Abiadura handiko trenaren proiektua (AHT), Pasaiako kanpoko portuarena, Itoizkoa, planta termikoena eta erraustekoena, berriz ere, hizpidean dago azken aste hauetan. Debatea piztu ez badute ere »hori litzateke benetan beharrezkoa», berekin ekarri dute deklarazio eta kontra-deklarazioen uholdea. Funtsean, arazoa da ea zer motatako edo zer eredutako hazkunde ekonomikoa nahi dugun Euskal Herrirako. Batzuek edo besteek zein interes defendatzen dituzten, interes eta etekin pribatuak ala interes kolektibo eta herrikoiak, ezberdina izango da hazkunde ekonomiko hori.

EAEko Jaurlaritzako Ingurumeneko sailburua, Sabin Intxaurraga, ausarki atera zen plazara orain aste batzuk artikulu batekin: "Pasaia: beharrezkoa al da kanpoko portua?". Azken buruan, debate publiko eta gardena eskatzen zuen. Pasaiako badia ekonomikoki erregeneratu beharra onartuz ere, Intxaurragak zalantzan jartzen zuen portu hori eraiki beharra; besteak beste, Euskal Herrian lehendik ere badugulako superportu handi bat Bizkaian. Sailburuak, halaber, egiten zuen Iberdrolak han instalatua daukan planta termikoa ixtearen alde, eta bete-betean jotzen zuen honela galdetzen zuenean: "Iberdrolaren interesek markatuko ote dute, bada, Pasaiaren garapena?". Dagozkien instantzia ofizial eta politikoetatik, Intxaurragak ez du lortu debate horretako erantzunik, inork ez baitzituen kritikatu haren argudioak. Alegatu duten gauza bakarra da haren interbentzioak gure sistema politikoaren joko-arauak hautsi dituela, inor ezin baita proiektu horren kontra jarri baldin eta Gipuzkoako indar politiko eta enpresarialek itundu badute.

Aipaturiko proiektu handi horien harira, galdetzekoa da nolako hazkunde ekonomikoa nahi dugun. Hazkunde neoliberal kapitalista, enpresa handien, eraikitzaile handien eta multinazional handien interesek ezartzen dutena, ala gure baliabide naturalak eta gure ekosistema errespetatuko dituena eta, batez ere, herritarren iritzia errespetatuko duena, haiekin publikoki, arrazionalki eta demokratikoki eztabaidatu behar baita. Hobe genuke herri honen memoria historikoa ez galdu »hazkunde ekonomiko zoroaren zerbitzura Lemoizko munstro nuklearra altxatu zuten, herritarren iritziaren kontra». Eta geldiaraztea lortu zen, herriak haren kontra aurrera eraman zituen borroken konbinazioari esker.

Beste hildakoak. Oraindik orain ospatu da laneko segurtasunaren eta osasunaren nazioarteko eguna. Iaz, Euskal Herriko 154 langilek galdu zuten bizia lan egiteagatik. Azken hamabost urte hauetan, Euskal Herriko beste 2.300 langile hil dira, horiek ere lan egiteagatik. Hildako horiek, ordea, bestelakoak dira, eta Administrazioak ez du horiengatik kontzentraziorik, manifestaziorik eta hiletarik iragartzen. Patronala, administrazioak, botere judizialak, komunikabideak, sindikatuak eta langileak berak, prekarietatearekin batera, denok gara erantzuleak. Batzuek besteek baino erantzukizun handiagoa dute, hala ere. Nork bere erantzukizuna asumitzea litzateke langileen heriotza gehiago eragozteko lehen urratsa.

Euskal Herria eta Europa. Europako Batasuneko kide diren estatuak 25 dira joan den maiatzaren lehenaz geroztik. Multinazionalek irabaziko ote dute, hau da, merkatarien Europak, ala klub horretan sartu berri diren Ekialdeko eta Mediterraneoko beste herri horietako herritarrek irabaziko dute? Beldur gara ez ote duten askoz gehiago irabaziko XXI. mendeko "salerosle" berri horiek, nahiz eta sektore herritarrek aukera berriak ere izango dituzten. Guztiarekin ere, baldin eta klub horretan sartu berri diren herri horiek sartzeko modua izan badute erreferenduma egin eta gero, zergatik ez Euskal Herriak ere, hemengo herritarrek hala nahi balute, gaur egun eskakizun ekonomiko guztiak bete ahalko bailituzke? Estatua ez garela esango dute. Utz diezagutela izaten, eta errespeta gaitzatela, baldin hori bada Euskal Herriko gehienen nahia.

Euskara fabriketan. Pozik hartzekoa da gure enpresetan euskara normalizatzeko CCOO, EHNE, ELA-STV, ESK, HIRU, LAB eta STEE-EILAS sindikatuek hartu duten konpromisoa, azken egunotan argitara eman dutena. Euskal Herrian dauden 100.000 enpresetatik, ehunek bakarrik daukate euskara normalizatzeko plana. Horixe da, euskararen egoerari dagokionez, gizartearen eta lan-munduaren artean dagoen dibortzioaren irudi gordina. Izan ere, orain artean euskara enpresen ateetatik kanpo geratu izan da gehienetan, eta laneko harremanetatik, plangintzatik edo produktuen komertzializaziotik desagertua. Horra zergatik den garrantzitsua sindikatuen konpromiso publiko hori. Testimonio hutsetik askoz harago joango ahal da!