Baserritarrak maisu
Gotzon Garatek urte asko daramatza euskararen aldeko lanean. Euskarazko liburuak eta euskararen gainekoak paratzeaz gainera, gure arbasoen euskara eta egungo baserritarren euskara bizia jasotzen. 2003an argitara emandako lan honetan zuzen-zuzen egingo du bat egungo euskal hiztunarekin eta literatura korapilatsutik urrun, eguneroko hizkeran makulu zaizkigun hainbat molde tradiziozko euskarara ekartzen lagunduko digu. Gaztelaniaren eraginez sorturiko kalkoen euskal ordain jatorrak inguratu ditu azken honetara.
Lau dira, besteak beste, euskaraz txukun jardun nahi duenak esku artean izan behar dituen tresnak, Gotzon Garateren ustez: baserritarren hizkera, klasikoak, Auspoa bilduma eta Orotariko euskal hiztegia.
Askoren zalantza izango delakoan berehala eraso diogu idazleari. Zergatik baina, baserritarrak? Hitzaurrean bertan hauxe dio: "Edozein hizkuntza ongi ikasteko biderik onena ongi mintzatzen direnekin jardutea da. Zazpi probintzietan eguzkiz eguzki euskaraz egiten duten baserritarren eta laborarien euskara ulerterraz, joria, aberatsa, guztirakoa, da". Baserritarren "buruko ordenagailua" euskaraz moldatua dago. Eguneroko bizitza, gizarteko gorabeherak... euskal begiez ikusi eta euskal esamoldez ematen dituzte.
Liburuaren aitzinsolasa bitan partitua eman du eta egiazki, liburu batean hitzaurrea esanguratsu bada, Euskarazko Tradizioa eta Molde Berriak lanean sarrerak ez dio iruzur egiten garapenari. "Merezi du ez arroztea eta gizaldi eta gizaldietan izan garen bezala, gu geu izaten jarraitzea".
Zergatik baserritarren euskara?
Baserritarren euskarak beraz, egungo beharrei ongi erantzuten die?
Zer da tradiziozko euskara?
Zein da lanaren oinarria, hau da, nola paratu duzu?
Ereduzko prosa gaur, Euskara batuaren ajeak, Erderakadak... horren gaizki egiten dugu euskaraz?
Askotan euskara nahasiegia ere egiten dugu. Euskara txukunena egunerokoa, bizia eta berezkoa dela esan izan duzu.
Liburu honetan esan daiteke euskara jator eta zuzenari erreparatu diozula?
Euskara txukuna egiteko giltza non dago?
Elgoibarren jaio zen 1934an.
Ikasketak:
Teologian Lizentziaduna (Insbruckeko Unibertsitatea)
Filologia Erromanikoan Lizentziaduna (Bilboko Deustuko Unibertsitatea)
Marxismoan Espezializatua (Suitzako Friburgo)
Euskal Literaturan Katedraduna
Lanak:
Literatura:
Gizarteko ipuinak: Oroitzapenetan, Lehortean...
Polizia eleberriak: Esku leuna, Elizondoko eskutitzak...
Gizarteko eleberriak: Zilarrezko gazteluaren kronika urratua...
Erreportaiak: New York, New York, India harrigarria...
Literatura kritika: Euskal eleberrien kondaira I-II-III...
Hizkuntzalaritza: Erderakadak...
Besteak:
(asko): Ke asko! Hau nazka! Nazkagarria! Holakorik!
(pilota/berri): Olaizolak tanto berria egin du. Olaizolak beste tanto bat egin du.
(bajar la voz): Ahotsa bajatu. Isilago hitz egin.
(orokorrean): orokorrean diru asko irabazten du. Oro har, biziki aberatsa da.
(bezala): Zuzendari bezala izendatu zuten. Zuzendari izendatu zuten.
(kantitatea): Kafe katilutxoa edan zuen. Katilu txiki bat kafe edan zuen.
(-rako): Bakerako ituna. Bake ituna.
(konjuntzioak): Eske onak dira. Onak dira eta. Onak baitira.
(ongietorri): ongietorria eman zioten. Ongietorri egin zioten.
(luzatu): Eskaintza luzatu die. Eskaintza egin die.
Gazteen artean teknologia libreen ezagutza zabaltzeko “Digitalizazio arduratsua” proiektua prestatzen ari dira Baionako Etxepare Lizeoa eta Iametza. Gipuzkoako Foru Aldundiaren “Ideiak2024” aurrekontu parte-hartzaileetara aurkeztu dute egitasmoa. Gaur da
Sanferminetako lehen bi egunetan gutxienez bederatzi eraso sexista salatu dituzte, horietako hiru intentsitate handiko sexu erasoak, Mugimendu Feministak gaitzetsi duenez. Foruzaingoak erasoei lotutako gizonak atxilotu ditu, eta gertakariak ikertzen ari da. Erasoei erantzuteko... [+]
2022an baino 12 milioi ordainketa gehiago egin ziren, eta inoizko datu hoberenak lortu ditu 2023an. Gipuzkoan bizi diren emakumeak izan ziren Mugi sistema gehien erabili zutenak, eta gehienbat hiri-autobusen erabilera gailendu zen. Pasaiako txalupako eta Loiuko aireporturako... [+]
Ostegunetik aitzina egingo da festibala Bilbon, Kobetamendin. Behin baino gehiagotan salatu da bertako langileek baldintza negargarrietan egiten dutela lan, eta ostegunerako protesta deitu du Laneko Autodefentsa Sareak, 19:00etan, EiTBren egoitzaren aurrean. Langileentzako gida... [+]
Europar Batasunaren txandakako presidentetza beretu eta astebeteren buruan Viktor Orban hungariar lehen ministroak egin duen ezusteko blitz-ak azalpen serioa eskatzen du. Gaiaren neurrikoa.
"Zaila da, baina beharrezkoa". Hala azaldu du The Lancet zientzia aldizkariak Gazako hildakoak kontatzeko hartu duen lanaren berri. Hildakoen kopurua, gaixotasunak eta bestelako zeharkako faktoreak kontuan hartuta, gutxienez 186.000 pertsona hil dituztela kalkulatu... [+]
Netanyahuk baldintza bezala jarri du Israelek ofentsiba berrabiarazi ahal izatea “gerraren helburuak bete arte”. Iturri batzuen arabera, Hamasek onartu du su-eten iraunkorra negoziaketen lehen fasean adostea, aurrebaldintza izan beharrean.
Espainiako Auzitegi Nazionaleko apelazio aretoak astelehen arratsean esan du baliogabetu egin behar direla Tsunami auzi judizialaren ikerketako azken hiru urteak, "ilegalki" luzatu zelako. Erabaki hori behin betiko bihurtzean Carles Puigdemont eta Marta Rovira kasutik... [+]
Otsailean atxilotu zuten Iturmendiko pertsona bat, eta bi urte eta erdiko espetxe-zigorra eskatzen dute bere kontra, sare sozialetako zenbait mezu direla-eta. Uztailaren 16an epaituko du Espainiako Auzitegi Nazionalak.
Frente Herritarrak irabazi ditu hauteskunde legegileak Pirinio Atlantikoetako seigarren hautesbarrutian, Peio Dufau izanen delarik diputatu heldu diren urteetan. Bozen %36,28 bildurik, 27 117 bozekin, historiako lehen diputatu ezkertiar abertzalea izanen da. Haren gibeletik,... [+]
Euskara eta euskal literatura, programaketatik ikasgelara jardunaldia antolatu dute elkarlanean Seaskak eta UEUk Baionan, Udako Ikastaroen barruan, eta bertan parte hartuko du Katixa Dolhare Zaldunbidek. Ezpeletan sortu zen 1982an, Lapurdin, eta familiarekin Nafarroa Beherean... [+]
Alex Gabilondo software librearen zaletuaren gida batetik probatu dugu, eta ibili dabil: PDF eta ePubak euskaraz entzun mugikorrean (edo Android gailuetan zehatzago) audioliburuen gisa. Software libreko doako tresnekin, gainera.
Seme-alaba jaioberria zaintzeko baimen ordainduaren zati bat aiton-amonei edota gertuko beste norbaiti eman diezaiekete gurasoek Suedian, uztail honetatik aurrera.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.