Makina bat kontu


Uhin elektromagnetikoei buruzko azterketa berria
Teknologia berrien garapena eta osasunaren alorrean jarduten duten ikerlariak ez dira ados jarri telefono eramangarriei eta sor dezaketen arriskuei dagokienez. Berriki, lau aditu independentek nazioarteko ikerketa ugari bildu dituzte, irrati uhinek osasunean duten eragin kaltegarria aztertzeko. Ekimena, ingurumenaz eta ekologiaz kezkatzen diren erakunde frantziar batzuek bultza dute. Euren txostenean aipatzen denez, «telefono eramangarria maizegi erabiltzeak sor ditzake loak hartzeko arazoak, buruko minak eta portaera aldaketak. Hori laborategi guztietan froga daitekeen kontua da. Eta litekeena da, gaixotasun neurodegeneratiboen eta gonadetako (obario eta barrabilen) anomalien arriskua handitzea». Lau aditu hauek gaineratzen dutenez, «ondorio larriak eragingo dizkie telefono eramangarria batere neurririk gabe erabiltzen dutenei». Arriskuari aurre egiteko bide bakarra »ikerlarion hitzetan» uhin elektromagnetikoen emisio neurria jaistea litzateke. Eta, hainbat estatuk egin duen bezala, metroko 0,6 volt-era murriztea proposatzen dute. Konparazio baterako, Frantziako metroko volt kopuruaren muga 41ekoa da, munduko altuenetako bat. Era berean, adituok gomendatzen dute komunikazioen iraupena mugatzea, dei bat eta bestearen artean ordubeteko tartea uztea eta sistematikoki belarrietako babesa erabiltzea. Azkenik, telefono eramangarrientzako antenetatik gutxienez 300 metrora bizitzea aipatzen du txostenak.

Bitamina ez da beti onuragarri
Suedian egin berri duten ikerketa baten arabera, odolean A bitamina gehiegi izateak hezurrak hausteko arriskua handitzen du. Ikerketari jarraiki, aldaka da hausteko joera gehien duena.
A bitamina modu naturalean esnekietan aurkitzen da, baina arreta berezia eskatzen dute azken urteetan sortu diren jaki osagarriek eta bitaminez aberastutako produktuek. Izan ere, honelako produktuak merkatuan horrenbeste ugaltzeaz bat, pentsamendu okerra zabaldu da elikaduraz arduratzen direnen artean. Alegia, bitamina gehiegi hartzeak onik ez, baina kalterik ere ezin duela egin. Ikerketek kontrakoa diote.

Mintegietako izokinen afera
Science aldizkari amerikarrak urtarrilaren 9an argitaratutako artikuluak hautsak harrotu zituen. Haztegietako izokina osasunerako kaltegarria dela, minbizia sortzen duten agentez josita dagoela, toxikatuta dagoela eta antzeko esaldi kategorikoek alarma piztu zuten kontsumitzaileen artean. Egilea Faroe uharteetan hazten den izokinari buruz ari zen batik bat, eta hilean behin baino maizago ez kontsumitzea gomendatzen zuen.
Dosier honek erreakzio ugari piztu ditu Europako nahiz Amerikako zientzialarien eta osasun arloko agintarien artean. Frantziako, Erresuma Batuko eta AEBetako elikadura eta osasunerako erakundeek zalantzan ipini dute kazetari-lana. Irizpide eta neurri desberdinak erabiltzen dituzte, eta datuekin ados badaude ere, datuok interpretatzeko moduak ipintzen ditu sokaren mutur banatan.
Dosierraren arabera izokin hauen bidez dioxina bezalako elementu poluitzaileak ipintzen ditugu gure plateretan eta ikerlariek oraindik ez diote horri behar bezala erantzun. Dioxina basoetako suteetan, erupzio bolkanikoetan eta hondakinak erretzean sortzen den molekula da. Airera zabaltzen da lehendabizi, lurreko elementuetara pasatzen da gero eta azkenik uretara heltzen da. Elikadura kateako maila guztietara barreiatzeko ahalmena du, planktonetik hasi eta arrain haragijaleetaraino, eta koipeetan erantsita gelditzen da. Gauza bera gertatzen da Poliklorobifenilarekin (PCB). Elementu poluitzaile hauek industrian erabili ziren 1970eko hamarkada bitartean. Egun debekatuta daude, baina presente beti. Antza denez, Europan onartutako maximoa baino baxuago zen izokin hauen poluitzaile kopurua.


Azkenak
2025-01-28 | Julene Flamarique
Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketa
Erradikalizatzen ari den matxismoari aurre egiteko fokua gizonengan jartzea proposatu dute

Sexu-erasotzaile gehienak biktimaren inguru sozialekoak direla eta “kaleko bortxatzaile mamuaren ideiatik” aldendu beharra dagoela nabarmendu du Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketak. Ikerketak gazteengan jarri du arreta,... [+]


2025-01-28 | Leire Ibar
La Cumbre Donostiako Udalaren esku uzteko eskatu dute elkarte memorialistek

Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]


DeepSeek
Txinari inbidia: gerra komertzialak adimen artifiziala du izena

ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]


2025-01-28 | Leire Ibar
Greba mugagabea hasiko dute Guardianeko langileek

Laudioko lantegiko zuzendaritzak astelehen honetan jakinarazi dio enpresa batzordeari behin betiko itxiko duela enpresa. Urtarrilaren 29an abiatuko dute ixteko prozesua. Egun berean egingo dute elkarretaratzea langileek eta ostegunean hasiko dute greba.


2025-01-28 | Julene Flamarique
Turismoaren erregulazioa Baztanen: ostatuak kontrolatzeko plana onartu dute

Plan berriak Baztango bailara lau zonalde historikoetan bereiztea proposatzen du. Ostatu turistiko berriak irekitzeko araudia ere hartuko du bere gain, definitutako hiri iraunkortasun adierazleen araberakoa izango dena.


2025-01-28 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra baretzea ez da albiste ona batzuentzat

Duela hamar egun, urtarrilaren 18an, sinatu zen Txinako Kunming hirian Myanmarren agintean den Junta Militarraren eta Myanmarreko Nazio Aliantza Demokratikoaren Armada (MNDAA ingelesezko siglaz) matxinatuaren arteko su-etena. Ez da 2021eko estatu-kolpearen ondotik sututako gerra... [+]


2025-01-28 | Julene Flamarique
Autoeskolaz kanpo gidatzen ikasteko aukera planteatzen ari da Espainiako Gobernua, autoeskolak aurka

Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.


Lanbide Heziketako praktikak arazo-iturri izaten ari dira

Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]


Justizia feminista garatzeko beharra aldarrikatu du Emakumeen Mundu Martxak

Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak indarkeria matxistari buruzko jardunaldiak egin ditu asteburuan Atarrabian. Sistema judiziala jarri dute ezbaian, justizia eta autodefentsa feministaren balioak aztertu dituzte.


2025-01-28 | UEU
Itsaso Bakedano Moreno
“Denok gara sexu-hezkuntzako erreferenteak”

"Sexu-hezkuntzaikasgeletatik haratago" ikastaroa emango du UEUrekin online Itsaso Bakedano Moreno (Baldorba, 1992) sexologoak. INCISEXeko Sexu-hezkuntza eta -aholkularitza masterra du, Biko Arloak-eko Training sexologia klinikoko formakuntza du eta Lanbide Heziketako... [+]


Bilboko Axel Hotelaren irregulartasunak salatu eta itxiera eskatu du EHGAMek

EHGAMek Axel hotelaren irregulartasunei jarritako helegitearen inguruko isiltasun administratiboaren ondoren, hotelaren itxiera eskatzen du eta hainbat eragileekin batera prentsaurrekoa eman dute.


Bretoierak hiztunen erdia galdu du sei urtean, azken ikerketaren arabera

Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.


2025-01-28 | Estitxu Eizagirre
Urumeako Mendiak Aske
“Benetan behar duguna da aberastasun natural, kultural eta soziala errespetatuko dituen aldaketa ekonomiko eta soziala”

“Urumeako mendiak bizirik” herri-ekimenak jende andana elkartu du Hernaniko plazan. Mendi horietan egin nahi dituzten bi makroproiektu eolikoen berri eman du, ekarriko lituzketen kalteak azaldu ditu eta Urumea bailarako eta inguruetako herritar guztiei dei egin diete... [+]


Eguneraketa berriak daude