Euskal literaturaren entziklopedia elektronikoa


2021eko uztailaren 16an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Susa argitaletxearen www.susa-literatura.com webguneak ARGIA Saria jaso zuen urtarrilean, euskal literatura irakurlearen eskuetara bideratzeko egindako ahaleginagatik. Ez da, ordea, argitaletxearen webgune bakarra: www.armiarma.com ere Susaren ataria da. Literatur entziklopedia izateko helburu duen Literaturaren Zubitegia, Literatur Aldizkarien Gordailua, Kritiken Hemeroteka, Literatur Emailuak, Euskal Lokuzioei eskainitako tartea eta idazleen argazkiak biltzen dituen Zaldi Ero idazleekin izeneko txokoa dira web honenen atal nagusiak

Literatur edukien zubi

Martxoan aurkeztu berri dute Literaturaren Zubitegia izeneko literatur entziklopedia elektronikoa. Armiarma atariaren txoko horrek liburutegi elektroniko eta publikoa izatea du xede. Oraingoz, 638 idazle, 3.190 liburu, 1.436 aipamen, 2.035 esteka eta 678 kritika kontsulta daitezke. Idazleak alfabetikoki sailkatuta badaude ere, bilaketa aurreratua egiteko aukera eskaintzen du, alfabetikoki, kronologikoki naiz testu libre bidez. Ekin diezaiogun, beraz, euskal idazleen bilaketari!

Guztiontzako ezaguna den idazle bat aukera dezagun, Bernardo Atxaga esaterako. Nahikoa izan da bilaketan Atxaga idaztea emaitza berehala lortzeko. Joseba Irazu da bere benetako izen deitura. Asteasun jaio zen 1951ko uztailaren 27an eta 22 literatur lan argitaratu ditu gaurdaino. Ibilbide luze horretan zehar antzerkia, haur eta gazte literatura, narrazioa, nobela, poesia eta saiakera landu ditu. Bere azken lanaren titulua Pamiela argitaletxearekin argitaratutako Soinujolearen semea da. Hain zuzen ere liburu horren inguruko zazpi kritika irakur daitezke web orrian, baita Atxagari buruzko beste hainbat aipamen eta esteka ere.

Atxagarekin bezalaxe, autore bakoitzarekin web orri bat egin dute. Idazlearen argazkia eta jaiotza eta heriotza datak erakusteaz gain, bakoitzaren bibliografia agertu dute. Alde batetik, bibliografia aktibotzat definitu dutena ageri da, hau da, autoreak idatzi duena generoka sailkatuta. Bestetik, bibliografia pasiboa agertzen da, idazleari buruz idatzi direnak alegia. Euskal literaturaren historian erreferente izandako liburuak hustu, egileka banatu eta autore bakoitzari erantsi dizkiote. Liburu kritikak eta Interneten dauden euskal literaturako webguneetara estekak ere gehitu dizkiote egile bakoitzari. Bestela esanda, idazlearen web orrialdetik bere liburuaren kritika, aipamen eta esteketara zuzenean joateko zubiak eraiki dituzte.

Memoria historikoa

Literaturaren Zubitegiak efemerideei ere eskaintzen die tartea. Guztira, euskal zein erdal idazleen 3.500 efemeride inguru kontsulta daitezke. Literaturzaleentzat data esanguratsuenak aztertzea jolasa bada ere, komunikabideetan eta irakaskuntzan dihardutenentzat erreminta ezin hobea izan liteke.

Efemerideen orri nagusian, gauden egunekoak ageri badira ere, dataren edota idazlearen izenaren bidez bilaketan aurrera egiteko bidea eskaintzen da. Proba dezagun bada! Aurreko bilaketan Atxagaren jaiotza data jakiterik izan dugunez, datu hori erabiliko dugu efemeridearen bilaketari ekiteko, uztailaren 27a alegia. Guztira 14 jazoera aurkitu ditu, euskal idazleen inguruko 5 (urdinez) eta erdal idazleen inguruko beste 9 (beltzez). Euskaldunen artean agertzen da, noski, Atxagaren jaiotza data.

Datu-base entziklopediko osatua

Mikel Elorza Armiarma atariaren arduradunak jakinarazi digunez, datu basea etengabe eguneratzen dihardute. Bi urteko lanaren emaitza da Literaturaren Zubitegia eta etorkizunari begira, euskal literaturaren datu-base entziklopediko osatua izatea du helburu. Lan hori aurrera eramateko, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren diru laguntza jaso dute, baita denbora gutxi barru aurkeztuko duten poesiaren inguruko webgune berri bat lantzeko ere. Mikel Elorzak aurreratu digunez, "euskal poesiaren antologia izan nahi duen webgunea izango da, euskal poesia beste hizkuntzetara itzuli nahi duen ataria".

Aldizkari eta artikulu digitalizatuak

Aipatu edukiez gain, euskal literaturari lotutako lanabes ugari eskaintzen ditu Armiarmak, besteak beste, Literatur Aldizkarien Gordailua. Ibiñagabeitia izeneko proiektu hori lau urtetan garatuz joan den bilduma da. Bertan, 29 aldizkari eta digitalizatutako 6.000tik gora artikulu bildu dituzte. Egan aldizkaria da sareratu berri dutena. 1948tik 1987ra bitartean kaleratutako 74 ale kontsulta daitezke, guztira 10.000 orrialde. Besteak beste, Juan San Martinek, Koldo Mitxelenak, Nikolas Alzola "Bitaño"k, Gabriel Arestik, Aingeru Irigaraik, Pello Zabaletak, Manuel Lekuonak, Antonio Arruek, Toribio Etxebarriak, Antonio Maria Labaienek eta Jon Etxaidek idatzitako testuak dira irakurgai.

2001. urtetik hona kritiken hemeroteka ere lantzen du Susak. Bertan, helduentzako euskal literaturako liburuei buruz argitaratutako kritikak biltzen dituzte. Orain arte 900 kritika baino gehiago jaso dituzte. Bestetik, aski ezaguna den Susa argitaletxearen Literatur Emailuak izeneko asteroko albistegiak kontsulta daitezke Armiarma atarian. Buletin horretan, literatur argitalpenak eta ekimenak iragartzen dira eta posta elektronikoz dohainik jaso daiteke. Azkenik, Miel Anjel Elustondok idazleei egindako argazki erakusketa ikusteko parada eskaintzen du web orrialdeak. "Zaldi Ero idazleekin" du izena txoko horrek eta berrehun argazkik osatzen dute erakusketa.

Datutegia aberasten

Orain arteko lanaren balorazioa egiterakoan, webguneak harrera ona izan duela adierazi digu Mikel Elorzak. Hala nola, Internet erabiltzaile askok webgunea bisitatu ostean, zuzenketak eta eduki osagarriak igorri izan dizkietela jakinarazi digu. Beraz, zuk zeuk webgunea bisitatu ostean zuzenketarik, informazio osagarririk, kexa edota iradokizunik helarazi nahi izanez gero, gordailuaarmiarma.com helbidera mezua bidali besterik ez duzu. Euskal literaturaren amaraunean murgiltzeko gonbidapena zain duzu www.armiarma.com helbidean!


ASTEKARIA
2004ko maiatzaren 02a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Arkaitz Zarraga Azumendi
#3
Ane Ablanedo Larrion
#4
Haizea Isasa
Azoka
Azkenak
800.000 euro gastatuko ditu EBk errusiar inbasioaren mamuari aurre egiteko

Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]


Gizakunde
Badator, esnatu da

Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.

------------------------------------------------

Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


2025-03-07 | Uriola.eus
Iker Egiraun, Etxebarrieta Memoria Elkartea
“Bizi dugun testuingurua urteetan emandako borroken ondorioa dela sinbolizatu nahi dugu”

Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.


2025-03-07 | Aiaraldea
Ferosca I zentral eolikoaren kontrako alegazioak zabaldu ditu Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak

Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.


2025-03-07 | Euskal Irratiak
Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak bere 90 urteak ospatuko ditu

"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentua birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Bi eskumen berri bere gain hartu ditu Jaurlaritzak: atzerritarren lan-baimena eta meteorologia-zerbitzua

2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten. 


Duplak egin du aurtengo Herri Urratseko abestia

Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen. 


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Eskuin muturrarekin lotura duen alemaniar batek egin zuen Manheim hiriko auto harrapaketa, ez etorkin batek

Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]


2025-03-06 | Mara Altuna Díaz
Mary Kim Laragan-Uranga, AEB-etako euskalduna eta AEK-ko ikaslea
“Euskara ikasten dut AEBetara emigratu zuten nire aitona-amonen ahalegina eta sustraiak ohoratzeko”

“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]


Feminismo antimilitarista: ezinbesteko borroka Martxoaren 8an eta beti

Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]


Eguneraketa berriak daude