Atzerriko ohorezko euskaltzainak: Isilpeko langileak euskararen bidean
- Aspalditik behar zuen euskarak zainduko zuen erakunde bat, herritarrei egunerokoan eskuetatik ihes egiten zieten ñabardurei erreparatu eta horiek kutxa itxi batean gordeko zituena. Eta horren guztiaren haritik jaio zen hain ezagun bihurtu den Euskaltzaindia, euskararen akademia. Askotan kritika gogorrak entzun ditu, izan ere, oraindik arautu gabe dagoen hizkuntza baten gaineko erabakiak hartzea ez da lan erraza. Gaurko erabilerari, gure arbaso zaharrek erabili zuten moldeari eta euskara jatorrari so, eguzkiz eguzki gure hizkuntza arautzen eta normalizatzen aritzen dira bertan. Nortzuk baina?
Euskaltzaindiak Gobernu-Zuzendaritza bat du, bere Euskaltzainburuarekin, Buruorde, Idazkari eta Diruzainarekin. Zuzendaritzakide dira, halaber, Ikersailburua eta Jagonsailburua. Horiez gain, beste hainbat kargu daude. Euskaltzain osoek, euskaltzain urgazleek eta ohorezko euskaltzainek osatzen dute Euskal Akademia. Euskaltzain osoek Erakundearen Osoko Bilkura osatzen dute eta horiek dute hitza euskaltzain berriak hautatu eta Erakundea gobernatzerakoan. Euskaltzain urgazleek lan-batzordeetan hartzen dute parte. Horien guztien lana antolatzen dute Euskaltzainburuek. Badira, baina, erakundean bertan aritu ez arren beste euskaltzain batzuk ere, Ohorezko euskaltzainak. Horiek idazle, literaturgile, euskarazale porrokatuak izan ohi dira. Euskaltzaindiak ohorezko izendatzen ditu aurretik isil antzean gure hizkuntzaren alde suhar aritu diren herritarrak. Sarri askotan horiek dira guztiontzat ezezagunenak eta horien berri sakonago jakin nahi izan dugu.
Ohorezko euskaltzainak euskara aztertzen eta lantzen hainbat saio egindako pertsonak dira. Gure hizkuntzaren alde egindako lan eskerga aitortu asmoz izendatzen dituzte euskaltzain. Zehazki hautaketa prozesua honela izaten da: euskaltzain bik sinatzen dute proposamena eta, ondoren Osoko Bilkurak egiten du bozketa. Euskaltzaindiaren Arautegiak honako hau dio ohorezko euskaltzainen izendapenaren gainean: "Euskaltzain ohorezkoen mailan sartuko dira Euskaltzaindiaren ustetan euskarari mesede bikainak egindako lagunak. Izendatuak izateko, idatzizko proposamena behar da, nahiz Zuzendaritzak nahiz bi euskaltzain osok egina, eta batzarra berak onartzea". Euskaltzain ohorezkoei diploma bat ematen zaie aitorturiko ohorearen eta merituen lekuko eta diploma horretan honako hau irakur daiteke: "Euskaltzaindiak, euskararen aldeko haren merezimendu bikainak aitortuz, euskaltzain ohorezko izendatu du".
Gaur egun, ohorezko hemezortzi euskaltzain daude. Horiek guztiek gure hizkuntzari egindako ekarpena zabala da oso eta luze aritu ahal izango ginateke lan bat eta beste aztertzen. Ohorezko euskaltzainen artean badira baina Euskal Herrikoak ez direnak ere eta labur bada ere, horiek egindako lana ekarriko dugu hona.
Ohorezko euskaltzainak:
Pierre Andiazabal
Jesus Atxa
Jan Braun
Junes Casenave-Harigile
William Anthony Douglass
Karmele Esnal
Karmelo Etxenagusia
Juan Garmendia
Xabier Gereño
Jose Mari Larrarte
Ander Manterola
Mari Jeanne Minaberry
Georges Rebuschi
Jose Antonio Retolaza
Vahan Sarkisian
Suzuko A. Tamura
Yuri Zytsar
Jose Antonio Arana Martija
Adolfo Arejita
Miren Azkarate
Pierre Charritton
Jean-Louis Davant
Xabier Diharce "Iratzeder"
Patxi Goenaga
Jean Haritschelhar
Andres Iñigo
Xabier Kintana
Henrike Knörr
Emile Larre
Juan Mari Lekuona
Jose Luis Lizundia
Beñat Oihartzabal
Patxi Ondarra
Txomin Peillen
Pello Salaburu
Juan San Martin
Ibon Sarasola
Andres Urrutia
Patxi Zabaleta
Antonio Zavala
Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.
Gukak “Bilbo erdalduntzen duen makina” ikusaraziko du kanpainaren bidez. 24 orduz martxan dagoen makina salatuko dute, eta berori “elikatu eta olioztatzen dutenek” ardurak hartzea eskatuko dute. Euskararen aldeko mekanismoak aktibatzea aldarrikatuko dute.
.JPG)
ERREALITATEAREN HARRIBITXIAK
Nork: Josu Iriarte, Nerea Lizarralde, Jare Torralba eta Amets Larralde. Mikel Martinezek zuzenduta eta Jokin Oregiren testuetatik abiatuta.
Noiz: otsailaren 21ean.
Non: Bilboko 7katu... [+]
15 urteko emakume bati egin dio eraso Izarra klubean jarduten zuen pilota entrenatzaile batek.
Nafarroako Gobernuak ofizialki aitortu ditu gure lurraldean giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima. Horien artean, hitzez hitz “motibazio politikoko biktima gisa” aitortzen ditu Patxi Erdozain, Eneko Compains,... [+]
Donostiako alkate ohiak webgune bat sortu du, eta plataformarekin bat egiteko eskatu die herritarrei.
PuntuEus-ek doako tresna erabilgarri bat jarri du edonoren eskura, webguneen segurtasuna erraz ebaluatzeko. Webtest.eus izeneko autoebaluazio-tresna honi esker, erabiltzaileek beren webgunearen segurtasun-maila modu sinple eta argian azter dezakete.
"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]
Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.
Joan den asteartean La Vanguardia-n argitaratutako artikuluan egin zuen proposamena Txema Montero abokatu bizkaitarrak. 30 urtez Deia egunkariko kolaboratzailea izan da eta lehenik hara bidali zuen bere artikulua, baina egunkariak ez zion argitaratu.