Bost Livingstonen kronikak


2021eko uztailaren 27an

Gehienek uda oporrekin lotzen dute. Gauza jakina da, bestalde, gero eta gehiago direla opor guztiak batera egin ordez, Gabonetan eta Aste Santuan lanari eten luzexeagoa ateratzen diotenak.

Opor bezperatan gaudenez, honako galdera luzatzen dio jendeak elkarri: «Nora zoazte oporretan?». Oporrak bidaiekin lotzearen ondorio da, ziurrenik, galdera egiteko modua, bakaziotan norabait joatea beharrezkoa eta ia obligazioa balitz bezala. «Zer egingo duzue oporretan?», galdetzea egokiagoa litzateke eta jasotako erantzunean garbi geratuko litzaiguke solaskidearen asmoa.

Batzuek atseden egunak nekatzeko erabiltzen dituzte eta beste batzuek, berriz, atseden hartzeko. Hondartza, adibidez, etzanda egotearekin irudikatzen dugu eta mendia ibiltzearekin. Aurrenekoa aukeratzen duenari bakarren batek alfer itxura hartuko dio eta bigarrena hautatzen duenari beste norbaitek kirolari traza antzemango. Bata zein bestea norberak erabakitako lekuak izan badira, biak onak; eta halabeharrez eta gogoz kontra izan badira aukeratuak, biak txarrak.

«Oporrak=Bidaia=Urrutiko Herrialdea=Exotikoa», jende askoren planteamendua da. Nik besteen oporretatik nire bizimodua egitea lortu nuen, gutxi gorabehera. Kanpoko paraje askotara joateko aukera behin eta berriro izan dugunok eta urtean behin bidaia luze bat egiteko modua duzuenok, ez dugu, ziurrenik, berdin jokatuko. Nik beti pentsatzen dut hurrengo batean ezagutuko dudala oraingoan ezagutu ez dudana, baina agian neure burua engainatzen ari naiz. Kuba, Islandia, Venezuela, Namibia, India, Txina, Kenya, Tanzania... eta abar luze-luze bat da zain daukadan herrialdeen zerrenda. Horren ordainetan Laponian, Saharan, Himalayan, Alaskan, Patagonian, Ertamerika eta abarretan hilabete asko eman ditut.

Oso ondo ulertzen dut bidaia bat egiteko ilusio eta kuriositatea. Bidaia bat ez da gastu bat, inbertsio bat baizik. Abiatu aurretik eta ia konturatu gabe, galdera mordo bati erantzuna eman beharko diogu: Noiz? Zenbat egun? Norekin? Nola? Zenbat diru? Etxera itzulitakoan, beste galdera piloa ekarriko dugu erantzuteko.

Eguraldiaren araberako ekipaia

Oporrak egiteko aurrekontuari adina begiratuko diogu bertako klimari. Egun, kanpoko herrialdeak bisitatzeko informazio ugari eskura genezake. Uztaila-abuztuan Afrikako basamortuan bero egingo duela edo Nepalen euria erruz botatzen duela jakiteko ez dago bertaraino joan beharrik.

Etxe inguruan gelditzea erabakitzen dutenek zailago daukate eguraldia asmatzea, iazko udan bero latzak egin zituen gurean, burmuinak lehortzeko modukoak, diotenez. Pare bat urte lehenago ez zen ia eguzkirik ikusi eta belarri atzetan goroldioa ateratzeko gutxi falta izan omen zen. Hogei urte lehenago, berriz, sekulako uholdeak izan ziren Euskal Herriko hainbat eskualdetan, zaharrek agorrila deitzen dioten hilabetean, gainera. Norbaitek esango luke oporretarako eguraldi klase guztiak direla onak eta lanerako, berriz, denak txarrak. Oporrik, "barkaziorik" ez zegoen garaian, «zer eguraldi dator!» onartzea zen erremedio bakarra. Orain, aldiz, eguraldia ezin dugu aukeratu baina askok nora joan bai, eta ondorioz, neurri handi batean, eguraldi onaren bila mugitzen da jendea. Ekipaian zer sartu eta zer ez erabakitzea ez da erraza, eraman beharreko jantziak eguraldiaren araberakoak beharko dute izan. Poltsa, maleta edo motxila egiterakoan "badaezpada ere" esateak bolumena bikoiztea ekar dezake, eta gauzak sobran eramatea falta izatea baino hobe den arren, neurria bakoitzak aurkitu beharko du.

Kontuz, gero, "eguraldi ona" esaldiarekin, ona izan liteke kaletarrentzat eta oso txarra baserritarrentzat, "giro espeziala" oporretan daudenentzat eta "guztiz kabroia" suhiltzaileentzat edo eraikuntzan ari direnentzat.

Irlak, espazio mugatuak denbora jakin baterako
Oporrak urtean zehar egutegian kokatzen ditugun "denbora-irlak" dira, lan egunez inguratutako jai egunak. Uharteak, berriz, urez inguratutako espazioak dira eta horietara joateko proposamen batzuk doaz segidan:

- Euskal Herrian, irla gutxi eta txikiak ditugu: Billano, Izaro, San Nikolas Aketx, Santa Klara eta beste bakarren bat. Ezingo dugu hauetako inon gaurik egin. Batzuetan lur hartzea ere oso zaila delako, eta besteetan debekatua dagoelako. Itsasoa lehorretik ikustea ederra da baina lehorra itsasotik ikusteko aukerak, ahal baduzue, ez itzazue galdu.

- Balear Uharteak bisitatzeko eskaintza merkeak urtean zehar egoten dira. Mediterraneoko uharte hauen izenak buruz ikasi genituen eskolan »Mallorca, Menorca, Formentera, Eivissa, Cabrera, Conillera eta Dragonera». Bertara joateko aukera zabala bakoitzaren neurrira egokitzeko modukoa da.

- Kanarietan inoiz egon gabea naiz, bere afrikartasunak erakartzen nau eta joateko arrazoiak sobran dauzkat. Zein baino zein ezberdinago dela diote eta guztiak politak, gustuen arabera. Kanaria Handiak ez omen du zerikusirik Lanzaroterekin, Hierrok ere ez Teneriferekin eta Gomera, Fuerteventura eta La Palmak zer esanik ez. Zazpi irla hauek ezagutzeko hamaika aitzakia badago eta ez naiz beste hamabi hilabete itxaroten egongo.

- Korsika, Sardinia eta Sizilia ez daude urruti, mila kilometro gidatuta, kotxea edo furgoneta itsasontzi batean sartu beharko dugu. Modu horretan autonomia asko izateaz gain, diru dezente aurreztu genezake. Irla izateak sortzen du hainbat arazo bertakoentzat, baina bestalde, izaera gordetzen laguntzen du, nortasuna mantentzea errazago suertatzen da. Nabarmen da hori Mediterraneoko hiru irla hauetan, hala ere, bisitarion iritzia eta bertakoen nahia baliteke bat ez etortzea.

- Irlanda eta Islandia hortxe daude Atlantiar Ozeanoan, zein baino zein interesgarriago. Irlandara kotxea eramateak merezi du, hegazkinez joan eta bertan alokatzea izan liteke beste aukera. Islandiara, berriz, airez iristea da normalena eta merkeena baina, behin hara ailegatutakoan, dena da garesti.

Isilik eduki dut orain arte irla ezberdinak bizikletaz ezagutzeko aukera. Mapa bat aurrean hartu eta bira ematea da lehenengo burutazioa... zein norabidetan da, ondorengo zalantza. Erlojuaren antzera edo alderantziz. Batetik bestera zeharkatzeko ibilbideak ere egin daitezke. Iparretik hegora edo alderantziz, ekialdetik mendebaldera edo alderantziz. Pedalei eragitean hasi aurretik haizearen nondik norakoari erreparatzea da egokiena.

Aurten zer?

Uda honetarako, fisikoki mapa batetik ez ateratzeko irla bat aukeratuko nuke. Behin han egonez gero, itsasoarekin topo egin arte ez nintzateke geldituko, eta hondartzara iritsitakoan, tripaz gora etzan eta kieto hantxe! Justu kontrakoa egitea ere ez da txarra. Etxe inguruko bazterren batean lasai-lasai liburutxo bat hartu, eta munduari buelta eman.



Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude