Europako Batasunaren historia


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

PARISKO ITUNA (1951)
Urtebete lehenago, Robert Shuman Frantziako atzerri-arazoetako ministroak Frantziak eta Alemaniak ikatza eta altzairua elkarrekin produzitzeko beharra aitortu zuen, bi herrien arteko mendeetako lehia geldiarazteko. Parisko Itunak Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Batasuna sortu zuen, Europaren eraikuntzaren ernamuina.

ERROMAKO ITUNA (1957)
Oraingo Europako Batasunaren iturburua da. Orduan jaio ziren Batasun Ekonomikoa eta EURATOM, Energia Atomikoaren Europako Batasuna, eta batzarrez, batzordeez, ministroen kontseiluez eta justiziako auzitegiez hornitu zituzten. Italiak, Frantziak, Alemaniak, Belgikak, Holandak eta Luxemburgek izenpetu zuten ituna.

LEHENBIZIKO HEDALDIA (1973)
Danimarka, Britainia Handia eta Irlanda sartu ziren.

EUROPAKO SISTEMA MONETARIOA (1979)
"Europako sugea" esan izan zaio. Inflazioa kontrolatzeko, %2,25era mugatu zuten moneten fluktuatzeko marjina. Euroaren urrutiko iturburua da.

BIGARREN HEDALDIA (1981)
Grezia sartu zen Europako Batasunean.

HIRUGARREN HEDALDIA (1986)
Espainia eta Portugal sartu ziren.

EUROPAKO AKTA BAKARRA (1986)
Europako Batasunaren izaera demokratikoa indartu zuen, zeren botere berriak eman baitzizkion Europako Parlamentuari eta handitu egin baitzituen Batasunaren jardun-eremuak »ingurumena, ikerketa eta garapena». Barruko merkatua sortzeko asmoa ikustarazten du.

DELORS PLANA (1988)
Jacques Delors Europako Batzordeko lehendakaria buru zela, adituen batzorde batek plan bat zehaztu zuen barruko merkatua erdiesteko, kapitalen zirkulazio librerako eta ekonomiaren konbergentziarako.

EUROPAKO BATASUNA (1992)
Maastricht-eko Itunak bultzatu zuen Europako instituzioen erreforma handiena. Europako Batasunak ordeztu zuen ordura arteko Europako Ekonomia Batasuna, eta batasun monetario erabatekoa eta moneta bakarra ezarrarazi zituen pixkanaka. Indartu egin ziren kohesio ekonomikoa eta soziala, orobat Europako hiritartasunaren kontzeptua, eta ugaldu egin ziren Batasunaren jardun-eremuak.

SISTEMA MONETARIOAREN KRISIA (1993)
Mugimendu-multzo espekulatibo batzuk tarteko, zeharo airean gelditu zen Europako moneten estabilitatea. Haiei aurre egiteko, duda-muda gehiegitxorekin ibili ziren Europako gobernuak, eta, azkenean, banku zentralen interbentzio drastikoek eta debaluazio jeneralizatuek irauli zuten egoera.
t LAUGARREN HEDALDIA (1995)
Austria, Finlandia eta Suedia egin ziren kide.

AMSTERDAMEKO ITUNA (1997)
Maastricht-ekoa baino apalagoa da. Europako Batasuna herritarrengana hurbiltzea du lehentasun nagusi. Segurtasunean, enpleguan, atzerriko politikan, defentsan eta Europako instituzioen legitimitatean lortu ziren akordioak. Ekialdeko herrien integrazioa prestatzen ahalegindu ziren, baina ez zuten lortu.

BATASUN MONETARIOAREN AITZINDARI (1998)
Bruselako Europako Kontseiluan erabaki zuten zein herri izango ziren batasun monetarioko kide: Alemania, Austria, Belgika, Espainia, Finlandia, Frantzia, Holanda, Irlanda, Italia, Luxemburg eta Portugal. Hastapenean, kanpoan geratu ziren Danimarka, Erresuma Batua, Suedia eta Grezia (Grezia 2001ean inkorporatu zen).

BOTERE-BANAKETA BERRIA (2001)
Nizako Itunak ezarri zuen Europako erdialdeko eta sartaldeko herriak kide egindakoan EBk izango duen boterea banatzeko sistema.

EUROA ZIRKULAZIOAN (2002)
Euroa 2002ko urtarrilaren 1ean hasi zen zirkulatzen Europako monetaren eremu osoko moneta legal bakar gisa.

BESTE HEDALDI BAT (2004KO MAIATZAREN 1A)
2004ko maiatzaren 1etik aurrera Polonia, Hungaria, Txekiako Errepublika, Eslovakia, Eslovenia, Estonia, Letonia, Lituania, Zipre eta Malta sartuko dira EBean.


Azkenak
2025-03-13 | ARGIA
EAJk eta PSE-EEk zerga erreforma adostu dute Ahal Dugurekin

PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.


2025-03-13 | Uriola.eus
Correoseko langileen eskubideak eta zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko eskatu dute

“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.


Amasamendin eolikoak ezartzeko proiektu bat dagoela jakinarazi du Villabonako Udalak

Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Hau Pink da, Europako gure lehengusu txikia, eta 1,4 milioi urte ditu

Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.


Beste epai euskarafobo bat: Bitarteko Idazkari izateko lan poltsa eskaeraren aurka

Gasteizko 1 zenbakiko Auzitegi Kontentzioso-Administratiboak emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lan poltsan parte hartzeko euskara maila altuenaren baliokide diren 3. eta 4. eskakizunak indargabetu zituen Gasteizko Auzitegiak. 


2025-03-13 | Ahotsa.info
“Ez da soilik memoria ariketa bat, baizik eta NATOren kontrako borroka deialdia”

Hainbat eragilek deituta, NATOren aurkako elkarretaratzea egin da Iruñeko Udaletxearen aurrean. Izan ere, gaur, martxoak 12, 39 urte bete dira Hego Euskal Herriak, Espainiar Estatua NATOn sartzeko erreferendumari ezezkoa eman ziola. Askapenako kide batek adierazi du, gaurko... [+]


Bi minututan galdutako elkarrizketak

Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!

Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]


Nola eragingo die AEBen eta Europaren arteko norgehiagokak Euskal Herriko produktuei?

Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]


2025-03-13 | Josu Iraeta
Herri aske izango bagara

Ez da berria, lehen ere ezagutu ditugu horrelako egoerak. Bere garaian hartutako erabakiaren emaitzak okertzen doazenean, zuzentzeko nahiko denbora balego bezala, eta ez da egia.

Hitz politak, itxaropentsuak, euskal gizartean pozik entzuten direnak, bai, baina badut beldurra,... [+]


Etxebizitza hutsak eta jabetza-eskubidea, eskuineko mantrak desmuntatuz

Azpeitiko Udalak etxebizitza hutsei ezarritako kanona abian jarri berritan –eta Euskadi osora zabal daitekeela jakinda–, etxebizitza horien jabeen eta eskuineko alderdien kexak irakurtzen eta entzuten hasiko gara. Jabetzarako Eskubidearen inguruko mantra horiek... [+]


Euskaldunontzat justizia aldarrikatu eta manifestaziora deitu dute Baionatik dozenaka eragilek

25 bat eragilek adierazi diete elkartasuna apirilaren 11n Baionako auzitegian epaituko dituzten Intza Gurrutxaga eta Gorka Torre Euskal Herrian Euskaraz taldeko kideei. Egun batzuk lehenago, apirilaren 6an Baionan eginen den manifestazioan parte hartzeko deia ere luzatu dute.


Aztarnak

Lurrak guri zuhaitzak eman, eta guk lurrari egurra. Egungo bizimoldea bideraezina dela ikusita, Suitzako Alderdi Berdearen gazte adarrak galdeketara deitu ditu herritarrak, “garapen” ekonomikoa planetaren mugen gainetik jarri ala ez erabakitzeko. Izan ere, mundu... [+]


Juan Luis Agirre Lete kalean da 28 urteko espetxealdiaren ostean

Asteazken eguerdian berreskuratu du askatasuna astigartarrak, zigorra osorik beteta. Espainiako Auzitegi Nazionalak otsailean inputatu zuen ETAren zuzendaritzako ustezko beste lau kiderekin batera, Gregorio Ordoñezen hilketa leporatuta.


Azora putre funtsak familia bat kaleratuko du Donostian

Azora putre funts alokairua igo eta mantentze lanak alde batera utzi ditu, Isaac Lagos eta bere familia etxebizitza uztera behartuz. Kaleratzearen aldeko epai bat jaso berri du maizterrak.


Eguneraketa berriak daude