Makina bat kontu
Robota gaixoaren hezurdura da, oinarrian: bere pisua uhal amaigabe baten bidez jasateko gai dena. Pixkanaka, robotak erakutsi egiten die garunari eta bizkarrezur-muinari informazio sentsoriala ulertzen, eta ahal bada, urrats bat bestearen atzetik emanarazi. Ordenadore batek higidurak detektatu eta grafiko batean irudikatzen ditu, medikuak denbora errealean aurrerapenak ikusi ahal izateko.
Ohiko tratamenduetan ere gaixoak amaigabeko uhal batean zintzilikatzen dira, baina terapeuta da zangoak eta gainerakoak eskuz higitzen dituenak. Robotak, aldiz, entrenamendu-parametro bereziak eskaintzen ditu eta behar den indarra egiten du, beraz, terapeutak behatu baino ez du egin behar. Emaitzak, orain arte, oso onak izan dira, gaixoak eskuak mugitzeko gaitasun zati bat eskuratu baitu jada, eta zangoak sentitzen hasi baita.
Dena den, ez dugu ahaztu behar teknologia hau proba gisan dagoela eta ezin dela gaixo guztiekin erabili. Adibidez, pisu astunekoek, hezurrak maiz hautsi diuztenek, odol-presioan arazoak dituztenek edo zauriak dituztenek ezin izango dute teknologia hau erabili gaurkoz.
Banbuak desagertzeko arriskuan
PNUEko eta INBAReko -Banburako Nazioarteko Sarea- ikerlariek ehunka datu landu dituzte Asia, Afrika eta Hego Amerikako banbu-basoen kartografia ahalik eta zehatzenak garatzeko. Hainbat espeziek 20.000 kilometro koadro baino espazio gutxiago du garatzeko, baina arrisku handiena duten 250 espeziek 2.000 kilometro koadro baino gutxiago dute bizitzeko.
Pandak, Madagaskarreko lemurrak, Andeetako tapirrak edo Hego Amerikako hainbat txorik banbu-basoak behar dituzte bizi ahal izateko. Adibidez, Txinan bizi den Pandak egunero 38 kilo banbu jaten ditu, eta Afrikako Ekialdean bizi den gorila, ekaina eta azaro bitartean banbuarekin baino ez da elikatzen.
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]
Kolektiboki antolatzeko grina aspalditxotik gorpuztu da, besteak beste, kulturaren esparruan. Jendea batzeko abaguneak dira kontzertuak, eta horregatik, musika kolektiboei egingo diegu txokoa erreportaje honetan. Gaia hain zabalean hartu ordez, Araban ipiniko dugu fokua,... [+]
Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.
Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]
Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]
Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]
Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.
Tesia: Baztango... [+]
Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]
Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du.
Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]
Judea, K.o II. mendea. Erromatar probintziako giro nahasi betean, Gadalias eta Saulosen kontrako epaiketa egin zuten, iruzurra eta zerga-saihestea leporatuta. Epaiketaren berri grekeraz idatzitako 133 lerroko papiro batean jaso zuten (argazkian). Dokumentu nabateoa zela... [+]
Silicon Valleyko enpresa teknologiko handienei zaplazteko ederra eman die DeepSeek-ek. Adimen Artifizialeko chatbot txinatar merke eta berriak zalantzan jarri du AEBen nagusitasuna arlo horretan, eta erakutsi du ez dela milaka milioi diru behar modelo aurreratu eta efizienteak... [+]
Euskal Herrian jaiotako kazetari salvadortar gisa aurkezten du bere burua Roberto Valenciak (Gasteiz, 1976). Salvadortarra da, bizitza erdia daramalako han eta hango ajeak eta hizkera hartuta dituelako: gaztelerazko elkarrizketan El Salvadorko hitzak sartzen ditu barra-barra... [+]