Bost Livingstonen kronikak


2021eko uztailaren 27an

Gehienek uda oporrekin lotzen dute. Gauza jakina da, bestalde, gero eta gehiago direla opor guztiak batera egin ordez, Gabonetan eta Aste Santuan lanari eten luzexeagoa ateratzen diotenak.

Opor bezperatan gaudenez, honako galdera luzatzen dio jendeak elkarri: «Nora zoazte oporretan?». Oporrak bidaiekin lotzearen ondorio da, ziurrenik, galdera egiteko modua, bakaziotan norabait joatea beharrezkoa eta ia obligazioa balitz bezala. «Zer egingo duzue oporretan?», galdetzea egokiagoa litzateke eta jasotako erantzunean garbi geratuko litzaiguke solaskidearen asmoa.

Batzuek atseden egunak nekatzeko erabiltzen dituzte eta beste batzuek, berriz, atseden hartzeko. Hondartza, adibidez, etzanda egotearekin irudikatzen dugu eta mendia ibiltzearekin. Aurrenekoa aukeratzen duenari bakarren batek alfer itxura hartuko dio eta bigarrena hautatzen duenari beste norbaitek kirolari traza antzemango. Bata zein bestea norberak erabakitako lekuak izan badira, biak onak; eta halabeharrez eta gogoz kontra izan badira aukeratuak, biak txarrak.

«Oporrak=Bidaia=Urrutiko Herrialdea=Exotikoa», jende askoren planteamendua da. Nik besteen oporretatik nire bizimodua egitea lortu nuen, gutxi gorabehera. Kanpoko paraje askotara joateko aukera behin eta berriro izan dugunok eta urtean behin bidaia luze bat egiteko modua duzuenok, ez dugu, ziurrenik, berdin jokatuko. Nik beti pentsatzen dut hurrengo batean ezagutuko dudala oraingoan ezagutu ez dudana, baina agian neure burua engainatzen ari naiz. Kuba, Islandia, Venezuela, Namibia, India, Txina, Kenya, Tanzania... eta abar luze-luze bat da zain daukadan herrialdeen zerrenda. Horren ordainetan Laponian, Saharan, Himalayan, Alaskan, Patagonian, Ertamerika eta abarretan hilabete asko eman ditut.

Oso ondo ulertzen dut bidaia bat egiteko ilusio eta kuriositatea. Bidaia bat ez da gastu bat, inbertsio bat baizik. Abiatu aurretik eta ia konturatu gabe, galdera mordo bati erantzuna eman beharko diogu: Noiz? Zenbat egun? Norekin? Nola? Zenbat diru? Etxera itzulitakoan, beste galdera piloa ekarriko dugu erantzuteko.

Eguraldiaren araberako ekipaia

Oporrak egiteko aurrekontuari adina begiratuko diogu bertako klimari. Egun, kanpoko herrialdeak bisitatzeko informazio ugari eskura genezake. Uztaila-abuztuan Afrikako basamortuan bero egingo duela edo Nepalen euria erruz botatzen duela jakiteko ez dago bertaraino joan beharrik.

Etxe inguruan gelditzea erabakitzen dutenek zailago daukate eguraldia asmatzea, iazko udan bero latzak egin zituen gurean, burmuinak lehortzeko modukoak, diotenez. Pare bat urte lehenago ez zen ia eguzkirik ikusi eta belarri atzetan goroldioa ateratzeko gutxi falta izan omen zen. Hogei urte lehenago, berriz, sekulako uholdeak izan ziren Euskal Herriko hainbat eskualdetan, zaharrek agorrila deitzen dioten hilabetean, gainera. Norbaitek esango luke oporretarako eguraldi klase guztiak direla onak eta lanerako, berriz, denak txarrak. Oporrik, "barkaziorik" ez zegoen garaian, «zer eguraldi dator!» onartzea zen erremedio bakarra. Orain, aldiz, eguraldia ezin dugu aukeratu baina askok nora joan bai, eta ondorioz, neurri handi batean, eguraldi onaren bila mugitzen da jendea. Ekipaian zer sartu eta zer ez erabakitzea ez da erraza, eraman beharreko jantziak eguraldiaren araberakoak beharko dute izan. Poltsa, maleta edo motxila egiterakoan "badaezpada ere" esateak bolumena bikoiztea ekar dezake, eta gauzak sobran eramatea falta izatea baino hobe den arren, neurria bakoitzak aurkitu beharko du.

Kontuz, gero, "eguraldi ona" esaldiarekin, ona izan liteke kaletarrentzat eta oso txarra baserritarrentzat, "giro espeziala" oporretan daudenentzat eta "guztiz kabroia" suhiltzaileentzat edo eraikuntzan ari direnentzat.

Irlak, espazio mugatuak denbora jakin baterako
Oporrak urtean zehar egutegian kokatzen ditugun "denbora-irlak" dira, lan egunez inguratutako jai egunak. Uharteak, berriz, urez inguratutako espazioak dira eta horietara joateko proposamen batzuk doaz segidan:

- Euskal Herrian, irla gutxi eta txikiak ditugu: Billano, Izaro, San Nikolas Aketx, Santa Klara eta beste bakarren bat. Ezingo dugu hauetako inon gaurik egin. Batzuetan lur hartzea ere oso zaila delako, eta besteetan debekatua dagoelako. Itsasoa lehorretik ikustea ederra da baina lehorra itsasotik ikusteko aukerak, ahal baduzue, ez itzazue galdu.

- Balear Uharteak bisitatzeko eskaintza merkeak urtean zehar egoten dira. Mediterraneoko uharte hauen izenak buruz ikasi genituen eskolan »Mallorca, Menorca, Formentera, Eivissa, Cabrera, Conillera eta Dragonera». Bertara joateko aukera zabala bakoitzaren neurrira egokitzeko modukoa da.

- Kanarietan inoiz egon gabea naiz, bere afrikartasunak erakartzen nau eta joateko arrazoiak sobran dauzkat. Zein baino zein ezberdinago dela diote eta guztiak politak, gustuen arabera. Kanaria Handiak ez omen du zerikusirik Lanzaroterekin, Hierrok ere ez Teneriferekin eta Gomera, Fuerteventura eta La Palmak zer esanik ez. Zazpi irla hauek ezagutzeko hamaika aitzakia badago eta ez naiz beste hamabi hilabete itxaroten egongo.

- Korsika, Sardinia eta Sizilia ez daude urruti, mila kilometro gidatuta, kotxea edo furgoneta itsasontzi batean sartu beharko dugu. Modu horretan autonomia asko izateaz gain, diru dezente aurreztu genezake. Irla izateak sortzen du hainbat arazo bertakoentzat, baina bestalde, izaera gordetzen laguntzen du, nortasuna mantentzea errazago suertatzen da. Nabarmen da hori Mediterraneoko hiru irla hauetan, hala ere, bisitarion iritzia eta bertakoen nahia baliteke bat ez etortzea.

- Irlanda eta Islandia hortxe daude Atlantiar Ozeanoan, zein baino zein interesgarriago. Irlandara kotxea eramateak merezi du, hegazkinez joan eta bertan alokatzea izan liteke beste aukera. Islandiara, berriz, airez iristea da normalena eta merkeena baina, behin hara ailegatutakoan, dena da garesti.

Isilik eduki dut orain arte irla ezberdinak bizikletaz ezagutzeko aukera. Mapa bat aurrean hartu eta bira ematea da lehenengo burutazioa... zein norabidetan da, ondorengo zalantza. Erlojuaren antzera edo alderantziz. Batetik bestera zeharkatzeko ibilbideak ere egin daitezke. Iparretik hegora edo alderantziz, ekialdetik mendebaldera edo alderantziz. Pedalei eragitean hasi aurretik haizearen nondik norakoari erreparatzea da egokiena.

Aurten zer?

Uda honetarako, fisikoki mapa batetik ez ateratzeko irla bat aukeratuko nuke. Behin han egonez gero, itsasoarekin topo egin arte ez nintzateke geldituko, eta hondartzara iritsitakoan, tripaz gora etzan eta kieto hantxe! Justu kontrakoa egitea ere ez da txarra. Etxe inguruko bazterren batean lasai-lasai liburutxo bat hartu, eta munduari buelta eman.



ASTEKARIA
2004ko uztailaren 04a
Azoka
Azkenak
Tuterako Nano Automotive lantegia itxiko dute eta 120 langile kaleratu

Zuzendaritzak argudiatu du "ahalegin guztiak" egin arren, bezeroen eskaria "drastikoki" murriztu dela. Nafarroako industriaren defentsan igandean egingo den mobilizazioan parte hartuko du enpresaren komiteak.


Ustezko ezkerra migratzaileen sarekadak egiten (eta harro) Erresuma Batuan: 4.000 atxilotu sei hilabetetan

Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.


Eraso matxista bat salatu dute Amurrion

Amurrioko Emakume Sareak elkarretaratzera deitu du eraso matxistari erantzuteko, asteartean 19:00etarako. Bilbon, adin txikiko neska bati egindako sexu erasoa salatzeko mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean.


Hamasek bertan behera utzi du larunbat honetako preso trukea, Israeli su-etena urratzea leporatuta

Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, "infernua" piztuko dela Gazan.


Ikerketa abiatu dute Arrasateko taberna bateko komunean kamera bat aurkitu ondoren

Arrasateko Udaltzaingoak abiatu du ikerketa, neska batzuek igande goizaldean erdialdeko taberna bateko komunean kamera txiki bat aurkitu ondoren. 


2025-02-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Muga-zergak: gerra ekonomikoan ere, eszenografiak ezin du estrategia ordeztu

Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]


Ikasleek asanbladak eta mobilizazioak antolatu dituzte mezu “faxistak” zabaltzeagatik ikertutako EHUko irakaslearen aurka

Gasteizko campuseko Farmazia Fakultateko ikasleek "faxismoaren aurka antolatzearen beharra" azpimarratu dute, eta EHUri irakaslearen berehalako kaleratzea exijitu diote.


Ertzain batentzat sei urteko kartzela-zigorra eskatu dute atxilotu bati drogaren truke laguntza emateagatik

Gipuzkoako Fiskaltzak sei urteko espetxe-zigorra ezarri nahi dio Donostiako Herritarren Babeseko patruiletako buruari. Ertzainak kokainaren truke prozesu judizialean onurak eskaini zizkion droga trafikatzea egotzita atxilotutako gizon bati.


Debako liburutegiak “espazio mugatua” duela dio udalak, umeei ordu gehienetan bertan egotea debekatzeko

6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]


‘Emaiezu hemengoa, emaiezu euskara’ leloa erabiliko du Nafarroako Gobernuak euskara sustatzeko kanpainan

Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]


Txatbot hoberenaren bila

Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]


2025-02-11 | Sustatu
Metak Libgen pirateatu badu, zuk zergatik ez?

AEBetako auzi judizialen batengatik jakin denez, Metak (Facebook-eko jabeak) Libgen sareko liburutegia masiboki pirateatu du BitTorrent protokoloak erabiliz. 81.7 terabyte gutxienez lortu zituzten horrela, beren adimen artifizialeko sistemak elikatzeko. Saiakera eta zientzia... [+]


Eguneraketa berriak daude