutako lur zatian egingo du aurrera. Itsasori aurre egiten dion lurmuturraren ertzera iritsi aurretik, gailurrerian gora egingo dugu. Hankak eta eskuak non jartzen ditugun begiratuz, sugandilen moduan igoko gara Monpasera iritsi arte. Hemen hainbat garaitan militarrek erabilitako behatokien aztarnak daude.

Eraikuntzak barrutik igaro eta eskailera batzuetatik bidezidorra jarraitu eta zuhaitz artean Mariaren bihotzetik datorren bidearekin elkartuko gara »Monpasetik igaro nahi ez duenarentzat deskribaturiko bidea».

Zuhaitz artean Kutrallako iturrira

Garai bateko lorategiren bat izan behar duen batean sartu gara, eta karraskilo landareak tunel moduko batean bildu gaitu, gain batera iritsi arte. Hemen, atzean utziriko Monpaseko aztarnak eta itsasoa ikusiko ditugu. Baita txilardian tartekaturiko ametza txikiak ere. Haritzaren antzeko zuhaitz honek hostoak iletsuak ditu eta kolore grisa edo zuritua izaten dute ileengatik. Berriro basoan edo landatutako zuhaitzen artean murgilduko gara. Urki ale ederrak daude bertan, azal zuri-zuriarekin. Berehala Kutrallako iturrira iritsiko gara. XVIII. mendekoa da iturria eta Donostiako trapu zahar eta berriak garbitzeko erabili izan da.

Mendiolako kala

Hurrengo bidegurutzean ezkerretara egin itsasorantz eta ondoren maldatxoa gora maldatxoa behera, Animetako muturrera iritsiko gara. Hemen hareharriari haizeak irudikatzen dizkion zuloak daude eta bertan hamaika hegaztik egiten du habia. Aurrerago Mendiolako kala dago. Garai batean, itsasertzera jende ugari etortzen omen zen, baina gaur egun itsasotik datorren batelen bat edo beste ikus daiteke bakarrik. Zenbat eta zenbat pirata etorri ote da hona? Bide basati honetatik joanda, bat batean errepide arrunt batekin aurkitu gara eta pirata kontuak ahaztu eta XXI. mendean bizi garela oroitarazi digu. Errepide hau Mendiola eta Herri Ametsa Ikastola zibilizazioarekin lotzen dituena da. Berau jarraitu eta aurreraxeago ezkerretara doan pista higatuak berriro sastraka artean galduaraziko gaitu.
Halako batean, Platako faroa ikusiko dugu urrutian, ondoren 1842ko hareharrizko akuifero batzuk daude eta aurrerago iturria. Harri hauen gainean ohikoa da musker eta sugandilak ikustea, eguzkitan beraien odol hotzak berotu nahian. Kontuz gero, biribilkaturik dauden sugegorriekin!

Platako faroa

Halako batean farora helduko gara eta zibilizazioan murgildu aurretik, faroaren alboan dagoen harkaitzari begiratuko diogu. Bertan milaka kaio eta itsas txori ikus daitezke. Ederra da faro inguru hau, baina gizakiak mukizapi eta plastiko azalez estali nahi duela dirudi. Errepidea jarraitu eta ezkerreko kurban behatoki edo miradorean barrena jaitsiko gara Zenokozulo farora. Hemendik, Pasaiako portura joko dugu San Pedro aldetik, San Juan parez pare dugula. Egun pasa borobiltzeko zer hoberik, bi santuak, Pedro eta Juan batzen dituen batelean Oiartzun ibaia igaro eta beste ertzean San Pedro ikustea baino? San Pedro elizara jo eta bertan galdetuko dugu Donostiara itzultzeko autobusa non hartu.

Bide alternatiboa
Monpaseko bidezidorrean pasa nahi ez duenak, bertigoa duelako edo zati txar hori saihestu nahi duelako, badu beste bide bat. Hauentzat, txangoaren hasiera ez da Sagues auzoan hasiko, Mariaren Bihotza elizan baizik. Elizaren alboko lorategian eskaileretan gora egin behar da Ategorrietatik zetorren tranbia bidera iritsi arte. Gaur egun bidean ez da burdinarik ageri, asfaltoak estali du garai bateko garraiobidea. Hala ere, gaurko Donosti ederraren ikuskizunaz gozatu dezakegu, Moneoren kubo eta guzti. Iradi arbola-baserriaren azpian, tranbiaren bidea jarraituko dugu. Hemen, bidezidorrean ezkerretara jarraituz, Loitxikiko erreka zeharkatuko dugu. Zuhaitzen artean horma baten alboan gorantz eginez, beste bidearekin bat egingo dugu. Aurrerago, Monpaseko aztarnetaz eta itsasoko paisaiaz gozatzeko aukera dugu.

Batelerak, jauntxoak Pasai batetik bestera pasatzen zituzten emakumeak
Pasaiako pertsonaiarik esanguratsuenak dira batelerak: Historian zehar hainbatetan agertu dira idatzietan. Batelerak, garai bateko txalupak eta itsasontziak gidatzen zituztenak ziren eta sekulako abilezia erakusten zuten horretan emakumeek. Ausardia eta kemen handikoak ziren, baina baita domaezin intsumisoak ere. Felipe IV.a txundituta utzi zuten Pasaiara egin zuen bidaia batean. Urte batzuk beranduago Madrilera gonbidatuak izan ziren, bertan, Retiroko urmaelean erakusketa bat egin zezaten. Gerora, Pasaiako bi ertzetako jauntxoei Pasai batetik bestera igarotzen laguntzen zieten. Beranduago herritar guztien esku jarri zen zerbitzu hau. Lope de Vega jaunak ere aipatu izan zituen batelerak. Historian zehar aipu ugari izan dute, ordea, batelerek iskanbiletan sartu eta isunak ordaindu behar izan zituztelako. Inguruko gudetan ere parte hartzen zuten eta beren balentria frogatu. Oraindik bada bi Pasaiak elkartzen dituen batela txiki bat. Ederra da lurrazaletik beharrean, autoz beteriko kilometroak saihestuz, urazaletik lasai-lasai beste aldera igarotzea.


Azkenak
Hondarribiarren gehiengoak alarde parekide bakarraren alde egiten du, udalaren inkesta baten arabera

Inkestatuen %45,6k alarde parekide bakarra nahiago du herriarentzat eta %65ak baino gehiagok alardearen gatazka konpontzeko herritarrek gai horren inguruko hitzaldi eta tailerretan parte hartu behar dutela adierazi dute.


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


Julen Goldarazena, 'Flako Fonki'. Xakea eta jotak
“Ez dakit euskara hobetu dudan edo lotsa galdu, baina horrek oso pozik jartzen nau”

Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]


Derrigorrezko hezkuntzaren etapa guztietan mugikorra debekatu nahi du Generalitateak

Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Langabeziak gora egin du Hego Euskal Herrian, batez ere emakumeen eta gazteen artean

Langabeen artean, 2.302 pertsona gehiago erregistratu dituzte urtarrilean Hego Euskal Herrian, eta horietatik 2.173 emakumeak dira, Espainiako Lan Ministerioak emandako datuen arabera.


2025-02-05
Esker mila

Palacio de Arozteguia promotorearen enkarguz, legez kanpo ekin zioten 2021ean Baztango Lekarozko lurretan ehunka haritz ebakitzeari. Herritarrek gelditzea lortu zuten, gorputza makinen aurrean jarrita eta lur horietan egunak eta gauak emanda. Ilegalki jardun zuen enpresak ez du... [+]


Teknologia
Kanpokoa mehatxu

Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]


2025-02-05 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Etxeko komuna

Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]


Judimendi: A ereduko ikastetxe estigmatizatua D ereduko auzo-eskola bilakatzen

Eskola segregatua izan da Gasteizko Judimendi ikastetxe publikoa, hiri guztiko ikasleak hartu ditu, jatorri atzerritarreko familien seme-alabak. Baina A hizkuntza eredutik D eredura igarotzeaz gain, auzoak eskola bere sentitzeko eta auzoko familiak erakartzeko egindako... [+]


Eguneraketa berriak daude