Belaunaldi berriak
Uztaren zoramenarekin batera udan bete-betean hazi diren landareetatik hurrengo urterako landare berriak sortzeko sasoiaren amaiera dator. Bi era ditugu urtez urte landareak etengabe ugaltzeko: hazia eta kimua. Bi aukerak antzekoak baino bai desberdinak! Haziak ereinez gero hazia hazi duen landare ama nor den badakigu, baina haren lorea ernaltzera etorri zen polen alea barreiatu zuen aitaren berririk ez eta jaioko den landarea bien hibridoa izaki, nolakoa izango den ez dakigu: ama ezagunaren antzekoa, ezkutuko aitaren antzekoa edo tipo berri-berri bat. Kimua erabiliz gero, ordea, nahasketa sexualik izan ez denez, kimua kendu diogun landarearen ezaugarri berdin-berdinak izango dituen landarea sortuko da, klon bat alegia. Kimua moztu eta adaxka gisa landatzean, kimuak eman dituen landare ama klonatzen ari gara.
Haziak baliatzera, fruituak heldu direnean bildu eta haziak kendu. Ereiteko bada aukera parea: bildu ordurako erein edo jaso eta neguaren bukaeran lurrean sar. Negukoa aukeratuz gero bi eratara jaso daitezke: hare, legar edo hondar heze artean edo bere horretan; batera edo bestera, etxe barru beroegietan sartu gabe kanpoan eduki haziak. Udaberrian ernetzeko neguko hotza jasana izan behar du bestela oraindik udazkenean dagoela pentsatu eta ez da ernetuko.
Kimuak adar mutturrekoak bezala sustraietakoak balia daitezke. Lurpeko azken hauek loditutako zatiei kendutakoak izan ohi dira: lirioak, kalak... Adar mutturretakoak erabiltzera, sustraiak garatzea sustatzen duten hormonek asko lagunduko dute. Geranio, begonia eta kimuak urtsuak dituzten landareetan ez dira beharrezkoak, erraz itsasten baitira. Kimuak zurtuta dituzten landareetan, aldiz, itsaste hori zailxeagoa da. Hauetan kimua ebakitzerakoan egindako zauria hormonatan busti eta sustrai berriak errazago haziko dira. Landatutako kimu hauek udazkenean itsasteko eta inolako adeirik ekarri gabe datorren neguan toki babesean eduki beharko dira. Udaberrian zain berriak goiz emango ditu eta konturatzerako izerdi berriaz mardul lotsagabe adeigabe etorriko da belaunaldi berria.
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]