Aste gutxi barru bilduko dira lehen aldiz euskarazko kazetariak kongresuan. Euskalduna hautatu da bilgune, eta horrek ondo adierazten du biltzarrari eman nahi zaion solemnitatea. Eta helburu hartu da sektorearen liburu zuria erditzea, hau ere ez kontu makala. Sektorearen periferiatik, hemen doaz hausnarketa batzuk.

Amarauna versus koadrikula
Gaur egun, aipatzen denean «komunikazio sarea» automatikoki datorkigu koadrikularen irudia, erregularra, berdina edozein puntutan. Eta irudi hau aplikatzen badiogu munduaren antolaketari, emaitza litzateke milaka milioi puntu berdin, koadrikulan lotuta, abiada itzelak hutsean utzita distantzia, parean direla urrunekoa eta hurbilekoa. Oinarrian koadrikula lukeen munduak, azalean luke uniformetasuna.

Bada sarearen beste irudi bat, amarauna, armiarmaren sarea. Amarauneko puntu guztiak ez dira berdinak, sareak berak azaltzen ditu hurbiltasunak eta lehentasunak. Amaraunaren araberako munduan, ez dago uniformetasunik, mailakatu egin daitezke harremanak hurbiltasunaren arabera. Amaraunaren irudia, eta honen araberako mundu antolaketa, mesedegarriak dira identitate arazoak dituzten komunitateentzat.

Euskarazko komunikazioaren zeregina
Hedabideak baldin badira gorputz sozialaren zainak, komunikazioa da odola, gorputza elikatu, berotu, eta indartzen duena. Bera bakarrik nahikoa ez bada ere, ezinbestekoa da elkarren berri izatea elkarkide izateko, komunitate sentimendua atxikitzeko. Kontrako aldera, nahikoa da komunikazioa kutsatzea gorputz soziala gaixoarazteko. Ez dira alferrik estatu kolpeak beti hasten hedabideak kontrolpean hartzearekin. Handik sartuko da odolean anestesia, loak har dezan gorputz soziala.

Euskarazko komunikazioak hori luke zeregin nagusi: euskararen komunitatea sendotzea, suspertzea. Lehenik eta behin, eman behar digu elkarren berri, estali behar ditu ondo amaraunaren lehen zirkuluak, hor baitaude gure egunerokoa betetzen duten osagaien bi herenak. Eta bigarren, lotu behar gaitu munduarekin, nola amaraunaren hari erradialek lotzen duten erdigunea urruneko puntuekin. Hau bi aldetara: mundua gureganatuz eta gu munduratuz. Behar dugu munduaren ikuspegi gurea, gure parametroekin eraikia. Eta behar dugu munduak jaso dezan gure berri zuzena, gutaz jakiteko aukera egon dadin bitartekaririk gabe. Euskarazko hedabideak betetzen ariko dira dagokien zeregina lortzen duten heinean barneko nahiz kanpoko erreferentzialtasuna.

Egitura versus esparru
Euskaraz ari diren hedabideen sektorea izendatzeko erabiltzen da «Euskarazko komunikazioaren esparrua», baina «esparru» da bakarrik zelai, paraje mugatu, agertoki, plaza. Esparruan daudenak jardun daitezke bakarka, elkarrekin, elkarri bizkar emanez edo elkarren kontra. Esparruak berez ez du lankidetza adierazten, eta euskarazko hedabideen artean ez da preziso lankidetza sumatzen. Aldiz, uste dut lankidetza hori beharrezkoa duela euskararen komunitateak, gure komunitatearen biziraupenerako lehentasun osoa duela komunikazio egitura indartsuak, hau da, egitura bateratuak.

Mila aldiz eta beste hainbeste kolorez marraztu da etorkizuneko mundu hiperkomunikatua, eta dagoeneko hasia da bistaratzen. Komunikaziozko uholde horrek ezabatu egin lezake tresna egokirik ez duen komunitatea. Eta tresna egokiak dira tresna propioak, beregainak. Euskaldunon kasuan, bizirauteko tresnak dira nagusiki gutaz eta bereziki euskaraz arituko direnak, elkar hartuta egitura bateratuan. Egitura honen diseinuak eta harantz eramango duen bideak beharko dute, ezer baino gehiago, sektorearen adostasuna. Eragile guztiek jarri beharko dute, bakoitzaren helburuen gainetik, helburu komuna: euskararen komunitatea sendotzea eta bihurtzea gure gizartearen bizkarrezurra.

Izan bedi Euskaldunako kongresua ibilbide honen abiapuntua.