Makina bat kontu


Abioiek eragin bikoitza berotegi efektuan

Orain gutxi arte uste zen berotegi efektuan abioiek duten eragina erregaia erretzetik bakarrik zetorrela. NASAko Langley ikerketa zentroko Patrick Minnis ikerlaria, abioiek bere ibilbidean sortzen dituzten lainoak aztertuta, hauek ere berotegi efektua laguntzen dutela frogatzeko bidean da.
Oso altu hegan egiten duten abioiek kondentsazio-lainoak sortzen dituzte bere ibilbidean eta hauek zortzi edo bederatzi mila metroko altueran zirruak sortu ditzakete. Izotzez osatutako laino hauek eguzki izpiak igarotzen uzten dituzte, baina lurretik askatutako beroaren zati bati ez diote espaziora joaten uzten. Argudio honen inguruan 20 urte daramatza Minnis ikerlariak saiakerak egiten eta irailaren 11n gertatutako atentatuei esker oso neurketa garrantzitsuak egiterik izan zuen. Izan ere, irailaren 12an Virginia eta Pentsilvania arteko 20.000 kilometro koadroko zeruan sei abioi militar baino ez ziren ibili. Aipatu espazioan egunero ehunka abioi handi ibiltzen dira batera eta bestera, eta sortzen dituzten lainoak izugarriak dira.


Berotegi efektuaren arrastoak uretan

Mundua benetan berotzen ari ote den jakiteko zientzialariek gero eta gehiago begiratzen dute itsasoetara. Hain zuzen, itsas gainazalaren tenperaturen mapa ahalik eta zehatzenak lortu nahi dira.
Zergatik, bada itsasoari so egin? Itsasoak munduan dauden bero-metaleku handienak dira. Gainazaletik bi metro sakonera bitartean gordetzen den beroa, atmosfera osoan gordetzen denaren adinakoa da eta itsasoan, oro har hartuta, atmosferan baino 1000 aldiz bero gehiago metatzen da. Itsasoa lurrazalaren %71 da eta eguzkitik heltzen zaion bero gehiena metatzen du, hortaz, Lurraren "bateria" dela esan daiteke. Itsasoen tenperatura aldatzeko energia eta denbora asko behar dira, beraz, datuen segimendu zehatza eginez, hauen aldaketak zerbaiten adierazgarri izan daitezke.
Itsasoko datuak koordinatuko dituen GODAE erakundeak hainbat sistema eta produktu garatuko ditu, itsasoko edozein lekutan sei orduro hamar kilometro koadroka tenperatura emateko.


Azkenak
Correosek Gipuzkoan dituen lantokietako langileek salatu dute udan izaten ari diren lan-karga “jasanezina”

Udan lantaldea asko murriztu da langile gehienek oporrak hartu dituztelako, eta sindikatuek salatu dute Correosek apiriletik langileen oporraldien berri izanda ere ez dituela langile gehiago kontratatu.


Espainiako Parekotasun Legeko akatsak aukera ematen du senideak zaintzeko baimena eskatu duten langileak kaleratzeko

2/2024 Lege Organikoa abuztuaren 22an sartu da indarrean, eta “akats tekniko tamalgarria” du, Espainiako Berdintasun sailburu Ana Redondok adierazi duenez. Sexu-indarkeriaren biktimak kaleratu ezin direnen taldean sartu dituzte. Espainiako Berdintasun Ministerioak... [+]


Beroak adinekoen heriotza hirukoiztuko du Europan 2100. urterako

Hori da ikerketa berri batek ondorioztatu duena, baldin eta betetzen badira gaur egun berotzearen handitzeari buruz dauden aurreikuspenak. Eta NBEren arabera, mende amaierarako tenperaturak 3 graduko igoera izango du XX. mende hasierarekin konparatuta.


Miarritzeko auzapez ohi Didier Borotra zendu da

Politikari zentrista ezaguna, 1986tik 1991ra Departamendu kontseilari izan zen, 1991tik 2014ra Miarritzeko alkate eta Frantziako senatari 1992tik 2011ra. 86 urte zituela zendu da abuztuaren 21ean, infartu baten ondorioz.

 


Emazteari eraso egin zion ertzaina kargutik kendu dute

Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak adierazi du: “Ertzaintzako barne arautegiak hutsegite larritzat eta botatzeko arrazoi posibletzat ditu horrelakoak”. Gainera, Gipuzkoako Fiskaltzak eskatu dio instrukzioko epaitegiari auzia genero indarkeria... [+]


2024-08-22 | Euskal Irratiak
Maddi Kintana: “Gazte euskaldunen hizkeran frantsesak eragin handiagoa du”

Maddi Kintanak Baiona, Angelu eta Miarritzeko gazteen euskara aztertu du bere tesian. Hitz berriak sortzen dituzte baina baita hitzak beste hizkuntzetatik hartzen ere, besteak beste, interneten eraginez.


Iruñeko haur-eskola publikoetako ikasle berrien %37 familia sozioekonomiko ahulekoak dira

Plaza eskatu duten guztiak onartuak izan dira onarpen-sistema berria eta zikloaren doakotasunari esker. 12.000 euro baino gutxiagoko errenta duten familien 297 umek izango dute plaza.


Tanpoiek metalak dituztela frogatu dute; tartean, beruna eta artsenikoa

Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.


2024-08-22 | June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da

Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.


Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


Eguneraketa berriak daude