Erlijio(ar)ekin bueltaka


2021eko uztailaren 27an

Albistegien aurrean sarri gogoratzen naiz Hans Küng-en postulatu hauetaz: «Ez dago bizirik irauterik mundu mailako etikarik gabe. Ez da bakerik izango nazioen artean, erlijioen arteko bakerik gabe; ezta erlijioen arteko bakerik ere, berauen arteko elkarrizketarik gabe; eta ezin elkarrizketa hori sortu, erlijio horien oinarriak aztertu gabe". Izan ere, zorabioa sortzen du munduaren egoerak. Gu ondo bizi gara, bai, baina beste gehienak ez, eta horrela oso oinarri hauskorra du gure ongizateak.

Mendebaldeko Europaren salbuespenarekin, erlijioek bizitasun harrigarria dute munduan zehar. Egia esan, bi aurpegiko txanponak dira erlijioak: batetik, beren baitan itxi eta uniformetasun ekonomiko eta kulturalaren aurrean identitate-elementu bihurtu dira herri edo gizarte askotan: beren berezitasunaren, historiaren, oroimenaren... parte, alegia. Errebindikapen nazionalista edo etniko askok dute erlijio baten abala. Eta horrelakoetan erraz hartzen dute integrismoaren forma, fanatismo bortitz eta muturrekoetara joz. Erlijioen manipulazioa oso hedatua dago: adibide garbia da fundamentalismo kristauak Bushen gobernuan duen indarra eta presentzia.

Bestetik, erlijioek badute eginkizun unibertsal baten kontzientzia, zabaldu eta sufritzen duen gizadiaren alde jokatzeko gaitasuna. Pentsa, adibidez, judaismoaren, kristautasunaren eta Islamaren arteko elkarrizketa, oinarri sendo batzuen gainean lorturiko adostasuna, zein mesedegarria litzatekeen hainbat gatazka »Palestina-Israel artekoa, Balkanetakoa, Sudangoa...» bideratzeko eta, oro har, Mendebalde "kristauaren" eta herrialde musulmanen arteko bizikidetzarako. Islamaren eta hinduismoaren arteko elkarrizketa ere onuragarria litzateke India eta Pakistanen arteko tirabirak leuntzeko.

Euskal arazoak ez du erlijio-oinarririk, baina ezin gara geure zilborrari bakarrik begira egon. Eta alde horretatik, ez dakit oso jarrera orekatua eta "normalizatua" dugun erlijioarekiko. Batetik, antiklerikalismo bizia sumatzen da, oso ulergarria gainera. Eta bestetik, mespretxua ez bada, axolagabekeria eta ezjakintasun izugarria daude hedatuta...

Zer dakite gure irakasleek, kazetariek, politikariek... gero eta hurbilago ditugun beste erlijio horiez? Erabilitako terminologiak berak salatzen ditu hutsuneak. Frantzian nabarmenak dira judu-kristau-musulmanen arteko elkarbizitza-arazoak, baina Euskal Herrian ere gero eta musulman gehiago dago eskoletan eta gizartean: zer ikasten dute gure eskola-umeek Islamaz, gero eta errazago aurkitzen badute ere hori praktikatzen duenen bat ikastetxean?

Misterio ulergaitza da niretzat zenbat arrosario eta meza ematen den gure komunikabideetan euskaraz »baina ez gaztelaniaz!» eta aldi berean zein gutxitan izaten diren erlijioak eztabaida-gai edota albiste-gai komunikabide horietan. Nahiago nituzke beste planteamendu batzuk: gogoeta »Hemen aldizkaria sortu berriak hasi duen bidetik», eztabaida patxadatsua, etab.

Hasierara itzuliz, "egungo egoera erlijiosoari" buruzko proiektu global batean ari da lanean Hans Küng, hasteko Ekialde Hurbilean sortutako hiru erlijio profetikoetara mugatuta. Dagoeneko argitara emanak ditu El judaísmo eta El cristianismo (frantsesez ere bai: Editions du Seuil); liburu ederrak dira inondik ere, kultur erudizio aberatsez »teologiaz, historiaz, soziologiaz, politikaz...» ondutako material argi eta praktikoa. Eragozpen bakarra, bien artean 1.700 orrialde inguru direla; baina, aupa!, oporrak gainean dira eta.


Azkenak
2024-10-31 | Iñigo Satrustegi
Bizitza ez da esateko erraza

MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.

----------------------------------------------

Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


2024-10-31 | Jon Torner Zabala
“Eskolak ezin dio heriotzaren gaiari bizkarra eman”

Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]


Komun idorrak instalatu dituzte Hendaiako San Bixente ikastetxean, trantsizio ekologikoaren izenean

Hendaiako ikastetxean komun klasikoak kendu eta komun idorrak eraiki zituzten martxoan. Ikuspegi ekologikoari tiraka, egitasmo orokorrago baten barne dute aldaketa: hondarrak jangelako konpostari gehitu eta guzia baliatzen dute ikastetxean duten baratze pedagogikoan, Hendaiako... [+]


Nafarroako Gobernuak 2025eko aurrekontuen proiektua aurkeztu du, EH Bilduren oniritziarekin

Ezker Abertzaleak seigarren urtez jarraian Chivite lehendakariaren kontu ekonomikoen alde bozkatuko duela adierazi du. Egungo akordioa mantenduz gero, abenduaren 19ko Osoko Bilkuran gauzatuko da proposamena.


Kontzientzia kritikoa existitzen al da egungo gizartean?

 Wikipedia.org-en arabera, Gish gallop (Gish-en lauhazka) edo falazien metrailadorea "eztabaida teknika bat da, aurkariari ahalik eta argudio gehienekin eraso egiten diona, argumentu horien zehaztasuna edo sendotasuna kontuan hartu gabe", eta albo-ondorio gisa... [+]


2024-10-31 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (I)

Terminoaren jatorria XIX. mendearen hasieran kokatzen da. Garai hartan, liberal ingelesen asmo inperialistek errusiarrekin talka egin zuten, Errusia Asian zabaltzen ari baitzen eta Ingalaterraren kolonizazio nahiak oztopatzen. Beren interesak babesteko, Ingalaterrak errusiarren... [+]


Aurrekontu akordioa sinatu dute Nafarroako Gobernuak eta EH Bilduk

Hitzarmenak 1.035 euroko gutxieneko errenta bermatuko du eta euskara, osasuna eta etxebizitza izanen ditu konpromiso estrategiko nagusi. Hamargarren urtez jarraian, UPNk ez du batere eraginik izanen aurrekontuetan, urteroko legerik garrantzitsuenean.


2024-10-31 | ARGIA
12 urtez azpikoentzat garraio publikoa doakoa izango da EAEn

Garraio publikoa dohainik erabili ahal izango dute 12 urtetik beherako EAEko haurrek. Administrazio gehienek babestu dute neurria, eta datorren urteko urtarriletik aurrera sartuko da indarrean.


Donostiako turistifikazioa agerian uzteko bost datu

Turistifikazioaren Aurkako Urria manifestazio jendetsu batekin borobildu zuen igandean desazkunde turistikoaren aldeko Bizilagunekin plataformak, baina turistifikazioaren inguruko eztabaidak bizirik jarraitzen du hirian. Hain zuzen ere, Donostiako azken urteko turismoaren... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Mezu ultrakatolikoekin sabotatu dute LKN artistaren erakusketa Iruñean

Iruñeko kaleetan ikusgai dago LKN artista nafarraren Otoi nire alde erakusketa. Esprai beltzarekin eraso egin diote hainbat irudiri.


Euskara eta sexu-genero disidentziak uztartzeko zertzeladak

‘Xoka. Jite disidenteak’ jardunaldiak antolatu ditu Ehgam Nafarroak. Hiru saio eginen dituzte Iruñeko Laban: azaroaren 5ean, 13an eta 19an.


2024-10-30 | Julene Flamarique
Bizkaiko Arte Grafikoetako grebak ekoizpena geldiarazi du erreferentziazko enpresetan

Cebek patronalak blokeoa baztertzeko exijitu dute grebalariek, baita eros-ahalmena eta lan-baldintza duinak bermatzen dituen lan-hitzarmena ere, azkenekoa 2009-2011 . urtetakoa baita. Urriaren 30eko greba egunean Ertzaintzak langile bat “inolako justifikaziorik gabe”... [+]


2024-10-30 | Leire Ibar
Nafarroako Gobernuari “proposamen serioagoak” egitea eskatu diote hezkuntza publikoko irakasleek

Ikasturteko bigarren greba eguna izan zuten asteartean hezkuntza publikoko irakasleek. Urriaren 29an Nafarroako hezkuntza sektoreko sindikatu nagusiek, hala nola Steilas, ANPE, AFAPNA, LAB, CCOO, ELA eta UGT-k greba eguna egin zuten. 


Eguneraketa berriak daude