Errektore berri-berria dugu Euskal Herriko Unibertsitatean. Nik neuk beste hautagai bat nuen gustukoen, eta, beraz, ez nuen bozkatu Perez Iglesiasen alde, baina, zinez opa diot zorte on. Euskaldun eta ukaezineko euskaltzale izanik, hura gailendu izana albiste ona izan da unibertsitatearen joan-etorrian euskarak bizi duen egoeraz kezkaturik dagoen jendearentzat.

Sektore aurrerakoientzat ere albiste ona izan da, batez ere kontuan hartzen badugu lehen itzulian lehian zeuden hautagai batzuen jite autoritario eta espainiarzalea. Izan ere, Antiguedad eta Perez Iglesias bera bigarren itzulira iragatea eta gainerako guztiak lehiatik kanpo geratzea ezusteko ederra izan da. Betiko unibertsitatea islatzen duten talde batzuentzat dudaezineko belarrondokoa izan da kolpe batez jokalekutik kanpo geratzea. Horrek ez du esan gura, inola ere, ezeztaturik geratu direnik, baina, eragina, oraindik aurrera, zeharkakoa izan beharko da. Hauteskundeen emaitzei jarraituz, alta, zaplada ederra jaso dute eta pareko poza gainerakoek.

Poztasun hori areagotu egin da Ezker Abertzalearen inguruko sektoreen kasuan, frogaturik geratu baita, batetik, emaitza orokorrak ikusita, Euskal Herriko Unibertsitatea ez dela espainiarzaletasunaren gotorlekua, batzuek nahiko luketen bezala; eta, bestetik, Antiguedadek eskuratutako atxikimenduari erreparatuta, unibertsitatea eragin eta lan eremu bezala hartzea ez dela beti eskertxarrekoa. Inguru horretako jendea halako bultzada baten beharrean zegoen, ikasleak bereziki. Ikusteko dago zein neurriko eragina izango duten hauteskundeok talde horien jokamoldean, baina dagoeneko gauza bat argi eta garbi geratu da: antolatzeko eta mota askotako zereginak egiteko gaitasuna dute, eta, halaber, ardura instituzionalak hartzeko prest azaldu dira; hau da, baztertu ezineko indar bat islatzen dute unibertsitatean. Hauteskundeek hori azaleratzeko balio izan dute.

Edozein modutan, ezustekoak lehen itzulian bakarrik egon ziren, zeren eta bigarrenaren garaile nor irtengo zen argi zegoen, besteak beste, Antiguedad errektore izan zitekeelako beldurrak Perez Iglesiasen aldeko boto bat baino gehiago eragingo zuelako. Haatik, ez diot garrantzirik kendu gura hautagai horrek lortutako arrakastari, zilegitasun osoz eta unibertsitate estamentu guztien atxikimendu handiarekin aukeratua izan baita. Lau urteko agintaldia du aurrean eta, hemen ere, ikusteko dago zein neurriko jokalekua izango duen, ez baitago jakiterik »oraingoz, bederen», noren babesa lortuko duen bere unibertsitate politika indarrean jartzeko.

Gogoratu beharra dago, ildo horretatik joanda, Pello Salabururen garaian, hura abertzale eta euskaltzale izan arren, unibertsitate bizitza erabat gaiztotu zela, eta zenbait gatazka areagotu ere egin zirela. Giro politiko orokorrak eraginda, ez zuen gaitasunik izan unibertsitate komunitate osoaren ordezkari gisa aritzeko, eta orduan erosoena zen jokamoldeari eutsi zion. Alderantziz gertatu dela esan liteke, ordea, orain arte errektore izandako Manu Monterorekin. Sektore abertzale eta euskaltzaleen uko nabarmena eta nolabaiteko beldurra ere eragin zuenak jakin izan du, neurri batez behintzat, irudia hobetzen agintaldian zehar. Comisiones Obreras sindikatu ahalguztidunaren konfiantza galdu eta gero, sektore aurrerakoien babesa bilatu behar izan du zenbait talde boteretsuren erasoari aurre egiteko. Espero zitekeenaren kontra, horrela, Monterok, politikoki guztiz lerratuta egon arren, Salaburuk baino estilo toleranteagoa erakutsi du bere jardunean.

Kontua ez da Montero aldaretara igotzea eta Salaburu infernura kondenatzea. Argi utzi gura izan dut, ordea, unibertsitate bizitza ñabardura askoko eremu konplexua dela eta errakuntza handia dela hura eta bizitza politikoa erabat parekatzea. Horrexegatik ere ikusteko dago, berriro diot, zeintzuk iritzi eta presio talderi aurre egin beharko dion errektore berriak eta, batez ere, nor pozten ahaleginduko den. Bestela esanda, ikusteko dago nor izango duen bidelagun, eta, ondorioz, nor bihurtuko den arerio.

Bere egitarauari bete-betean ekingo diola agindu du, eta sinetsi egiten diot. Baina badaki, ondo jakin ere, talde batek baino gehiagok gertutik jarraituko diola bere ekinbideari. Adibide bakarra jarrita, euskararen balizko aurrerakadaz mesfidati diren zenbait gune boteretsu erne egongo dira. Eta, era berean, neurri ausartak ezartzea eskatuko dioten sektore euskaltzale batzuk ere zain izango ditu »arrazoi osoz, bestalde, legeria betetzeko, besterik gabe, ez baita beharrezkoa euskaltzale bat agintean». Euskaraz gain, kudeaketa zaila duten beste hamaika arazo dago irtenbideen zain. Besteak beste, ondo legoke Euskal Herriko Unibertsitatea, behingoz, euskal gizarteak bizi duen gatazka politikoaren ispilu huts »eta, sarritan, desitxuratu» izatetik, haren konponketaren bilaketan aitzindari eta eredugarri izatera iragatea. Zeregin faltan ez da egongo errektore berria. Bigarrenez diot: zorte on.