Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.


Urrutiko izarretan ere jarduera-zikloak

Eguzkiak jarduera-zikloak ditu, hau da, batzuetan besteetan baino aktiboagoa izaten da. Baina beste izarretan gertatzen al dira jardueraren gorabeherak? XMM-Newton deituriko behategi-zentroa arazo hau aztertzen ari da eta lehen aldiz eguzkiaren antza duen izar batean eguzkiaren antzeko jokaera topatu du. Aurkikuntza honek lagundu dezake ulertzen izarrek beren planeten garapenean duten eragina. Eguzkiaren jarduera-zikloak 11 urtekoak dira: 11 urtean zehar eguzkiaren jarduera hazten doa eta, beraz, eguzki-orban deritzaienak ugaritzen doaz. Hurrengo 11 urteetan jarduera moteltzen doa eta orbanak gutxitzen. Eguzkiaren jarduera handitzen denean, X izpien emisioa asko hazten da: 100 aldiz handiagoa izatera hel daiteke. Gertaera honen eraginez, nabaritzen dira aldaketak, besteak beste, telekomunikazioetan, meteorologian eta argindarraren banaketan. XMM-Newtonek 2000. urtean hasi zuen bere behaketa partikularra eta 90 argi urtera dagoen HD 81809 izarraren X izpien emisioa 10 aldiz aldatu dela azken bi urte eta erdian behatu du. Arestian esan dugu meteorologian ere nabaritzen dela jardueraren aldaketa. Adibide eta datu historiko gisa, XVIII. mendean izugarrizko izozteak izan ziren, eguzkiaren jarduera zikloa eten zenean. Beraz, izarren X izpien zikloa ezagutzea beharrezko izango da egunen batean, gizakiak urrutiko planetak kolonizatu nahi baditu...


Subdukzioa, uste baino zaharragoa

Itsas plaka bat beste baten azpitik igarotzeari subdukzio deitzen zaio. Orain arte uste zen garai modernoko subdukzio zaharrenak orain 600 milioi urte gertatu zirela. Baina egin berri diren ikerketa batzuen arabera orain 1.800 milioi urtera arte atzeratu dira datak.
Subdukzio modernoa gertatu aurretik plaka bat beste baten azpitik igarotzean plakak likido bihurtzen ziren, Lurrak zuen tenperaturaren eraginez. Baina Lurra hoztu ahala, subdukzio moderno deritzona gertatzen hasi zen, hots, plaka bat beste baten azpitik igarotzean bi plakak solidotuta geratzen ziren ehunka metrotan, eta azpikoa baino ez zen likido bihurtzen.
Honela sortutako harkaitz solidoa oso tenperatura eta presio handien pean egoten zen eta baldintza hauek oso egokiak dira harkaitz metamorfikoak eta 0,5 mm baino taila txikiagoa duten diamanteak sortzeko.
Parisko Globe Fisika Institutuko ikerlaria den Pierre Cartigny-k Kanadako hainbat harkaitzetan topatu ditu aipatu diamanteen antzekoak. Harkaitz hauek orain 1.800 milioi urtekoak direnez, subdukzio modernoaren hasiera-data atzeratu behar izan da.


Azkenak
Euskal herriarentzat nolako Estatu bat nahi dugu?

Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]


2024-07-24 | ARGIA
Udako Azoka Ekologikoak abian dira, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hamalau herritan

Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.


Palestinako alderdi nagusiek batasun gobernurako akordioa lortu dute Txinan

Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]


Jarrera baikorrak areagotzearen beharra

Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]


Euskal Herrian dauden poliziei eta guardia zibilei plusak ordaintzen jarraitzen du Espainiako Barne Ministerioak

1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]


Gazteen artean apenas kontsumitzen dira euskarazko edukiak ETBen eta Primeran plataforman

Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]


“Asmo politikoak ematen dio zentzua jakintza kolektibizatzeari”

Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]


2024-07-24 | ARGIA
Erromatar arrasto gehiago aurkitu dituzte airetik harturiko irudiekin, oraingoan Arkaian

Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.


2024-07-24 | ELA sindikatua
Jaurlaritzak langileen erosahalmenaren “beste galera bat” onartu duela salatu du ELAk

Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.


2024-07-24 | Axier Lopez
Artxibatu egin dute AraInfo-ko bi kazetariren eta Zaragozako zinegotzi baten aurkako kereila

"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]


2024-07-24 | Goiener
Dimener energia komunidadeko kide izatea onartu du Dimako Udalak

Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.


Polioa topatu dute Gazako uretan eta epidemia zabaltzeko arrisku handia dago

Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.


Eguneraketa berriak daude