Mezuz bete da egunotan ARGIAko posta elektronikoa eta Eusko Jaurlaritzara ere beste hamaika idatzi iritsi dira. Euskal Herriko xake elkarteek eta bertako nahiz atzerriko jokalari eta kirol taldeek haien elkartasuna erakutsi nahi izan diote euskal xakeari. Dekretuaren aurkako mobilizazio ugari ere antolatu dituzte eta Euskal Xake Federakuntza sinadurak jasotzen dabil. Eusko Jaurlaritzako bozeramaile Miren Azkaratek eta Kirol saileko zuzendari Ramon Garaik behin eta berriz errepikatu dute idatzia zirriborroa baino ez dela oraindik. Xake erakundeek, ordea, ez dute hain argi ikusten eta kezkatzeko arrazoiak badaudela uste dute.

«Azkeneko bileran, Miren Azkaratek zirriborroa zela esan zigun», dio Euskal Xake Federakuntzako lehendakari Miguel Angel Muelak, «baina dekretu proiektua da, hori ez da zirriborroa soilik, denbora luzez pentsatutako gauza da eta ez digute orain arte galdetu ere egin». Garairekin ere bildu dira EAEko eta hiru probintzietako federakuntzak baina Miguel Angel Muelaren esanetan, alderdiek kontrajarrita jarraitzen dute. Gainontzeko partidu politikoekin ere bildu da Muela eta denak bat etorri omen dira bere iritziarekin. Horregatik, maiatzaren 17an aldaketak aurkezteko epea bukatu aurretik «Eusko Jaurlaritzak gogoeta egingo duenaren eta dekretua atzera botako duenaren esperantza» ez du galdu nahi. Bestela, planteamendu berrietara eta erakunde jakinetara jo beharko dutela adierazi du lehendakariak.


Eztabaidaren muina Eusko Jaurlaritzak xakea kirola ez dela esateko erabili duen argudioan dago: ahalegin fisikorik ez dagoela dio dekretuak. Kontrakoa frogatzeko, gaiaren inguruan egindako txostenak aurkeztu ditu Federakuntzak. Garrantzitsuenen artean, Lovaineko (Belgika) unibertsitateko Xavier Sturbois irakaslearena eta Helmut Pfeger medikuntzako doktorearena daude. Xake lehiaketetan karbo-hidratoen kontsumo altua eta nerbio, hormona-sistema eta sistema kardiobaskularraren aktibitatea ondorioztatzen dute aipatu ikerketek. Gainera, Moskuko Fisika Institutuko kide Balkinen lanaren arabera, xake jokalariek lau eta zortzi kilo artean galtzen dituzte lehiaketa garrantzitsuetan. Karpovek, adibidez, hamar kilo galdu zituen Kasparoven kontrako partida ospetsuan.

Medikuak eta ikerlariak ez dira xakea kirola dela pentsatzen duten bakarrak. 156 herrialderentzat eta Nazioarteko Olinpiar Batzorde eta UNESCO erakundeentzat ere kirola da. Eusko Jaurlaritzak 1978an aintzatetsi zuen dagoeneko 15 mendeko historia duen jarduera eta Espainiako senatuan xakea 1994an jo zuten zientzia-kiroltzat. CC, EAJ, PP, PSOE eta CIU alderdiek mozioaren alde bozkatu zuten. Gainera, 2000. urtean Sidneyko Joko Olinpikoetan erakusketa-kirol izan zen eta Kirol Federakuntzen Nazioarteko Unibertsitateak 2004ko Munduko Txapelketan lehiatuko diren kirolen artean sartu du.

Dekretu polemikoa kirola definitzeko ahalegina dela argi utzi nahi du Eusko Jaurlaritzak. Xake munduko erakunde askok, ordea, diru laguntzak murrizteko bidea dela uste dute eta xake ekintzetarako baliabideak asko jaitsiko liratekeela diote. Muelak argi dauka hau hasiera baino ez dela eta ondoren beste kirol batzuk epaituko direla. Esanak esan, maiatzaren 17tik aurrerako gertakariek izango dute erantzuna.