Mihura jendea
Tokian tokiko kutsaduraren tamaina bertan bizi diren likenen arabera neurtzen da aspalditik. Airearen zikinaren tamaina ematen du, batez ere, neurketa honek. Lurrarenaz jabetzeko beste bide bat jorratzen ari da berriki: mihura (Viscum album). Lurrean berunaren gisako metal astunak eta antzekoak izanez gero zuhaitzak ahulago hazten dira eta hauen bizkarroia den mihurak erosoago erasotzen ditu. Ikerketa bide berri samarra da eta emaitza zehatzak jakin arte denbora pixka bat beharko da. Mila senide baino gehiagoz osatutako Lorantazeoen familia zabalekoa da mihura. Sendi guztien antza honek ere baditu hamaika bitxikeria, baina gaurkoan Australiako Eguberri-zuhaitzarenera lotuko gara. Izen zientifikoa Nuytsia floribunda du, Australiako hego mendebaldea XVII.mendean miatu zuen Pieter Nuytsen omenez. Beste landareek idorte izugarria eraman ezin dutenean Eguberri-zuhaitza, izenak dioen eran, udaren beroenean loratzen da eta suak pasatako sailen batean bizi bada, are eta oparoago. Duela gutxi jakin da ingurukoekiko azaltzen duen harrotasun honen zioa. Mihuratarra izaki hemiparasitoa, lapurra da. Sustraiak ehun bat metro arte luzatzen ditu eta inguruan topatzen dituen beste landareen sustraiak erasotzen ditu. Sustrai bat topatzen duenean iduneko antzeko batez sustraia inguratu, ebaki eta hark hartzen dituen ura eta elikagaiak ebasten dizkio. Ingurukoek udako Eguberri latza igaro behar eta bera, parrez parrez, arra bete baino handiagoko loretzar hori usaintsuak denei erakusten... Espazioko programa baterako lanean ziharduen zientzialari talde batek estazio bat eraiki omen zuen mihuratar hauen sailetan. Estazioaren komunikazioak noiz nahi eten egiten ziren, baita zuntz optikozkoak ere. Bereak eta bi kosta omen zitzaien bestetxeko mihuratar hauen berri izan eta etxekonekoen ohiturak ezagutzeak bizikidetzarako duen garrantziaz jabetzea. Aborigenek Mungi deitzen dute eta, uda beroan animalia mordo bati bezala arbasoen espirituei babesa ematen dietenez, sakratutzat dute. Bizikidetzaren esperientzia. Geure mihura magikoa bezala, betirako txoratzen omen zaitu mihurapean musukatutako ezezagunak... Mihuraren fruitu gozoa jan eta barruko hazia gustuko ez nonbait eta, zuhaitz adarrak igurtziz biskaz mokoari itsatsitakoa ereiten gona bete lan dute sasoi honetan txoriek.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]