Goazemazue dena berdez margotzera. Jo dezagun gure herriko politikagintzan »potentzia moduan» agertzen diren zenbait elementu baikor erabat garatzen direla, eta gurean, korapiloak askatzen hasten garela. Egia da ezkor izateko motiborik ez zaigula falta, azken urteetan behin eta berriro gure herrian sortu ziren hainbat eta hainbat esperantza zapuztuta ikusi dugu eta. Baina baikor izateko arrazoirik ere ez zaigu falta, eta horietan zentratuko naiz.

Munduan zehar arazoak konpontzeko hobesten diren metodologien joerek eragin zuzena dute euskal politikagintzan. Irailaren 11ko atentatuen ondoren Bush-Blair-Aznar hirukoak markatu zuen estrategiak gerra zuen tresna nagusi, eta ikuspegi horrek ez zuen "epelik" onartzen: gerraren kontra zegoena, susmagarrien multzoan kokatzen zen automatikoki. Euskal Herrian eta mundu osoan. Israelgo kasuan ikusten den bezala, gainera, gerraren dinamikek, "akzio-erreakzio" espirala elikatzen dutelarik, gizarte oinarrien joera primarioenak »beldurra, gorrotoa…» askatzen dituzte, eta egoera horretan belatzek irabazten dituzte hauteskundeak, ez usoek.

Baina euskaldunok larrutik ikasi dugu prozedura horiek ibilbide laburra dutela. Ez dutela balio arazoak konpontzeko eta, oso bestalde, hasierako ispilatze fenomenoen ondoren, gatazkak sakondu egiten direla. Arazoa sakontzen ari da Israelen, Iraken eta beste hainbat lekutan, eta mendebaldeko gizarteak iruzurraren eraginetik askatzen ari direla dirudi. Nik hor kokatzen ditut, bai Aznarren porrotaren arrazoi nagusia, baita Bushen onarpen-mailak Estatu Batuetako gizartearen baitan bizi duen gain-beherakada ere.

Eta Zapatero iritsi da Moncloara, eta berekin forma nahiz "soinu" berriak. Iraken zeuden espainiar tropen etxeratzearekin frogatu du nazioarte mailako gatazken konponbideari era desberdinean eusten diola, baina euskal arazoari begira oraindik ez du urrats esanguratsurik eman. Hala ere, nire ustez, bere diskurtsoaren koherentzia eta sinesgarritasuna guztiz pitzatuko lituzkeela gurean Aznarrek ezarri zituen metodoei eutsiko balie. Horregatik iruditzen zait, epe laburrera begira erabaki okerrak hartzen baditu ere, euskal arazoari konponbide politiko eta demokratikoa emateko ahalegin sendoa egingo duela.

Ezker abertzalearen ikuspegitik, berriz, nik uste, geroz eta garbiago ikusten dute gerra estrategiek mugimendu beraren disolbatzaile moduan jokatzen dutela. Alegia, borroka armatuaren existentziak gizarte mailan erreferentzialtasuna lapurtzen diola ezker abertzaleari eta Estatuak atentatuak bumeran modura erabili dituela, mugimenduaren ardatz politikoa itotzeko. Irtenbide posible bakarra apustu politikoan datza.

Urrats horiek benetan ematen baldin badira, argi dago politikak protagonismo berria hartuko duela gure herrian. EAJren ikuspegitik, azken urte luzeetan gure alderdiak bere buruari ezarri dion lehentasun nagusia bideratzen hasiko litzateke, eta horrek izugarri poztuko gintuzke. Baina horrek ez du esan nahi egoera berriak guretzat zailtasunik sortuko ez duenik. Alderdi Sozialistak, adibidez, gizartearen erdigunea disputatu nahi izango dio Jaurlaritzari eusten dion hirukoari, eta, gure partetik, Estatutu Politikoaren eztabaida berrindartzeko obligazioa sortuko zaigu, gizartearen gehiengoa egitasmoarekin identifikatzea nahi baldin badugu behintzat. Bestalde, ezker abertzalearen apustu politikoak ere dezente mugituko liguke aulkia, izan ere, 1999ko udal hauteskundeetan ikusi genuen bezala, distentsio egoerak eraldatu egin baitezake boto-emaile abertzalearen iritzia.

Inork ez dezala pentsa, ordea, erronka berri horien beldur garenik edo geure errespontsabilitateei ihes egingo diegunik. Guk ez diogu beldurrik lehia politikoari; guk, lehia politikoa ezinezkoa den egoerari diogu beldurra.