Atzerriko ohorezko euskaltzainak: Isilpeko langileak euskararen bidean
- Aspalditik behar zuen euskarak zainduko zuen erakunde bat, herritarrei egunerokoan eskuetatik ihes egiten zieten ñabardurei erreparatu eta horiek kutxa itxi batean gordeko zituena. Eta horren guztiaren haritik jaio zen hain ezagun bihurtu den Euskaltzaindia, euskararen akademia. Askotan kritika gogorrak entzun ditu, izan ere, oraindik arautu gabe dagoen hizkuntza baten gaineko erabakiak hartzea ez da lan erraza. Gaurko erabilerari, gure arbaso zaharrek erabili zuten moldeari eta euskara jatorrari so, eguzkiz eguzki gure hizkuntza arautzen eta normalizatzen aritzen dira bertan. Nortzuk baina?
Euskaltzaindiak Gobernu-Zuzendaritza bat du, bere Euskaltzainburuarekin, Buruorde, Idazkari eta Diruzainarekin. Zuzendaritzakide dira, halaber, Ikersailburua eta Jagonsailburua. Horiez gain, beste hainbat kargu daude. Euskaltzain osoek, euskaltzain urgazleek eta ohorezko euskaltzainek osatzen dute Euskal Akademia. Euskaltzain osoek Erakundearen Osoko Bilkura osatzen dute eta horiek dute hitza euskaltzain berriak hautatu eta Erakundea gobernatzerakoan. Euskaltzain urgazleek lan-batzordeetan hartzen dute parte. Horien guztien lana antolatzen dute Euskaltzainburuek. Badira, baina, erakundean bertan aritu ez arren beste euskaltzain batzuk ere, Ohorezko euskaltzainak. Horiek idazle, literaturgile, euskarazale porrokatuak izan ohi dira. Euskaltzaindiak ohorezko izendatzen ditu aurretik isil antzean gure hizkuntzaren alde suhar aritu diren herritarrak. Sarri askotan horiek dira guztiontzat ezezagunenak eta horien berri sakonago jakin nahi izan dugu.
Ohorezko euskaltzainak euskara aztertzen eta lantzen hainbat saio egindako pertsonak dira. Gure hizkuntzaren alde egindako lan eskerga aitortu asmoz izendatzen dituzte euskaltzain. Zehazki hautaketa prozesua honela izaten da: euskaltzain bik sinatzen dute proposamena eta, ondoren Osoko Bilkurak egiten du bozketa. Euskaltzaindiaren Arautegiak honako hau dio ohorezko euskaltzainen izendapenaren gainean: "Euskaltzain ohorezkoen mailan sartuko dira Euskaltzaindiaren ustetan euskarari mesede bikainak egindako lagunak. Izendatuak izateko, idatzizko proposamena behar da, nahiz Zuzendaritzak nahiz bi euskaltzain osok egina, eta batzarra berak onartzea". Euskaltzain ohorezkoei diploma bat ematen zaie aitorturiko ohorearen eta merituen lekuko eta diploma horretan honako hau irakur daiteke: "Euskaltzaindiak, euskararen aldeko haren merezimendu bikainak aitortuz, euskaltzain ohorezko izendatu du".
Gaur egun, ohorezko hemezortzi euskaltzain daude. Horiek guztiek gure hizkuntzari egindako ekarpena zabala da oso eta luze aritu ahal izango ginateke lan bat eta beste aztertzen. Ohorezko euskaltzainen artean badira baina Euskal Herrikoak ez direnak ere eta labur bada ere, horiek egindako lana ekarriko dugu hona.
Ohorezko euskaltzainak:
Pierre Andiazabal
Jesus Atxa
Jan Braun
Junes Casenave-Harigile
William Anthony Douglass
Karmele Esnal
Karmelo Etxenagusia
Juan Garmendia
Xabier Gereño
Jose Mari Larrarte
Ander Manterola
Mari Jeanne Minaberry
Georges Rebuschi
Jose Antonio Retolaza
Vahan Sarkisian
Suzuko A. Tamura
Yuri Zytsar
Jose Antonio Arana Martija
Adolfo Arejita
Miren Azkarate
Pierre Charritton
Jean-Louis Davant
Xabier Diharce "Iratzeder"
Patxi Goenaga
Jean Haritschelhar
Andres Iñigo
Xabier Kintana
Henrike Knörr
Emile Larre
Juan Mari Lekuona
Jose Luis Lizundia
Beñat Oihartzabal
Patxi Ondarra
Txomin Peillen
Pello Salaburu
Juan San Martin
Ibon Sarasola
Andres Urrutia
Patxi Zabaleta
Antonio Zavala
"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra aurkitu dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.
Etorkisuneku 01 izenarekin jardunaldia egingo da martxoaren 14an, datorren ostiralean, Errenterian. Badalabek eta TEKS elkarteak antolatuta "hizkuntzari eta komunitateari lotutako iruditeria eta diskurtsoak berritzeko proposamen bat" izango omen da. Badalaben egoitzan... [+]
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Iruñerrian bat egin dute hainbat Gazte Asanbladak, Burlatako Gaztetxearen alde. Etxarriren desalojoa gelditzera deitzeko, bestalde, manifestazio bat antolatu dute Bilbon hilaren 28rako.
Ez dakit nondik hasi, egia esan. Ordezkoa naizen heinean –irakaskuntzan ikasturte gutxi batzuk daramatzat lanean– eskola ugari ezagutu ditut Nafarroa, Bizkai eta Araban zehar. Lankide izan ditudan irakasleekin euskal eskolak dituen gabezien inguruan hitz egiten... [+]
Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak argi dio: ez ditu mediku euskaldunak aurkitzen, eta euskarazko osasun arreta ezin da bermatu mediku egoiliar (formazioan dauden espezialista) gehienak kanpotarrak direlako. Mediku euskaldunak bilatzea perretxikotan joatea... [+]
35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.
“Gogo eta gorputzaren zilbor-hesteak: bi kate. Bi kate, biak ebaki beharrezkoak: bat gorputzaren bizitzeko, bestea gogoaren askatzeko”. Hala dio Mikel Laboaren kantak; hala izan da belaunaldiz belaunaldi, egun arte.
Gogoan dut nire gurasoak askotan joaten zirela... [+]
Plataformak "atzerapausotzat" hartu du Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri agendako sailburu Denis Itxasok berriki iragarri izana lurzoru urbanizagarrietako etxe babestuen proportzioa %75etik %60ra jaistea. Pradales agintera iritsi zenetik alokairu soziala eskatzen... [+]
Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.
Euskarazko eskaintza handitzeko akordioa erdietsi dute EH Bilduk, PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak
Behe bandako zutabea bezain erlojuaren aurka prestatzen ditut mozorroak, korrika, aztoratuta, zalantzaz, erretxin, estropezuka eta sarri arrakasta ez erabatekoarekin; adibidez, zutabe hau eta biharko mozorroa. Oraindik ez dakit bietako zein bukatuko dudan lehenago. Baina... [+]
Berlinen martxoaren 8an izandako manifestazioa gogorki erreprimitu du Poliziak. Palestinaren aldeko aldarriak zeramatzaten manifestariek. Agintariek Alemanian arabierazko abestiak eta diskurtsoak debekatu dituzte manifestazioetan, "segurtasun publikoko" arrazoiak direla... [+]