Gaur egungo umeek duela 20 urtekoak baino ariketa gutxiago egiten dute
Gaur egungo umeek duela 20 urteko umeek baino %40 ariketa fisiko gutxiago egiten dute, pediatria anbulatorioko jardunaldi batzuetan nabarmendu den bezala. Eta bertan aldarrikatu zutenez, sedentarismorako joera honek bere horretan jarraitzen badu, haurren eta gazteen artean obesitate-epidemia ikaragarri bati aurre egin beharrean aurkituko gara, berandu baino lehen.
Bartzelonako Dexeus Institutu ospetsuko pediatria sailak antolatutako jardunaldietan azpimarratu denez, 5 urtetik 15era bitarteko haur eta gazteek beren gurasoek egiten zutena baino ariketa fisiko gutxiago egiten omen dute, itxura batean kontrakoa dirudien arren. Pediatren iritziz, lehenengo haurtzaroan bai, nolabaiteko jarduera-maila bat mantentzen da, baina adoleszentziara hurbildu ahala zifrek behera egiten dute, modu beldurgarrian gainera, eta kirolari nahiz gimnastikari gero eta denbora gutxiago eskaintzen zaie. Kirola eta ariketa uztearekin batera, aztura kaltegarriak hartzen dira, sedentarismoa esaterako. Pediatrentzat jarduera fisiko edo ariketa eskasak ekarri du, kasurik gehienetan, obesitatearen gorakada. Eta gaur egun haur edo gazteen obesitatea %10 inguruan dago, nesken artean batez ere kezkagarria izanik.
Honekin lotuta, beste gizarte aurreratuetan ere gaiak eragiten duen kezkaren adierazgarri, Erresuma Batuan adituek zerga bereziak eskatu dituzte "basura" edo "zabor-elikadura" deitu izan dutenaren kontra. Eta zer-nolakoak sartzen dira janari arriskutsuen zerrenda beltz horretan? Hanburgesak, patata frijituak, oilasko-hegal eta izter prestatuak, pizza industrialak, txokolateak, izozkiak eta freskagarri karbonikoak (oraingoz). Baina neurria beste elikagai batzuetara ere zabaltzea pentsatzen ari dira, tabako-kaxetan bezala, beren arriskuen berri emango luketen abisuekin. Horrekin batera, eta elikadura desegokia nolabait orekatzeko, bonuak ezarriko lirateke, fruta eta berduren kontsumoa erraztu eta bultzatzeko, eta gimnasioetara joateagatik diru-laguntzak jartzea aukera ere aipatu da.
Neurri horiek ez dituzte guztiek onartzen, noski, baina beste leku batzuetan ere bizi duten kezkaren adibide moduan ekarri ditut hona.
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]
Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]
Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]
AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.
Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]