LOCE polemikoaren egutegia luzatuta, legearen hainbat puntu indargabetuta geratuko dira datorren ikasturtean. Hemendik aurrera erlijioa ez da derrigorrezko ikasgaia izango, hautazkoa baizik; haur hezkuntza hezigarria izango da eta ez soilik asistentziazkoa; Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako hirugarren mailako ikasleek ez dute ikasketa ildoa hain goiz aukeratu beharrik izango eta batxilergoa bukatu ondorengo azterketa ere bertan behera utziko dute. Hezkuntza munduan ondo hartu dituzte erabakiok. Baikara ikasle eta gurasoen Federazioa ere ados dago aldaketekin, baina haratago doa eta erlijioak hezkuntza publikoan lekurik ez duela deritzo. «Derrigorrezkoa ez, baina borondatezkoa ere ez du izan behar; erlijioa ikasi nahi duenak eskolaz kanpo egin beharko luke», gaineratu du Baikarako presidente Imanol Zubizarretak.

Legearen beste hainbat puntu indarrean jarri dira dagoeneko eta, beraz, mantendu egingo dira oraingoz: hala nola, DBHn bi ikasgai baino gehiago ez gaindituz gero kurtsoa errepikatu beharra eta ikasturte bukaerako ez ohiko frogak. Baikaratik uste dute frogak ez liratekeela egin beharko, ebaluazio jarraitua baitago, bere azterketekin. Kurtsoa errepikatzeari dagokionez, 14-16 urteko zikloa osotasunean hartu behar dela pentsatzen dute; hau da, ez litzatekeela lehenengo urtean errepikatu beharko, bigarren ikasturtean lehenengoko ikasgaiak berreskuratu daitezkeela ikusten bada. Azken finean, malgutasuna eskatzen dute, hiru «gutxiegi»rekin automatikoki ikasleari ez errepikarazteko.


Baina PSOEren aldaketa horiek guztiak onartzeko prozesuak lehenengo oztopoa izan du jada. Espero ez zen bezala, LOCEren egutegia luzatzearen aurka PPk senatuan aurkeztutako mozioa popularrek irabazi zuten duela bi aste. PPk 123 aulki ditu senatuan eta gainontzekoek (denak LOCE legearen aurkakoak) 128. Hala ere, senatari asko berriak zirela-eta, horietako zenbait nahastu egin ziren bozkatzeko garaian eta azkenean PPren mozioak aldeko 119 boto eta kontrako 115 eskuratu zituen. PPren garaipena, dena den, sinbolikoa da gehienbat, senatuko mozioek ez dutelako lege izaerarik eta PSOEk bi ganberetan eztabaida guneak irekiko dituelako hutsegitea konpontzeko. Gainera, maiatzaren 28an egingo den Ministro Kontseiluan LOCEren egutegia geldiaraziko duen dekretua onartuko duela iragarri du Espainiako gobernuak.

PSOEk eztabaida hasi du gainontzeko alderdi eta erkidegoekin, eta EAEko Hezkuntza Sailak gauza bakarra eskatzen du: Madriletik ezarriko duten oinarrizko arautegiak orain arte egindako lana garatzen utz dezala. Hala, sailetik azpimarratu dute ez diotela Madrili begiratzen, iparra Europako lehentasunak eta sistema propioa hobetzea dutela. Europak 2010. urterako jarri dituen helburu nagusiekin bat egiten dute: kalitate oneko hezkuntza, hezkuntza sistema irekia eta etengabeko irakaskuntza. Helburuei begira, «gero eta indar handiagoa egin behar dugu irakasleriak prestatzen, ikastetxeen autonomian eta nazioarteko ebaluazio planetan», adierazi dute Hezkuntza Sailetik. Besteak beste, 3-6 urte bitarteko irakaskuntza doakoa egiteko asmoa du Espainiako gobernuak, baina Jaurlaritzak hitzartua du aspalditik adin hori, eta Espainian bigarren hizkuntza sartzeko aukera kontuan hartzen ari diren honetan, euskal hezkuntza eleanitza dela gogorarazten dute Jaurlaritzatik: «Euskara, gaztelera eta hirugarren hizkuntza bezala ingelesa dauzkagu».

EAEn hezkuntza sistema integratzailea eta propioa bilatzen dutela diote, LOCEri hainbeste alditan leporatu zaizkion segregazionismo eta zentralismoaren aldean. Baikarako Imanol Zubizarretarentzat, popularrek ateratako legea ez da eredu ona: «Ahaleginaren legera itzuli gara, garrantzia soilik notek eta azterketek duten sistemara». PSOEk duela bi legealdi onartutako LOGSE, planteamendu orokor bezala ondo zegoela uste du, «jarrera bezalako beste ezaugarri batzuk ere kontuan hartzen zituen», baina PPk aplikatu duelako ez dela ondo atera dio.


Buruhauste honen guztiaren barnean, Baikara Federazioak ez du etorkizuna argi ikusten; ziurgabetasuna eta zalantza nagusitzen dira ikastetxe eta argitaletxeetan. Espainiako gobernuaren asmoak ez direla urrira arte guztiz jakingo azaldu du Baikarako presidenteak eta beraz, oso kezkatuta dabiltzala Eskola Kontseiluak jokatuko duen rolarekin, LOCEk indar handia ematen baitio zuzendariari eta Kontseilua ahuldu egiten baitu. Esaterako, espedienteak Eskola Kontseiluaren ardura ziren lehen eta orain zuzendariaren egitekoa dira, eta urteko plana onartzeko Kontseiluaren oniritzia baino ez da eskatzen. «Gurasoek Kontseiluaren bidez parte hartzen dute batez ere eta parte hartzeak erabakiak hartzeko eskubidea dugula esan nahi du, ez bakarrik oniritziak ematekoa», kexatu da Zubizarreta.

Hain zuzen ere, ikastetxeko zuzendaria hautatzeko sistema ere desberdina da popularren legearekin, LOGSErekin Eskola Kontseiluak aukeratzen baitzuen eta orain, berriz, administrazio eta eskolako ordezkariek osatutako batzordeak. Dirudienez, ekainean EAEn 130 ikastetxetako zuzendariak aukeratuko dira eta hor dakusa Zubizarretak arazoa: «Ez dakigu oraindik zein sistemaren bidez hautatuko diren, ez eta azkenean ekainean egingo dugun ere». Hala ere, Jaurlaritzak egingo duen araudi propioaren baitan, zuzendaritza aukeratzeko dekretu berri bat ateratzeko asmoa du. Indarrean dagoen legediak uzten dituen aukera guztiak erabiliz, protagonismoa Eskola Kontseiluari itzuli nahi dio aipatu dekretuak. Euskal Irakasleok Sarean elkarteak ere Kontseilua berrindartzeko beharra jakinarazi dio Hezkuntza Sailari eta urtetik urtera zuzendari izateko geroz eta hautagai gutxiago aurkezten direla-eta, neurri berriak bultzatzeko eskatu dio.

Asmoak asmo, gobernura iristen diren alderdiek hezkuntza alorrean lege berriak ateratzeko duten joera nabaria da. Ahalik eta adostasun handiena bilatuz, arlo honek egonkortasuna eta boterearekiko nolabaiteko independentzia lortu behar duela dio gehiengoak, baina errealitatean ez da hori islatzen. Oraingoz, itxaron egin beharko dugu 2005ean Espainiako gobernuak onartu nahi duen lege berriak Hego Euskal Herriko ikastetxeetan izango duen eragina ikusteko.