Mihura jendea
Tokian tokiko kutsaduraren tamaina bertan bizi diren likenen arabera neurtzen da aspalditik. Airearen zikinaren tamaina ematen du, batez ere, neurketa honek. Lurrarenaz jabetzeko beste bide bat jorratzen ari da berriki: mihura (Viscum album). Lurrean berunaren gisako metal astunak eta antzekoak izanez gero zuhaitzak ahulago hazten dira eta hauen bizkarroia den mihurak erosoago erasotzen ditu. Ikerketa bide berri samarra da eta emaitza zehatzak jakin arte denbora pixka bat beharko da. Mila senide baino gehiagoz osatutako Lorantazeoen familia zabalekoa da mihura. Sendi guztien antza honek ere baditu hamaika bitxikeria, baina gaurkoan Australiako Eguberri-zuhaitzarenera lotuko gara. Izen zientifikoa Nuytsia floribunda du, Australiako hego mendebaldea XVII.mendean miatu zuen Pieter Nuytsen omenez. Beste landareek idorte izugarria eraman ezin dutenean Eguberri-zuhaitza, izenak dioen eran, udaren beroenean loratzen da eta suak pasatako sailen batean bizi bada, are eta oparoago. Duela gutxi jakin da ingurukoekiko azaltzen duen harrotasun honen zioa. Mihuratarra izaki hemiparasitoa, lapurra da. Sustraiak ehun bat metro arte luzatzen ditu eta inguruan topatzen dituen beste landareen sustraiak erasotzen ditu. Sustrai bat topatzen duenean iduneko antzeko batez sustraia inguratu, ebaki eta hark hartzen dituen ura eta elikagaiak ebasten dizkio. Ingurukoek udako Eguberri latza igaro behar eta bera, parrez parrez, arra bete baino handiagoko loretzar hori usaintsuak denei erakusten... Espazioko programa baterako lanean ziharduen zientzialari talde batek estazio bat eraiki omen zuen mihuratar hauen sailetan. Estazioaren komunikazioak noiz nahi eten egiten ziren, baita zuntz optikozkoak ere. Bereak eta bi kosta omen zitzaien bestetxeko mihuratar hauen berri izan eta etxekonekoen ohiturak ezagutzeak bizikidetzarako duen garrantziaz jabetzea. Aborigenek Mungi deitzen dute eta, uda beroan animalia mordo bati bezala arbasoen espirituei babesa ematen dietenez, sakratutzat dute. Bizikidetzaren esperientzia. Geure mihura magikoa bezala, betirako txoratzen omen zaitu mihurapean musukatutako ezezagunak... Mihuraren fruitu gozoa jan eta barruko hazia gustuko ez nonbait eta, zuhaitz adarrak igurtziz biskaz mokoari itsatsitakoa ereiten gona bete lan dute sasoi honetan txoriek.
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Aurtengo neguan INRAPeko (Ikerketa Arkeologiko Prebentiboen Institutu Nazionala) arkeologoek nekropoli berezia aurkitu dute Auxerreko (Frantziako Estatua) erdigune historikoan: haur jaioberrientzako edo hilda jaiotako haurrentzako erromatar garaiko hilerria. K.o. I. eta... [+]
Viena, 1824ko maiatzaren 7a. Ludwig Van Beethovenen (1770-1827) 9. Sinfonia estreinatu zen. Konpositore alemaniarrak bukatu zuen azken sinfonia izan zen, baina, asmoari erreparatuta, lehena izan zela ere esan liteke. Beethovenek 1799 eta 1800 urteetan idatzi zuen 1. sinfonia;... [+]
Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]
Hezbollahren goi mailako bi agintari militar hil ditu Israelek hilabete batean. Tentsioak gora jarraitzen du, erabateko gerra pizteko kezka artean.
Ostiral arratsaldeko 15:00etan deportatuko dute Bilbotik Tangerrera doan hegaldi batean, EITBk informatu duenez. Espainiako Auzitegi Nazionalaren arabera, “gaur egun ez dago demandatzailearen bizitzarako edo osotasun fisikorako berehalako arrisku edo arrisku... [+]
Durangoko Hitz liburu-dendan otu zitzaidan Saturraran operak merezi zuela kritika. Jose Julian Bakedanoren arrapostua batetik, liburu-dendako Gaizka Olabarriren berben ilusioa, horrenbeste urtean Hitz liburu-dendako ardura eraman izan duen Nekane Bereziartuak opera hori ikusteko... [+]
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Etxebizitza turistiko berriak erregistratzeko baimenik ez ematea erabaki du Mundakako gobernu taldeak, ostegun honetan egin duen ezohiko bileran. Hirigintza Antolamendurako Plan Orokorrean (HAPO) behar diren aldaketak egingo ditu lizentzien etetea burutzeko.
Alderdi Laboristak bete ditu aurreikuspenak eta sekulako garaipena lortu du Erresuma Batuko hauteskundeetan. Keir Starmer alderdiko buruzagia izango da lehen ministro berria. Eskozian SNPk porrot handia jaso du, Sinn Feinek boto emaitzak hobetu ditu eta Galesko independentismoak... [+]
Eskuin muturra garaile izateak kultura eta gizarte mailan ekar dezakeenaren ikuspuntua partekatu dute, adierazpen bateratu baten bitartez. Guztira 94 artista eta kultur eragilek sinatu dute idazkia momentuz.