Sarritan, guk geuk geure buruari hainbat gauza sinetsi arazten diogu. Hori dela eta ez ditugu helburu, amets edo ilusio batzuk betetzen. Zein helburu ez da posible, guk errealitate bihurtzea nahi badugu? Galdera hori bota digute Nerea Redondo eta Mirari Bereziartua coachek.

"Pertsonak jakituria badu eta bere baitan dira bere buruak egiten dizkion galderen erantzunak"; Sokratesen filosofiatik jasotako hau da coachingaren oinarrian dagoen ideia. Galdera egokiak eginaz, norberak bere buruari erantzun diezaion eragin nahi du metodologia honek. Coaching prozesuaren arrakasta galdera horien baitan da.

Hain zuzen, oinarri teorikoa, inteligentzia emozionalaren ildotik dator. Inteligentzia emozionalaren teoriak dioenez, orain artean gure kulturan eta hezkuntza ibilbidean arrazonamendua izan da garatu dena eta alde emozionalari ez zaio hainbesteko garrantziarik eman. Pertsona batzuek alde emozionalean gaitasun handiagoa dute eta horrek jende horrengan balio ez duenaren sentsazioa sorrarazi du. Sentsazio hori aldatu egin behar da.

Coachinga kirolaren mundutik heldu zen. «coach» hitzak entrenatzaile esan gura du ingelesez. Elite kirolariak entrenatzen zituen tenis entrenatzaile bat izan zen, akatsak zuzendu beharrean, galdera bitartez kirolarien nahiak ezagutuz eta haien indar guneak garatuz, aurrerapen handiagoa lortzen zuela ohartzen lehena. Ondotik, metodologia hau marketingaren esparruan aplikatu zen eta egun enpresa kudeaketan tresna interesgarri izateaz gain, norbanakoak laguntzeko ere erabiltzen da. Gure inguruan oraindik ez da ohikoa jendeak era honetako zerbitzuak eskatzea, baina beste herrialde batzuetan arrakasta itzela du coachingak. Baina zertan bereizten da coachinga psikologia, psikiatria eta bestelako terapietatik? Orainaldia abiapuntu harturik etorkizunari so egiten dio coachingak, ez du iraganean egindakoa edo gertatukoan interesik. Horretan bereizten da beste terapietatik. Patologia baten aurrean, bezeroa beste espezialista batengana joan dadin lagun dezake, besterik ez.

Coacha entrenatzaile moduko bat da, une konkretu batean bizi dugun egoeratik desio dugun egoera horretara heltzekoan laguntzen diguna. Ibilbide horretan, abiapuntua zehazten eta helburua betetzen lagunduko digu, gure indar guneak sendotuz. Ekintza da funtsa, ekintzarik gabe ez dago errealitate bihurtzen den ametsik. Ekintza horiek gerta daitezen, gure esku dagoena egiten lagunduko digu coachingak.

Coachingaren prozesua laburra izaten da; batez beste 3 hilabete irauten ditu eta sei bat saio egiten dira. Hala ere, erritmoa ezberdina izaten da kasu bakoitzean. Helburua ere ezberdina izaten da. Batzuetan oso zehatza izaten da, lana bilatzea, adibidez. Beste batzuetan, ageriko helburu horren atzean ezkutuago bat izaten da eta prozesuan zehar aldatu ere egin daiteke. Garrantzitsuena, prozesu horretan bertan, eguneroko bizitzan erabilgarri izango zaizkigun tresnak geureganatzea da; ohitura berri batzuk hartzea, azken batean.

Coachinga hiru modutan egin daiteke: aurrez aurre, telefonoz eta Internet bidez. Metodologia ez da gehiegi aldatzen: 50 bat minutu irauten dituen saio batean, coachak galderak egingo ditu, entzuketa zabala egingo du eta bezeroak ahoz esaten duenaz gain, keinu, isilune, hasperen eta antzerakoen bidez helarazten diona jasoko du. Mirari Bereziartuak kontatu digunez, telefonoak eta Internetek ahozko komunikazioan galtzen badute ere, abantailak badituztela azaldu digu: «Izugarrizko lorpenak izan daitezke telefonoz; izan ere, pertsonak aurrez aurre kontatuko ez lituzkeen hainbat gauza esateko ausardia izaten du; bestetik, kontzentrazio maila handiagoa ere lortzen da». Saio bakoitzaren amaieran balorazioa egiten du bezeroak eta ekintza batzuekiko konpromisoa hartzen du.

Prozesua egokia izan bada, bezeroak eguneroko bizitzan bere kabuz funtzionatzeko gai izan beharko luke. Coachingaren laguntzaz helburua lortzeko ibilbidea hasiko du, baina aldaketa bere esku izango da; uste ez zuen indarra deskubritu eta aparteko motibazio bati esker lehenago alboratu izan dituen desioak egi bihurtzeko behar dituen tresnak bereganatuko ditu.

Kontuan izan behar da, hala ere, coachingak konponbideetan jartzen duela arreta, ez du arazoak konpontzea jomuga. Coachak ez du epaitzen bezeroak esan edo egin nahi duena; era berean, bezeroak bere burua epai ez dezan egiten du. Ez du aholkurik ematen.

Enpresa munduan gero eta garrantzia handiagoa ematen zaio langileen arteko harremana zaintzeari. Irabaziak garrantzitsuak dira enpresa baten etorkizuna bermatzeko. Azken urteetan, ordea, enpresa askotako buruak ohartu dira langileek enpresaren helburuekiko atxikimendua lortzea eta enpresa horretako partaideen arteko komunikazioa ere ezinbesteko gertatzen direla, batez ere epe luzera hartzen diren erabakietan. Gauza bera gertatzen da giza erakundeetan.

Esparru honetan ere lan egiten du coachingak eta onura handiak ekartzen ari dela azaldu digu Nerea Redondok: «Badaude datuak diotenak formakuntzaren bidez enpresa baten eraginkortasuna %30 hazten dela. Coachingaren bitartez ohiturak aldatuz, motibazioa indartuz eta elkarlana bultzatuz, %80 hobetu daitezke enpresa baten emaitzak. Erabiltzen denetan balorazio oso positiboa egiten dute. Era berean, komunikazioa %75 hobetu daiteke».

Egun coachingak duen arazo handiena ezezagun izatea da; ahoz ahoko informazioak eramaten du bat coachinga egitera: «Abiadura handian bizi gara eta ez gara une batez esertzen nola gauden, zer nahi dugun eta nahi dugun hori lortzearren zer egin beharko genukeen aztertzeko. Normalki egoera horretan dago coach batengana jotzen duen pertsona. Osasuntsu dago, eta bere egoera pertsonala hobetu nahi du, besterik gabe. Guregana jotze hutsa aurrera pauso itzela da», dio Redondok.

Coach izateko ez da aurretiko prestakuntza berezirik behar; esparru ezberdinetako jendea ari da horretan lanean. Nereak eta Mirarik azaldu digutenez, batez ere enpresa handietan ardura handiak dituen jendea izan dute ikaskide, gehienbat giza baliabideetan lan egiten duen jendea. Hezkuntza esparruko jendea ere nabarmendu dute. Beste askok, ordea, erabaki pertsonal moduan hartzen dute, eta askorentzat bizi filosofia ere bihurtzen dela diote.

Orain arte ez da coachinga Euskal Herrian ikasteko aukerarik izan; kanpora jo behar izaten zuten formakuntza hori jaso nahi zutenek. Orain gutxi Deustuko Unibertsitateko enpresaritza ikasketa planean sartu dute. Bestalde, Euskal Coaching Elkartean arituko direnetatik batzuk, euskarazko coaching eskola bat sortzeko lanean ari dira. Euskaraz nahiz gazteleraz eskainiko dituzte eskolak, eskariaren arabera. Eskola honen izena Aldaketa izango da eta ekainerako guztia prest izatea espero dute.