Izena bilakatu zitzaigun iraun esan nahi duen hitza bat-batean. Aurtengo neguko gau batez ezin zuela gehiago eta bere buruaz beste egin omen zuen Endurancek. Omen diot, ondoan edo inguruan baitzuen hainbeste aldiz kolpeka anima ateratzen saiatu zena. Egun batzutan hedabideek erabat hartu zuten mintzagai emakume honi buruzko kontakizuna (historia?), eta telebistan, gutxitan bezala, hiruzpalau emakume beltz eder (Endurance ere hala zen) gure hiri nagusiko politikari ospetsuen ondoan agertzen ziren, begiak triste, aurpegia zurbil (larru azala beltza izan arren, hala ikusi nituen nik) heriotza honen aurrean sikiera pena agertu guran. Irudi horiek erakutsiz, emakume honen azken hilabetetako omen ziren pasadizoak kontatzen zituen telebistaren esatariak. Hala, salaketa bat baino gehiago zituela jarriak epaitegian, eta salaketa horien ondorioz, epaileak bere bikotekideari beregana hurbiltzeko debekua emana zuela. Entzun genuen gizarte zerbitzuetara ere joana zela baina ez omen zituela gogo onez hartzen hango gomendio, laguntza edo iradokizunak; eta berriz ere, kolpe eta irainak jasoz, gizonarekin bueltatu zela.

Eta zertxobait ezagutzen zutenen artean, etsipenez betetako sentimenduen adierazle zena ere entzun nuen: "Ez zuen asko hitz egiten. Esan genion ez bueltatzeko, oso biolentoa zela bere gizon hori. Beldurrez ginen edozein egunetan halakorik gertatu zitekeela". Batetik, ustez ahalegin guztiak egin izanaren zuritze punttu bat, baina bestetik, erru printza txiki batez nahastutako izpi gris, gogaikarria ere airean gelditzen zen, nolabaiteko ezerosotasuna erakarriz. Hala ere, egunak joan ahala, egunerokotasunean murgiltzeak, eta ustez arazo astunago gertatzen direnei aurre egin beharrak ahaztu arazi digu berri txar honek eragindako zirrara.

Baina Bilboko kaletatik guregandik hain ibilera eta keinu ezberdina duten Enduranceren edade inguruko emakumeren batez gurutzatzen naizenetan, berriz ere hor datoz burura egun haietan bueltaka ibili ziren gogoetak: lehena, bere auzokideen jarrerak harritu ninduen. Behin baino gehiagotan deitu omen zuten polizia, gizonak nolako jipoiak ematen zizkion entzun eta beldurtuta. Ez dut hain argi, jipoi emailea gure arteko gizon txuri eta zuriren bat denean halakorik egin ohi denik. Gure artekoa ez denari, halakorik ezin diogu onartu, baina guretarikoa denean, beste alde batera begiratzen dugu?

Poliziak osaturiko atestatuen ondorioz, epaileek parte hartu, eta Enduranceren aldeko neurriak ezarri arren, emakumea berriz ere gizon horren ondora bueltatu zen, ez zuen guk eskainitakorik hartu nahi. Bueltatu, bai, eta joan, betirako. Halakoetan airean geratzen diren galderei erantzunik eman ezinik. Ez dugu jakingo zergatik bueltatu zen. Endurance ere, segurutik, beste hainbeste emakume moduan, halako egoeratara ez delako bat batean ailegatzen, poliki, ia konturatu gabe baino, hain da zaila bertatik ateratzea. Egunero irain bat, beste gutxiespena. Hutsaren hurrengoa sentiarazi arte izaten den higatze horren ondorioz duintasunik gabe gelditu ote zen. Eta ezinaren (hala uste izanik) eraginez gauzak berez aldatuko diren itxaropenean eta ezertarako balio ez duela sinetsarazi eta gero, inolako aukerarik ikusi ez, eta berriz ere menpean bizi behar.

Baina agian duintasuna bere lekuan zuelako ez zuen jasaten hainbeste aldiz gizarte zerbitzuak eskatzen duen koitadutasuna (edo koitadukeria) agertu beharra (nekez ametitzen dizu laguntzera datorrenak burua tente eta begirada harro agertzea). Agian, bere gorputza eta anima mintzen zuen bere kide eta herrikide, hizkuntzakidearen babesean nahiago, gure goitik begiratzearekin ematen dugun laguntzaren menpe egon beharra baino. Litekeena da, beste emakume askok bezala, salaketa jarri ondoren senarrari datozkion ondorioen errudun sentitzea (kartzela, isuna...). Garbi ikusten dugu, egunero, nola datozen emakume jipoituak salaketa kentzera, beldurrez, lehen esandakoaren eraginez gertatzen denaren erru osoa bere gainetik kendu ezinik. Agian Endurancek ez zuen errukirik behar eta guk ez genion besterik eskaintzen (hori bai, dena ongi zurituz) eta benetan duintasuna zuen honek nahiago hiltzea. Zer dakigu emakume horien buru eta bihotzean gertatzen denaz, halako gizonen kontrako zigorrak gehituz lasai gelditzen garenean? Pentsatu gabe hala konpondu beharrean zama handiagoa botatzen badiegu hain zarpailduta dagoen pertsonarengan? Zer jakingo dugu guk, ez jakiteagatik, Enduranceri ez badiogu abizenik ere eman. Munduko herri askotan izena ez zaio jartzen jaio berriari hitz horrek esan nahi duenaren arabera, edo egun horretan halako santu baten gogorapena egokitzen delako, ez, hitzak entzuten duenaren belarrietan soinu polita, edo gozoa, edo sendoa, ume horrentzako soinu egokia iruditu eta. Enduranceren amarentzat soinu polita izango zuen hitz horrek, baina inoiz gertatutakoaren berri balu, eta emandako izenaren esangura jakin, minkorra den iskirioa geratuko da emakume eder, harro eta duin honen oroitzapenarekin bat eginik.