Euskal arbasodun Nevadako hainbat lagunek Center for Basque Studies delakoa sortu zuten duela 40 urte inguru. Euskal dialektoak ikertu xedez sortu zuten zentroa. Aspaldidanik euskara eskolak eta euskal gaiei buruzko eskolak ematen dihardute bertan, Nevadako Unibertsitateko (Reno) programen barruan. Euskal ikasketa programa horretan, besteak beste, antropologia soziala, literatura, kultura, historia eta euskal diaspora ezagutzeko aukera ematen zaie ikasleei. Joseba Zulaikak zuzentzen duen departamentu horretan, bospasei irakaslek ematen dituzte eskolak.


Nevadako Unibertsitateak ez du hemen ohikoa den moduko karrerarik eskaintzen. Estatu Batuetako unibertsitarioek minor bat eta major bat ikasteko aukera dute, hots, lehenengo espezializazioa eta bigarren espezializazioa. Bietan euskal gaiak hartzeko aukera dute ikasleek. Sistema oso malgua da. Edonork har dezake euskal gaiei dagokien eskolaren bat, aukera askeko irakasgai moduan, alegia. Ikasleak edozein karreratan eman dezake izena. Euskal gaietan kreditu asko hartzen dituztenek minorra lortzen dute espezializazio txiki moduan. Beste batzuek berriz, bakarren bat hartu ohi dute aukera askeko beste edozein irakasgai bezala.

Lizentziaturako gai asko ematen dituzten arren, estatubatuarrek ez dute lizentziatura programarik, doktorego programa bat baizik. Bertakoak diren ikasleak doktorego programan daude. Beste batzuk, berriz, eskola batzuk hartzera joaten dira.
Oraintsu arte eskolak hartzeko ikasgelara joan behar bazen ere, egun urrutiko hezkuntza ere eskaintzen zaie ikasleei, Internet bidezko eskolak alegia. Sistema horri esker, eskaintza zabaldu eta gai gehiago jorratu ditu Nevadako Unibertsitateak. Internet bidez ematen diren eskola horien sistema ere oso malgua da. Eskolak ez dira taldeka ematen. Ikasleek irakasgai batean izena emateko aukera dute nahi dutenean eta urte eta erdiko epea dute irakasgaia ateratzeko. Bakoitzak bere erritmoan eta nahi duenean egiteko aukera du.


Irakurgaiak eta idazlanak dira ikasleen euskarri nagusiak. Irakurgai bakoitza oharrez osatuta dago, ikasleak gaian kokatzeko arazorik izan ez dezan. Ezagutzak hedatzeko, bibliografia ere eskaintzen zaie. Eskola horietan ez dira Internetek eskaintzen dituen baliabide guztiak erabiltzen. Bada txatera konektatzeko aukerarik baina gehienetan konplexua gertatu ohi da sistema. Izan ere, irakasle batzuk Euskal Herritik eskaintzen dituzte eskolak, eta handik hona bederatzi orduko aldea dagoenez, zaila da aldi berean gertatzea. Estibaliz Amorrorturen kasua da, hain zuzen ere. Amorrortuk Deustuko Unibertsitatean Euskal Filologia eskolak ematen ditu eta aldi berean Center for Basque Studies-eko irakaslea da. Estibaliz Amorrortu e-posta bidez komunikatzen da bere ikasleekin. Momentu honetan ikasle bakarra badu ere, aurreko hilabeteetan izan ditu gehiago. "Ikasle kopurua murritza izan ohi da, guztiak estatubatuarrak. Zentro horretako beste ikasgai batzuetan taldeak ere sortu izan dira, Joseba Zulaikaren irakasgaian esaterako" azaldu digu Amorrortuk.

Basque Sociolinguistics: Language, Society and Culture du izena Estibaliz Amorrortuk eskaintzen duen irakasgaiak. Izen bera daraman liburua ere idatzi du. Eskoletan eskaintzen den materiala oinarri duen liburuak soziolinguistika lantzen du orokorrean hartuta. Guztira hogeita bost ikasgai biltzen ditu eta ikasle bakoitzak bere erritmoan gainditzeko aukera du. Bata gainditu gabe, ordea, ezin da hurrengo ikasgaira pasa.

Lau ataletan banatu ditu Amorrortuk bai eskolak eta baita liburua ere. Lehenengoan, gai askori erreferentzia egiten dien sarrera jorratu du soziolinguistika irakasleak. "Ikasleek normalean Euskal Herriari buruz ez dakite ia ezer. Hori dela-eta, Euskal Herriko historia, euskararen kanpo historia, jatorri eta teoriak kontatzen dira lehen atalean. Hizkuntzaren deskribapen formal bat ere egiten dut bertan" azaldu digu Amorrortuk. Bigarren atalak, berriz, hizkuntz plangintza jorratzen du. Atal horretan, gaur egungo euskararen egoera zein den eta historian zehar zer gertatu den azaltzen da. Era berean, plangintzan eta normalizazioan hartu diren neurriak azaltzen dira. Hirugarren atalean, hizkuntz barruko aldakortasunak lantzen dira. Tokian tokiko dialektoek izaniko garapena, aldakortasun sozialak, egoeraren araberako aldaketak, Ameriketako euskarak izan duen bilakaera eta abar bildu ditu Amorrortuk atal horretan. Guztiz linguistikoa dela deritzo Amorrortuk. Eta azkenik, laugarren atalean, zera agertzen du liburuak: euskal hizkuntza, identitatea eta kultura. Bertan, abertzaletasuna, hizkuntza, generoa, hika eta mota horretako gaiak azaltzen dira.

Liburuko edukiak eta irakaslearen apunteak ingelesez egon arren, euskarazko bibliografia ere banatzen du soziolinguistika irakasleak. Amorrortuk adierazi digunez, ikasleek lanak ingelesez aurkezten badituzte ere, lanak euskaraz nahiz gazteleraz idazteko aukera dute. Gaurdaino ordea, kasu hori ez zaiola gertatu jakinarazi digu. Honela deskribatzen du bere ikasleen perfila: "Ikasle gehienak Reno ingurukoak edo euskal diaspora dagoen lekuren batekoak izan ohi dira. Familia, lagun edo ezagun euskaldunen bat izaten dute. Ez zaie guztiz ezezaguna egiten kontua. Bada hilabete batzuetarako Euskal Herrira etorri eta bueltatzean interesak eraginda matrikulatzen denik ere. Izan ere, Estatu Batuetan ikasleak unibertsitatean daudenean asko animatzen dira atzerrira ikastera joatera".