Peoniak, txoratzeko...


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Lore zaletasuna burmuineko bi hemisferioetan txertatua daraman lagun batek harrituta aipatu dit aurtengo lora-urte oparoa. Erdipurdiko giroa, epel eta ura aukeran, aproposa da berezko gure lurretarako moduko landareen ugaltzeko erabakiaren hautua egiterakoan. Loreak ez baitira gure gozamenerako, loretik fruitua emango duen landare amaren antzeko berriak sortuz, bere espeziearen iraupena bermatzeko baizik. Gure begiak eta sudurra tartean izatea kasualitate huts jo behar dugu.
Aurtengo oparotasunaren kontua, oinlodi edo peonia (Paeonia sp.) ederren antigoaleko usainaz mozkor ginela izan genuen hizpide. Txoratzen naute peoniek, eta beraiek bezala beste inoren loreek ez.
Ranunculazeoen familiakoak dira peoniak eta berez Asia ekialdetik badatoz ere, jende asko txoratu dute eta mundu osoko mintegi ugari peonia hibrido berriak sortzera emanak dira, ehunka urte direla. Peoniak lurpeko zain lodietan pilatzen dituzte jakiak eta hauek dira urtetan eta urtetan irautearen bermea. Gaur egun bi multzo dira nagusi: zuhaizkarak eta zuhaixka-erakoak. Lehenak hostajea galtzen dute neguan, baina egurrezko zortenak irauten du eta udaberrian zorten honetako kimuak ireki eta lora eta hosto berriak ematen ditu. Zuhaixka-erakoek aldiz, ez dute egurrezko adarrik eta neguan hostajea galtzen dutenean, lurpeko zain lodikoteak soilik irauten du, udaberrian landare osoa berria azaltzen delarik. Loreen kolore farfailetan izugarrizko aukera dago, milaka. Usaina da lore hauen beste ezaugarri ezagun bat. Bien nahasketa egokiak, kolorea eta usaina, sortzen du txoramena, finean animalion txoramena. Loreak oso handiak dira eta pipitatzarrak irekitzerakoan txingurrien bisitaleku izan ohi dira; pipitek jariatzen duten eztiaren biltzera doazela diote batzuk, beste batzuk, aldiz, txingurrien xaxatzerik gabe loreak ez liratekeela irekiko diote...
Loreak ebaki eta txarroan jartzeko egokiak dira oso. Aspaldiko partez ustekabeko hasperena eragingo dizutela egingo nuke dema: probatu Mme de Verneville, M. Jules Elie, James Pillow edoa Bev barietate usaintsuak... Peoniaren lore, sustrai eta haziak karranpak eta hezueria lasaitzeko erabiltzen dira. Txoramena eta lasaitasuna dakartzanari txatxu batzuk arrosa madarikatua ere deitzen diote.


Azkenak
2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.


2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]


Iruña-Veleia: epaiketatik bost urtera

Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.

11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


Espainiako Sustapen Ministerioa: “Ez dakigu Ezkioko lotunea oso bideragarria den”

Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.


2025-03-07 | Laia Alduntzin
Hezkuntza gotorleku

Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]


Mazónek ez du lortu bere misioa: Valentziako gurasoek katalanaren alde egin dute

“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]


800.000 euro gastatuko ditu EBk errusiar inbasioaren mamuari aurre egiteko

Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]


Gizakunde
Badator, esnatu da

Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.

------------------------------------------------

Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Eguneraketa berriak daude