Erlijio(ar)ekin bueltaka
Albistegien aurrean sarri gogoratzen naiz Hans Küng-en postulatu hauetaz: «Ez dago bizirik irauterik mundu mailako etikarik gabe. Ez da bakerik izango nazioen artean, erlijioen arteko bakerik gabe; ezta erlijioen arteko bakerik ere, berauen arteko elkarrizketarik gabe; eta ezin elkarrizketa hori sortu, erlijio horien oinarriak aztertu gabe". Izan ere, zorabioa sortzen du munduaren egoerak. Gu ondo bizi gara, bai, baina beste gehienak ez, eta horrela oso oinarri hauskorra du gure ongizateak.
Mendebaldeko Europaren salbuespenarekin, erlijioek bizitasun harrigarria dute munduan zehar. Egia esan, bi aurpegiko txanponak dira erlijioak: batetik, beren baitan itxi eta uniformetasun ekonomiko eta kulturalaren aurrean identitate-elementu bihurtu dira herri edo gizarte askotan: beren berezitasunaren, historiaren, oroimenaren... parte, alegia. Errebindikapen nazionalista edo etniko askok dute erlijio baten abala. Eta horrelakoetan erraz hartzen dute integrismoaren forma, fanatismo bortitz eta muturrekoetara joz. Erlijioen manipulazioa oso hedatua dago: adibide garbia da fundamentalismo kristauak Bushen gobernuan duen indarra eta presentzia.
Bestetik, erlijioek badute eginkizun unibertsal baten kontzientzia, zabaldu eta sufritzen duen gizadiaren alde jokatzeko gaitasuna. Pentsa, adibidez, judaismoaren, kristautasunaren eta Islamaren arteko elkarrizketa, oinarri sendo batzuen gainean lorturiko adostasuna, zein mesedegarria litzatekeen hainbat gatazka »Palestina-Israel artekoa, Balkanetakoa, Sudangoa...» bideratzeko eta, oro har, Mendebalde "kristauaren" eta herrialde musulmanen arteko bizikidetzarako. Islamaren eta hinduismoaren arteko elkarrizketa ere onuragarria litzateke India eta Pakistanen arteko tirabirak leuntzeko.
Euskal arazoak ez du erlijio-oinarririk, baina ezin gara geure zilborrari bakarrik begira egon. Eta alde horretatik, ez dakit oso jarrera orekatua eta "normalizatua" dugun erlijioarekiko. Batetik, antiklerikalismo bizia sumatzen da, oso ulergarria gainera. Eta bestetik, mespretxua ez bada, axolagabekeria eta ezjakintasun izugarria daude hedatuta...
Zer dakite gure irakasleek, kazetariek, politikariek... gero eta hurbilago ditugun beste erlijio horiez? Erabilitako terminologiak berak salatzen ditu hutsuneak. Frantzian nabarmenak dira judu-kristau-musulmanen arteko elkarbizitza-arazoak, baina Euskal Herrian ere gero eta musulman gehiago dago eskoletan eta gizartean: zer ikasten dute gure eskola-umeek Islamaz, gero eta errazago aurkitzen badute ere hori praktikatzen duenen bat ikastetxean?
Misterio ulergaitza da niretzat zenbat arrosario eta meza ematen den gure komunikabideetan euskaraz »baina ez gaztelaniaz!» eta aldi berean zein gutxitan izaten diren erlijioak eztabaida-gai edota albiste-gai komunikabide horietan. Nahiago nituzke beste planteamendu batzuk: gogoeta »Hemen aldizkaria sortu berriak hasi duen bidetik», eztabaida patxadatsua, etab.
Hasierara itzuliz, "egungo egoera erlijiosoari" buruzko proiektu global batean ari da lanean Hans Küng, hasteko Ekialde Hurbilean sortutako hiru erlijio profetikoetara mugatuta. Dagoeneko argitara emanak ditu El judaísmo eta El cristianismo (frantsesez ere bai: Editions du Seuil); liburu ederrak dira inondik ere, kultur erudizio aberatsez »teologiaz, historiaz, soziologiaz, politikaz...» ondutako material argi eta praktikoa. Eragozpen bakarra, bien artean 1.700 orrialde inguru direla; baina, aupa!, oporrak gainean dira eta.
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorrin aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.
Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.
Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]
Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]
Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]
Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.
Sareak nabarmendu du Euskal Herri osoko eragileak daudela bertan eta deialdiak 140tik gora atxikimendu jaso dituela: "Horrek islatzen du zein den gaur egungo errealitatearen urgentzia, lurraren defentsaren beharra eta auziarekiko dagoen konpromezua".
Koalizio abertzaleko hiru ordezkariek ohar baten bidez euren "frustrazioa" adierazi dute proiektu fotovoltaikoa ezin gelditzeagatik: "Egoera horren aurrean, ez gara legegintzaldia amaitzeko indarrez sentitzen". Proiektu honi ez! plataformak salatu du EH Bilduren... [+]
Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.