Gin-tonic-ari azkeneko hurrupa ematen ari nintzaiola, ondoan esertzen sentitu nuen; Campari bat eskatu zuen. Edalontzia barra gainean utzi eta altxatzeko keinua egin nuen, berandu baina: idazle gaztea hitz egiten hasia zitzaidan jada. Keinu batez, beste gin-tonic bat eskatu nion tabernariari. Bigarren tragoarekin hasi zitzaizkidan haren hitzak aditzeko moduan heltzen.

«Bai, zuk pentsatzen duzu idazle gaztearen bizitza arrosa-kolorekoa dela, baina ez da inondik ere hala. Gure bidea zaila da, zinez, eta malkartsua. Hasieran, Urruzuno saria lortzean eta, dena da polita: oroitzapen literarioz jositako Europako hiri dekadenteak, Jaurlaritzako arduradunen despiste-uneetan kontsumitutako drogak, beste irabazleekin batera »eta idazle zaharren aurka» zirriborratutako manifestu alegerak... Ondoren datoz komeriak. Ipuin-lehiaketa pare bat irabazterako badauzkazu atzetik argitaldariak: badakizu, interesatuta daudela eta ea zer edo zer gehiago daukazun galdezka. Eta zuk baietz, jakina, pozik, baina «zer edo zer» hori eramatean, poemak eta ipuinak noski, ondo daudela esaten dizute, baina gerorako utzi beharko direla, publikoari interesatzen zaiona nobela dela, eta badagoela ipuinen artean bat zeinetatik tiraka, akaso... eta argumentuaren garapenaren ildo nagusiak eskainiko dizkizu editoreak berak, egitekotan, komertziala eta, batik bat, ulergarria izan behar duelako nobelak: euskal irakurlegoa ez dago mardulio gehiago irensteko prest, antza.

Eta ondoren fraide kartusiar bat bezala entzerratuko zara, argitaletxeak eskainitako euskal best-seller behinenen dieta estriktu batez hornituta, nobela burutzera. Eta baita burutuko ere, noski, sasoian zaudelako, eta onartuko dituzu argitaletxearen zuzenketa guztiak »nire kasuan, 752: kontatu nituen», eta harro ikusiko dituzu zure izen-abizenak liburuaren azal distiratsuan, eta iruzkinak: guztiak laudoriozkoak, nola ez, eta bat edo beste argitaletxeak berak enkargatuta, gainera.

Hortxe hasten da idazle gaztearen benetako kalbarioa. Konturatzerako, bi edo hiru mediotatik dei egingo dizute zutabeak idazteko eskatuz, eta guztiei erantzungo baiezkoarekin, noski; baita irrati tertulia batean parte hartzeko proposamenari ere. Eta gero gidoien kontua dago: ea zergatik ez duzun telebista-saio nahikoa komertzial eta, batik bat, oso garaikide baterako gidoiak idazten; zuk eman diezaiokezula ikuspuntu berezi hori, gaztea eta zorrotza zarenez gero, eta esperantza horrekin onartuko duzu eskaintza. Baina ez dago zer eginik: 22. atalerako konturatuko zaren bezala, muga benetan estuen baitan garatu behar dute zure gidoi iraultzaileek, berrogeitaka urte »edo gehiago» dituzten hipergidoilari batzuek markatutako ildoetatik alegia... eta, gainera, pertsonaiek beti egon behar dute Kaiku kartoi bat erakusten, edo etiketa ondo agerian duen Keler botilatxoa eskuan, edo Ternua polarrak janzten... eta horiek, lagun, ez dira zure pertsonaiak, ezta antzik ere.

Uf! Gainera; idazle gazteak izaki garbia eta perfektua izan behar du beti, edonon. Zer uste duzu, nire itxura chic-kanalla hau erraza dela lortzen? Arropa-dendako kontua erakutsiko banizu... Konpostura, hori da gakoa: ezin duzu inori buruz gaizki esaka ibili. Eta kazetariak beti galdetuko dizu ea nola ikusten duzun euskal literatura egun, eta azkenean orokorkeriak baizik ez erantzutera ohitu egiten zara, izen berezi bat bera ere aipatu gabe: txarrerako, inola ere ez, nahiz eta zuk egundoko gogoak izan X jipoitzeko, idazten duena zabor hutsa denez gero; eta, azkenean, ezta onerako ere, aipatzen ez dituzunak moskea ez daitezen, badakizu.

Bien bitartean, jakina, utzi behar izan dituzu unibertsitate-ikasketak, ezertarako denborarik ez duzu eta. Zutabeetarako gaiak agortu zaizkizu jadanik, eta han-hemenka harrapatzen zabiltza, ezagunei galdetuz, edo telebistako aitorpen-programa horiek irentsiz, bat bera galdu gabe, beti istorioen bila; programa horiek, bidenabar, izugarri gai egokiak dira haien kontrako zutaberen bat edo beste idazteko. Eta are gehiago. Pentsa: ni berez nahikoa antipatikoa naizen arren, aspaldi honetan herriko atso-agureekin hitz egiten hasia naiz, kontu zaharretan inolako interesik izango banu bezala, eta taxietan aurreko eserlekuan jartzen, taxistari istorioren bat atera ahal izateko; sekulakoak dakizkite taxistek, nahikoa fatxak badira ere. Eta, hala ere, errepikatzen hasia naiz: zaila da hilabetean hamabi zutabe taxutzea, eta kolokatu izan dut zutabe berdina bi mediotan... ez aste berean, noski, denbora-tarte bat utziz baizik: ez da inor ere konturatu, eta aste honetan berriro egin beharko dut, duela hilabete baino gutxiago argitaratu nuen beste batekin... Ez dago beste erremediorik, arriskutsua bada ere. Kikilduta nabil, harrapatuko ote nauten, baina tentsioa ondo datorkit idazten ari naizen suspentsezko nobelarako; arazoa da oso tarteka heldu ahal diodala idazketari, baina argitaldaria atzetik daukat, datorren Durangorako amaitu egin behar dudala eta...».

Nahikoa zen. Jaiki, agur bizkor bat zirriborratu, eta beste hitzik gabe alde egin nuen handik. Luze jo arren, merezi izan zuen: ARGIAko nire artikulurako gairik gabe nenbilen, eta etsita nengoen Crónicas Marcianas ikustera edo Ebroko frontean izandako nire bizilagun gogaikarriarekin pote batzuk hartzera. Baina ez nuen halakorik egin beharko: hortxe nuen artikulua, hitzez-hitz. Ia diosalik egin gabe joan nintzen, bai, baina kontsumizioak ordainduta utzi nituen, eta beste Campari bat eskatu nuen idazle gaztearentzat: ez nintzen zikoitz portatuko, ez horixe.