Uztaileko hostoak
Tragediaren ertzak
"Ez dago suizidiorik, hilketak bakarrik daude", zioen Elsa Triolet-ek. Ez naiz makurtzen kartzelari bakarrik egoztera Oihanaren hilketa.
Baina nola hitz egin horretaz guztiaz zuzen eta duintasunez? Nola zabaldu askatasun osoz eta inolako eta inoren markaketarik gabe gutariko bakoitzaren barrena, Oihanaren borrokarekin bat datozenena eta gainerakoona?
Inon aurki ahal baleza hemen eman ez genion sosegua...
Guk ez diegu utzi mozkortzeari eta kaskarreko minei, baina bai eztabaidatzeari. Eta eztabaidatzekotan, lehendabiziko modalitatean gustatzen zaigu: total eginda eta bero-bero, ahoa bete pasioz. Biharamunak, berriz, badu berez dakarren nekerik bestelako kezkei begiratu gabe ere.
Gure artean ez dago debaterik. Ez, behintzat, debate deitzea merezi duen iritzi desberdinen arteko jardun askerik. Pentsamendu bakarraren kontrako jardunaz beterik daukagu ahoa, baina arerioarenari soilik deitzen diogu pentsamendu bakarra. Ez diogu begiratzen geure iritziek duten topikotasunari, morrontzari, zuzentasun politikoari. Demagun Ibarretxeren plana. Ez dira hain urrutikoak Estatutua herriz herri eta auzoz auzo eztabaidatu genuen garaiak. Kontra zein alde, jende asko inplikatu zen. Estatutua ezagutzea lortu genuen »estatutuaren maiuskulak, behintzat», hartaz hitz egiteko ezagutza eta motiboak genituen askok eta askok. Baina Ibarretxeren planaz hitz egin dutenak eta hartaz eztabaidatzen ari direnak goikoak dira, goiko horretan sarturik Anaia Handia ere, goikorik goikoena. Alde nahiz kontra egon, inork ez du plana ezagutarazteko kemen berezirik egin. Eta gu, mutu. Botoa emateko ordua irits dadinean ere, mutu batzuen botoa izango da gurea. Goikoen farfailak orbeldutako papera.
Gurea omen da inguruotako gizarterik politizatuena, hala esan ohi dugu harrokeria puntu batez. Politizatuena, ala politikak »batzuen eta besteen politikoki zuzenak» gehien makurtu eta isilarazi duena? Nabarmena da lagunen arteko jardun konfiantzazkoan eta inguru zabalagoetan ageri dugun jardunen desberdintasuna: bigarrenean, gure arerio naturalak omen direnen kontrako diskurtso politikoki zuzena nagusitzen zaigu; lehendabiziko jardunean, lagunen artekoan, gure bidaide naturalak omen direnen diskurtso zaharren kontrako isilpekako kritika dugu naturalena.
Mitxelena, Aresti, Rikardo Arregi… Gaur baino gartsuago eta gupidagabeago eztabaidatzen zuten. Eta, batez ere, beren buruak agerian jarriz, inoren itzala bilatu gabe eta Asteasuko Agirrek esaten zuen moduan: "Anziñaco demboran festetan irten oi ciran gudariac elcarren contra peleatzera; quentzen cituen soñeco guciac, izan etzezan etsayac nondik eldu".
Gorputzari gorputz aritzen ziren, bada. Adimena eta adimenarenganako leialtasuna arma bakartzat harturik, alegia.
Gaur, lotsa ematen digu eztabaidaren biluztasunak. Beldur diogu gure benetako izaeraren ipurdi gorria erakusteari.
Nahi dutena esango dute mundua deabru guztietatik libratu nahi dutenek, baina moralaren esparruan, politikan ez bezala, ez dago ordezkaritzarako aukerarik. Eta eskerrak: bestela Bush edo Blair edo Aznar bezalako piezak autoritate moralak direla irentsi beharko genuke.
Mendez mendeko isilpeko adostasun batez ehundutako gehiengo baten bizi ikuspegia du etikak oinarri. Baina gehiengoaren itzala »berdin dio tradizioak ehundutakoa izan ala une politiko jakin batek aldarrikatua» ez da inoiz gure erantzukizunaren ukendu. Gehiengoak ez du ezer zuritzen etikoki, ezta bizitzea egokitu zaigun une latz honek ere. Göring-ek "ez dut justizia egin nahi: suntsitu eta txikitu egin nahi dut" esan zuenean, gehiengo absolutua zuen parlamentu alemaniarrean, baina gehiengo horrek ez zuen Göring idiota morala izatetik libratu.
Beti pentsatu dut ez dagoela ezer lastimosoagorik atentatu baten ondoren atentatua nork errebindikatzen duen zain geratzea baino. Erantzukizun pertsonala »etikoa» balorazio politiko guztiak baino lehenagokoa da. Oiartzuarrek ondo dioten bezala, "aurreneko, norberak bere burua zinatu behar du".
Gehiegitan utzi izan diogu bakoitzak bere burua zinatzeari, norbera bere buruarekin leial izateari.
Zinegile alemanak nazien tragedia kontatzen hasi dira hainbeste urte igaro eta gero. Denbora behar izan dute konturatzeko Hitlerr-i buruz hitz egitea dela Hitler izeneko lehergailu izugarria desaktibatzeko modu saihestezina.
Baina estatuek, fisiokraten mende, oso argi izan dute beti: L'argent va de lui même, dirua bere bidetik doa. XIX mendeko fisiokratek inoiz amestuko ez zuten mugarik gabeko paradisua bizi du diruak.
Aldaketa hori hemen dago »kalean, etxean, gure buru-eskemetan» ikusi nahi duen guztiaren begi-bistara. Marianok hain nabarmenak zirenak ikusten lagundu nahi zigun, baina kasu gehiago egin diogu agurraren orduan, begi-bistakoak seinalatzen jardun digun urte guztietan baino.
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.
Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.
---------------------------------------------
Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.
Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.