Nafarroako indarrak agerian


2007ko otsailaren 21an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Igande honetan jokatuko da Nafarroako Bertso Txapelketako finala. 18 bertsolarik hartu dute parte, eta argazkietako zortziak dira azken txanpan indarrak neurtuko dituztenak. Joxema Leitzak, Txapelketako koordinatzaileak azaldu duenez, «aurten Iparraldekoek ez dute parte hartu txapelketan. Egoera berri horri ahalik eta ondoen erantzutea da gure helburua. Eta zer maila izango duen da erronka nagusia».

Orain arteko Txapelketaren balorazio hau egiten du Leitzak: «Gazteek esperotako maila eman dute, eta gainera horietatik Jon Barberena finalean sartu da eta Erika Lagoma finalaren atariraino iritsi. Baina orokorrean, maila apalagoa izan da. Entzule kopuruarekin gustura daude, aurreko urteetakoa bildu delako».
Giroak ere ez du aurtengo txapelketa gehiegi lagundu, elurragatik saioak aldatu behar izan baitituzte. «Doneztebeko saioan, berriz, jendea oraindik Madrilgo kontuekin zebilen. Eta hala ere, hura atera zen saiorik onena», kontatu du Leitzak.

Zergatik ez dago aurten Iparraldekorik?

Aurten jokatuko da lehen aldiz Nafarroakoa bakarrik den txapelketa, orain arte Iparraldekoek ere parte hartu baitute bertan.

Erabakia arrazoi honetan oinarritu du Nafarroako Elkarteak: «Nafarroako bertsolari zenbait txapelketaren atarian gelditzen zirela ikusirik, horiei ere aukera bat ematea». Joxema Leitza koordinatzaileak aurreko arrazoiari lotutako beste ondorio hau gaineratzen du: «Geografikoki, orain arte txapelketan parte hartu izan duten bertsolari gehienak Baztan eta Bortzirietakoak izan dira. Azken urteetan Sakanan, Iruñerrian eta Araitz-Larraunen bertsolariak badira, baina orain arte ez dute txapelketan parte hartzeko aukerarik izan. Aurten, hori bermatu dugu».

Txapelketan islatzen den lana

Geografikoki nahiko orekatua izan da parte-hartzea. Bortzirietakoak dira aurkeztu diren bertsolari gehienak, 7 hain zuzen. Araitz-Larraun, Baztan eta Sakanako hiruna bertsolari aritu dira, eta Iruñeko eta Aranoko bana. Berezitasun honen garrantzia nabarmendu du Leitzak: «Tokian tokiko erreferentziak sortzea beharrezkoa da bertso zaletasuna zabaltzeko. Etxarriko saioan, esaterako, 160 entzule inguru izan ziren, eta gehientsuenak bertakoak, Joseba Beltza eta Eneko Lazkoz entzutera joandakoak».

Aurtengo txapelketako izen berriak Erika Lagoma, Julio Soto, Eneko Lazkoz, Jon Elizetxe eta Jon Barberena dira. Bertsolari berriak atera izana eskualde horietan bertso eskolak sortu eta egindako lanaren fruitu da. Aurrera begira ere joera horri eusteko itxaropena du Leitzak: «Badira bertso eskolako kideak hemendik pare bat urte edo hirura txapelketan parte hartuko dutenak».

Txapelketa aurretik berotzeko, Liga

Aurten hirugarren aldiz, txapelketa aurretik 15 saioko liga jokatu da, besteak beste Urdiain, Bakaiku, Etxarri-Aranaz, Irurtzun, Betelu, Astitz eta Iruñean. Liga indartuz Txapelketari pisua kentzea du helburu Nafarroako Elkarteak eta egun, Txapelketak adina garrantzia badu. Horrela, bertsolariek ingurune naturalago batean kantatzen dute. Txapelketako estuasunik sufritu gabe ohitzen dira jendaurrera eta bertsotan trebatzen dira. Bertsolarientzat bakarrik ez, Nafarroako bertsolaritzarentzat ere formula aproposa da Liga, normalean bertso saiorik antolatzeko ohiturarik edo bitartekorik ez duten herriei saio bat antolatzeko aukera eskaintzen baitie.
Zortzi finalistak

Estitxu Arozena:

Lesakarra, 28 urte.
Nafarroako Txapeldun 1995 eta 1998-an.
Bertsolaritza irakaslea.

1993tik parte hartu duzu txapelketan. Zer bilakaera izan duzu?

Hasierako urteetan ez genuen esperientziarik, baina sekulako ilusioa bai, eta oso txapelketa bereziak izan ziren. Urteekin freskotasuna galtzen da, eta txapelketa ohiturazko bihurtu zait. Baina bertsotako mailan, orokorrean, irabazi egiten da. Aurten, berriz, gogo berrituta nago. Bertsotan ere gustura ari naiz.

Finalean zer?

Ahalik eta saiorik onena egin nahi nuke, eta txapelik ez irabazi, horrek erran nahi bailuke goi-mailako finala izan dela.

Zer ariketa da zurea?

Ez dut lan bat bestea baino gogokoago, gaia baizik. Gustuko rolean jartzea da kontua, bertsotan saiatzen bainaiz paperean ondo sartzen, pertsonaia ahalik errealen egiten.

Xabier Legarreta
»Arano» ezizenak dioenez, Aranokoa.
27 urte.

Azken txapelketetan finalista, eta 2000. urtekoan txapeldun orde.
Londreseraino iritsi da bertsotan.
Igeltseroa.

Bittor Elizagoien

Arraiozkoa.
42 urte.
Nafarroako Txapeldun 1994an eta 1999an.
Txapelketan beteranoena, hau 25. aldia du. Iaz omendu zuten horregatik.
Igeltseroa.

Joxe Juan Zubieta

Lesakakoa.
27 urte.
Bere kabuz ikasi zuen bertsotan, eta Bortzirietako bertso eskolan trebatua.
Laugarren txapelketa du eta hirugarren finala.

Jon Barberena

Elizondokoa,
24 urte.
Falcesko ikastetxean A ereduko euskara irakasle.

Nola hasi zinen txapelketan?

Iaz Anizen, txapelketako ligako saioa jokatu zen. Saio ostean, alkoholak lagunduta ni ere aritu nintzen kantari. Bittor Elizagoienek entzun ninduen eta niri deus erran gabe nire izena eman zuen Lesakako taldekako txapelketan eta Nafarroako Txapelketan. Bittor izan dut beti gibelean, prestatzen eta animatzen. Berari zor diot dena.

Non prestatu zara?

Lau lagun biltzen gara Mugairen. Giro ona dugu, eta eskertzen da, ez baitugu aukera askorik bertsotan aritzeko eta hobetzeko.

Finalean zer?

Denaren gainetik, gozatzera noa. Nire helburua bete dut jada. Berdin zait postua, sentsazio on batekin bukatu nahi dut. Bakarkako gaian aritzen naiz gustuen.

Xabier Silveira

Lesakarra.
26 urte.
1997an Nafarroako Txapeldun. Azken urteetan txapela ia ukitzera iritsia.
15 urterekin hartu zuen parte lehen aldiz txapelketan.
Tabernaria.

Juan Mari Lopez

Lesakako oiartzuarra.
Nafarroako Txapelketan 1998an kantatu zuen lehen aldiz. Bi urteko isilunearen ondoren, berriz itzuli da.
Lesakako sagardotegiko nagusia.

Manolo Arozena

Lesakako goizuetarra.
Nafarroako Txapeldun 1990-1993 artean.
Ikasle izan zituen E. Arozena, Silveira, Olaetxea, Fernandez...
Kamioilaria.


Azkenak
Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak

1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.


BBK Livek bisitarien oinarrizko hainbat eskubide urratzen ditu eta salaketa ipini diote

OCU kontsumitzaileen Elkarteak hiru arrazoi zehaztu ditu, horien artean kanpoko janaria eta edaria Kobetamendiko esparruan sartzeko debekua, eta eskudirutan edo banku-txartelaren bitartez ordaintzeko ezintasuna. Facuak aurreko urtean egindako salaketan zehazturiko arazoak... [+]


Arrazakeria salaketen erdiak Polizia jotzen du “agente diskriminatzailetzat” Bizkaian

Diskriminazioaren ahotsak txostenak zenbakitan jasotzen ditu 2023an Bizkaiko SOS Arrazakeriaren Informazio eta Salaketa Bulegoan pertsona ugarik agertarazitako esperientziak, eta haietan "arrazoi arrazista eta xenofoboen aurkako indarkeria, eraso eta diskriminazioak”... [+]


Meaka-Irimo bizirik!

Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]


2024-07-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektua hasia da konponketa lanak, landaketak eta formazio saioak egiten

Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]


Emakume alkateentzako jantzi erronkariarra diseinatu dute, Hiru Behien Zergan parte hartzeko

Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.


2024-07-12 | Gedar
Pertsona bat atxilotu dute Gasteizen, faxista bati aurre egiteagatik

Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.


Donostian 300 pertsona baino gehiago “muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute

Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]


2024-07-12 | Euskal Irratiak
Cyclopotes elkartea: Ikusmenik gabeko jendeen inklusioaren alde, bizikletaz ibiltzeko

Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]


Kataluniara itzuli dira Tsunami auziko erbesteratuak

Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.


Maximo Aierbe hil da, Euskaldunon Egunkariaren sortzaileetakoa

Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]


2024-07-11 | Uriola.eus
Gentrifikazioaren aurka, pisu turistiko bat okupatu dute Bilbon

Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.


Fronte Herritar Berria garaile atera da, eta hirugarren kokatu da eskuin muturra

20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]


Eguneraketa berriak daude