Aeronautikan lider


2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ehiza-hegazkin bonbaketari berria Eurofighter programaren barruan dago, eta Italia, Alemania, Erresuma Batua eta Espainiak horietako 620 erosiko dituzte beraien ejertzitoetarako. Estatu horiek egingo dute ehiza-hegazkin berria, eta euskal konpainiak gauzatuko du programaren %14, motorraren hainbat osagai eraikiko ditu-eta. Jakina eta pentsatzeko modukoa da gauzatze hori burutzen denean euskal enpresaren fakturazioak nabarmen egingo duela gora, baina bertako arduradunek ez dute horren berririk eman.

Abian da Eurofighter programa

Erresuma Batuak, Alemaniak, Italiak eta Espainiak iaz onetsi zuten etorkizunean Europako ehiza-hegazkin bonbaketaria izango denaren behin betiko eredua. Horrekin, baieztatu egin dute Estatu horiek 620 Eurofighter Typpoon hegazkin eskuratuko dituztela, eta abian jarri da hegazkinaren serieko ekoizpena. Ondoren, aipatutako herrialdeei entregatuko zaizkie hegazkin horiek. ITP euskal enpresa da borroka-hegazkin hori garatu eta eraikitzeaz arduratuko den partzuergoko kideetako bat. Hain zuzen ere Espainiako Estatua ekimen aeroespazial horretan sartu zenean sortu eta eratu zen ITP. Azken hamahiru urteetan hegazkinaren motorraren (EJ-200) hainbat garapen fasetan parte hartu du. Zehatz-mehatz eta esklusiboki, tobera, karkasa eta gainontzeko kanpoko interkonexio sistemak eraikitzeaz arduratzen da ITP. Guztira, %16ko parte hartzea dauka Europako hegazkinaren proiektuan.

Munichen sinatutako akordioaren bidez, aipatutako lau gobernu europarrek 620 hegazkin eskuratuko dituzte. Erresuma Batua da ehiza-hegazkin gehien erosiko dituena: 232. Alemaniak 180 eskuratuko ditu, Italiak 121 eta Espainiak 87. Kontuan hartuta hegazkin bakoitzak bi motor dituela, ITPk ziurtatuta dauka gutxienez EJ-200 modeloko 1.240 propultsoreren eraikuntza. Fabrikazioaz gain, ITP euskal enpresa Espainiako Gobernuak eskuratzen dituen ehiza-hegazkinen motorren mantenuaz ere arduratuko da.

Euskal sektore aeroespaziala, goraldian

Euskal sektore aeroespaziala Araba, Bizkaia eta Gipuzkoara mugatzen da eta sektore horretan jarduteaz gain, ekoizpen zibilean ere jardun da. Azken hamarkadan zertxobait hazi da eta Europako Batasunean munduko liderra da sektore aeroespazialeko esparru askotan. Hala adierazten du SPRIk aeronautikako Hegan klusterraren laguntzarekin egin duen txostenak. Lehen aipatutako ITPren kasua indar horren adierazgarri da. Euskal sektorea 35 enpresek osatzen dute. Gamesa, ITP eta Sener dira nagusi, eta 2002. urtean, guztira, 4.343 pertsona zeuzkan lanean. Sektore aeroespazialean zuzenean edo zeharka jardun diren gainontzeko euskal enpresak ondorengoak dira: Aeromec, Aeroespace, Alfa, Aratz, Astorquia, Burdin Berri, Burulan, DMP, Doiki, Euroutil, Goi Alde, Imesaza, Iontech, Lazpiur, Matrimor, Mecanizados Kanter, Messina Bilbao, Metraltech, Novalti, Nuter, PCB, Precical, Siegel, Sisfle, SK-10, Spasa, Tecnasa, Tecnichapa, Tegraf, Tey, Tratamientos Térmicos TTT, eta Troqueles y Utillajes Ayala.

SPRIren txostenetik ondorioztatzen denez, euskal sektore aeroespazialak aireontzi zibilentzat lan egiten du, baina defentsa arloko hainbat programa eta helikoptero militarrentzat ere bai. Beste proiektu batzuen artean, sektore honetako euskal enpresek munduko hegazkin komertzialik handienarentzat, Airbus 380entzat, lan egiten dute eta, A340rentzat ere diseinu, egituraren kalkulu eta pisua gutxitzeko lanak egin zituzten; aktuatzaileak eta lurreratze trenetako piezak, adibidez. Eskualde mailako hegazkin zibilei dagokienez, aipagarria da Embraer enpresa brasildarraren eta Gamesa eta sektoreko beste konpainia batzuen arteko lankidetza.

Euskal sektoreak Kanadako Bombardier-entzat ere lan egiten du. EAEko euskal enpresak Iparraldeko Dassault Aviation-en Falcon F7X berrien egonkortze lanetan ere badihardute. Arlo militarrean, Europa mailako Eurofighter programaz gain, bestelako hainbat ekoizpen egiten dituzte euskal enpresek: erdi mailako garraioko EADS CASA C295 hegazkin europarraren 5.000 piezaren behin betiko muntaia (egonkorgailuak eta atzeko fuselajea barne), esaterako.

Eusko Jaurlaritza ITPko kide
Eusko Jaurlaritza ITPko kide da joan den otsailaz geroztik, Euskadiko Garatze Kapitalaren Baltzuaren (SOCADE) bidez. SEPI euskal talde aeronautiko horretatik atera eta handik bi hilabete eskasera, euskal gobernuak ITPko kapitalaren %5,3 bereganatzea erabaki zuen "arrazoi estrategikoak" aitzakiatzat hartuz. Horretarako, 13,2 milioi euro ordaindu behar izan zituen. Enpresan daukan parte hartzearekin, Eusko Jaurlaritzak guztira 61 enpresatan parte hartzen du. Jadanik 114,5 milioi eurotik gora inbertitu ditu horietan.
SOCADE da Eusko Jaurlaritzak proiektu garrantzitsuetan inbertitzeko daukan tresna nagusia. Gasteizko gobernuak kontrolatzen du baltzu horren %40. Gainontzeko %60 hiru foru aldundiena da. SOCADEk 47 milioi euro zeuzkan inbertitzeko 2002ko abenduan, eta ondorengoetan ere parte hartzen du: Acería Compacta de Bizkaian, Bizkaiko Labe Garaien oinordekoa den ACBn, Alfalan S.A.n, Cooperativa de Mungia Consonni-n eta Iparlat S.A.n.


Azkenak
2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Burlatako gaztetxearen aldeko protesta amaitutzat eman dute Gazte Asanbladako kideek

Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


Eguneraketa berriak daude