Nairobitarra: Hurrengo bidaia zure etxean

  • 20 urteotan milioi bat kilometro inguru eginda, munduan barrena ibilitako Nairobitarra autobusa txatarretarako eraman dute. Baina autobusa bera eta maleta-lekuan gordetzen dituen esperientzia eta jakintza jolas bihurtu ditu ARGIArekin Josu Iztueta bidaiariak. Ander Izagirrek egin ditu mahai-jokoko galderak, eta Garbiñe Ubedak diseinatu du. Ipuinetako marrazkiak, berriz, Amaia Etxeberriaren eskutik atera dira. Horra «Nairobitarra: Mundua ezagutzeko jolasa» eta «Munduko ipuinak», bidaiatuz ikasteko bi modu berri.

2021eko uztailaren 19an
Nairobitarra autobusak ez du munduan zehar bidaia gehiago egingo. Hiru autobus izan dira. Bata 1980an, lehen bidaian Nairobira joan eta bertan geratu zen. Autobus hark eman zion izena bizi filosofia berezia lantzen zuen proiektuari. Bestea Afrika, Europa, Ipar Amerika eta Hego Amerikan ibili, eta Asiara pasatu ezinik, Txilen utzi zuten, kaleko haurrak jasotzen dituen fundazio bati emanda. Hirugarrena, azken urteetan Afrikan eta Europan ibili dena, «txatarrerira eraman berri dugu» kontatu digu Josu Iztuetak, etxeko hormak botatzen ikusi dituenaren tristurarekin. Baina aurrerantzean ere oroimenari herdoila kentzeko, Nairobitarra jolas bihurturik, autobusean sartu eta egin izan dituen bideetan barneratzeko aukera dugu.

ARGIAk kaleratu berri dituen mahai-joko eta ipuin hauekin, bidaietan pilatutako esperientzia eta baloreak transmititzen saiatu dira, Iztuetaren hitzetan: «Kanpoko gauzekiko jakin mina, bidaietako anedotak, besteen lurraldeekiko errespetua... Horrek ez du esan nahi bidaiatzeak dituen balio denak onak direnik». Jolasaren funtzio didaktikoak erakarri zuen hasieratik Iztueta: «Kontziente naiz neronek ere asko edan dudala besteen bidaietatik eta besteen ametsetatik. Txikitan entzun nituen hainbeste hitzaldi eta diapositiba erakustaldik ere markatu zuten nire etorkizuna. Guk bidaiei buruzko mahai-jokorik ez genuen izan. Agian, bere garaian norberari edukitzea gustatuko litzaizkiokeen gauzak egiten ditu bakoitzak».

Bidaien filosofia jokora ekarrita

Mahai-jolasetan beti dago irabazleren bat. Baina bidaietan nork irabazten du? Bidaietan helburu bakarra ez da izaten jarritako helmugara iristea. Josu Iztuetak azaldu digunez, «saiatu gara bidaien filosofia jokora ekartzen, baina zaila dela jakinda, ezin baita joko birtuala egin». Bideari erreparatzen eta joanean gozatzen ikasteko, bidaiariek ezusteko onak eta txarrak jasoko dituzte, zoriaren arabera. Bidaietan ere, sarri zorteak erabakitzen du errobera bat zulatu eta konpontzeko geratu beharra izatea, edo txiripaz egiten du topo bertan bizi den euskaldunen batekin.

Neurri batean zortearen esku egongo da jolasean nor iritsiko den lehena. Baina dadoak erabaki arren jokalariei bidean gertatuko zaiena, ezusteko hauek ez dira kasualitatea, besteren eskarmentutik ikasteko modua baizik. Iztuetak azaltzen du nola saiatu diren benetako bidaia izan litekena jokoan berregiten: «Afrikan txertoa jarri beharra dago, eta pasaportea ezinbestekoa zaigu, aldiz, Alaskan elurra izango dugu eragozpen nagusia». Herrialde bakoitzean zerekin topo egin dezakeen ikasiko du, horrela, jokalariak.

Munduko ezagutza

Bidaiatzea mundua ikusi eta ikasteko modu bat da. Garbiñe Ubedak diseinatutako taulak kontinente bakoitzaren mapa du irudi. Bertan fitxak aurrera eta atzera ibilita bakarrik, Sudan edo Txekia kokatzen ikasiko du bidaiariak, pixkanaka. Era berean, galderetan agertzen diren sahararrak gugandik zein gertu edo urruti dauden neurtzeko balio du. Galdera bidez, leku bakoitzaren berri jasoko du jokalariak. Izan ere, galderak bidaiatzen ari den kontinentearekin lotuta daude. Beraz, Afrikako galderek ez dute Ipar Amerikakoekin zerikusirik.

Ander Izagirrek galderak sortzerakoan, hainbat alorretako gaiak bildu ditu, baita kontu bitxiak ere tartean, esaterako: «Animalia hauetako zeinek hiltzen du jende gehien Afrikan: lehoiak, krokodiloak ala errinozeronteak?». Hiru aukera ematen dira erantzuteko, beraz, erantzuna ez dakienak txiripaz bada ere asmatzeko aukera badu.

Autobusetik ateratako ipuinak

Josu Iztuetak kontatutako eta Amaia Etxeberriak marraztutako «Munduko ipuinak» hartuta, haurrek bere adinekoak beste lurraldeetan nola bizi diren ezagutu ahal izango dute. Iztuetak azaldu digunez: «Hemengo ume batek agian pentsatuko du munduan zortzi urteko ume denak doazela eskolara, denek dituztela liburuak... Munduan zenbat errealitate dauden pentsatzeko bide ematen du, eta gureaz pentsatzen jartzeko».

Mahai-joko eta ipuinekin, Nairobitarra hurrengo bidaia hastera doa. Ez galdu autobusa, eta erabaki zein den hurrengo geltokia.

Nairobitarra Mundua ezagutzeko jolasa

8 urtetik gorakoentzat egokia.
Prezioa: 38 euro

Elementuak:

5 taula: Kontinente bakoitzeko maparekin.
Kontinente bakoitzeko, 200 galdera.
Fitxak eta dadoa.
Nairo txekak.

Nola jolastu:

Jokalari bakoitzak aukeratuko du zer bidaia egin nahi duen. Taulak hainbat ibilbide eskaintzen ditu. Afrikan hasi eta Europan segi daiteke bidaia, eta Asian bukatu. Edo Hego Amerika eta Ipar Amerika lotu ditzake bidaiak.
Txanda errespetatuz, dadoa bota eta aurreratu fitxa. Lauki morean erori bada, kontinente horretako galdera erantzun beharko du. Asmatuz gero, dadoa beste behin botatzeko eskubidea du. Bestela, bertan gelditu.
Lauki berdea egokitu bazaio, bidaietako une gozoren bat biziko du. Paisaia edo hiri ikusgarriren batekin egingo du topo, edo parke naturalarekin... eta Nairo txartelak jasoko ditu.
Lauki gorriak adierazten du egoera gaiztotu zaiola. Autobusa matxuratu da, aduanarekin arazoak daude... Nairo txekak utzi beharko ditu, aurrera jarraitzeko.
Ea helmugara iristeaz gain, aparteko leku eta pertsonak ezagutzeko zorterik duzun! Bidaia on!

Munduko ipuinak
Nairobitarra autobusaren formako kaxaren barruan, zortzi lekutako kontakizun bana aurkituko duzu: Sahara, Laponia, Patagonia, Andeak, Himalaya, Alaska, Australia eta Euskal Herria.
Leku bakoitzeko ume batek azalduko dizu bere bizimoduaren berri. Non bizi den, nolakoa den bere etxea, zer animalia dituen, nolako ohiturak dituzten...
8 urtera artekoentzat egokia.
Prezioa: 20 euro.


ASTEKARIA
2004ko irailaren 12a
Azoka
Azkenak
2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


2024-10-15 | ARGIA
“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | ARGIA
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Elikagaiak jasotzeko “diru-txartelak”, familia zaurgarrienentzat Nafarroan

Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]


Eguneraketa berriak daude