Appassionato, ma non troppo

  • Pailazo bihurtutako musikaria da T(arte)an ekoizpen etxeak taularatu berri duen Sonata segundu batean... eta piku antzezlanaren protagonista. Patxo Telleriak idatzitako istorioa nahia eta ezinaren arteko borrokaz mintzo da.

2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Bizitzak semifusa batek baino gutxiago irauten du. Sentsazio horixe izaten omen da hil baino segundo bat lehenago. Bizitako pasarterik adierazgarrienak ikusten ei dira begien aurrean. Horixe gertatu zaio Juan Sebastian Perezi, Sonata segundu batean... eta piku antzezlaneko protagonistari. Bere bihotzak inguruneak ezarri dion erritmo agitatoa jasan ez, eta oholtza gainean hil da bihotzekoak emanda, barre-gosez dagoen ikuslearen aurrean. Une horretantxe, bere bizitza osoa oholtza gainean errepresentatuta ikusiko du. Zizerone arituko zaizkio Baster eta Txus lagun minak, bere bizitzaren narratzaile inprobisatu bilakatuta. Hirurak ere harreman oso berezia izan dute ezagutu zirenetik, oso gertukoa. Inaxio Tolosak (Jota), Patxo Telleriak (Baster) eta Jose Cruz Gurrutxagak (Txus) gorpuztutako hiru musikariei astindu bat baino gehiago emango die bizitzak. Pasioa bai, baina ez gehiegi. Horixe da gaur egungo gizarteak ezartzen duen ideia. Antzezlan honetako pertsonaiei, ordea, ez zaie sugarra berehalakoan itzaliko.

Michel Tournier idazle frantsesaren Nire zoriona ez dadila sekula bukatu ipuinak liluratu egin zuen Patxo Telleria, eta harekin antzerkirako zerbait egiteko gogoa piztu zitzaion. Pailazo bilakatu zen pianojole baten istorioa da ipuinaren muina. Dena den, berehala ohartu zen idazlea oholtzara eramateko elementu gehiagorekin hornitu beharko zuela kontakizuna: "Pertsonaia nahiko pasiboa da ipuinean agertzen dena eta hori oso antiteatrala da. Teatroan pertsonaiak borrokan ikusi nahi ditugu, bai ingurukoekin eta bai beren buruarekin ere. Horregatik sartu nituen Baster eta Txus pertsonaiak, antagonista lanak egiteko".

Nahiaren eta ezinaren arteko talkaz mintzo da antzezlana, izan nahi genukeena eta garenaren arteko amildegiaz. Patxo Telleriaren hitzetan guztiok ere oso gertuko dugun gaia da: "Azken batean denok ukitzen gaitu. Gaztetan asmo piloa izaten da, baina bizitzak aurrera egin ahala zapuztuz joaten dira gure indarrak. Prozesu horri buruz hitz egin nahi nuen". Eszenatoki beraren dimentsioak ere ideia horixe iradokitzen du, taula gainean dauden egurrezko pianoa, oihalak eta ispilua erraldoiak baitira pertsonaien alboan. Amestutakoaren eta errealitatearen arteko kontrastea agerian jartzen da.

Aitor Mazo aritu da zuzendari lanetan, Jokin Oregiren laguntzaz.

Oztopoz betetako bidea

Jota deitzen dioten JS Perez protagonistak musika jotzea du benetako pasio. Harremanetarako trakets samarra den arren, klarinetea hartzen duen bakoitzean eraldatu egiten da. Musikak aske egiten du. Baster laguna, aldiz, beste jite batekoa da. Pianoa jotzea gogoko duen arren dirua eta arrakastarekin amesten du. Musika talde bat sortzea erabakita, Txus baxu jolea kontratatzen dute, jatetxeetan musika komertziala jotzeko. "Baster eta Txusek putakeriak egiten dizkiote protagonistari, baina hala ere maite dute. Lagun minak dira hiruak. Kontua da bakoitzak munduaren ikuskera ezberdina duela eta indarren arteko soka-tira bat gertatzen da orduan".

Jota eta Txusen artean harreman sentimental bat sortzeak, gainera, hirukotearen arteko tentsioak areagotu egingo du. Hasieran Telleriak emakumezko batentzat idatzi zuen Txus-en papera, baina baxua jotzen zekien emakumezko aktorerik topatzen ez zuela-eta, pertsonaia gizonezko bihurtzea erabaki zuen: "Pentsatu nuen hirukote harreman hori bereziagoa izango zela horrela. Izan ere, neska izanez gero beste konnotazio bat izango zukeen istorioak. Hirukote horretan imana Jota izatea nahi nuen. Gainera, uste dut badela garaia homosexualitatea inongo azalpenik gabe eta propagandarik gabe azaltzeko".

Sonata segundu batean...eta piku antzezlan erromantikoa da, laguntasunaz eta musikarekiko pasioaz mintzo den aldetik. Baina bada ordea, garratzagoa den alde bat ere. Izan ere, artista batek arrakasta lortzeko bide ilunenak ere ezagutu behar izaten ditu sarritan. Egungo gizartearen ispilu garbi bilakatzen da orduan antzezlana: "Gaur egun jendea arrakasta lortzeko edozer egiteko gai da. Telebistan segundo bateko gloriaren truke bere arima edo bere amarena behar izanez gero biluzteko prest dago jendea", dio Telleriak. Hala, antzezlaneko protagonistak, gogoz kontra sudur gorria jarri eta pailazoarena egiten jardun beharko du, noizbait musiko lez duen balioa errekonozituko diotelakoan. Errekonozimendu hori ez da sekula ailegatuko, ordea.

Partitura dramatikoa

Umorea eta dramak bat egiten dute antzezlan honetan, baina biak ere "olioa eta ura ontzi batean bezala banatuta" daude. Kontenedore baten istorioak edo Torito bravo lanetan erabilitako umore absurdua alboratu du egileak kasu honetan: "Eskema orokorra errealismotik abiatzea nahi nuen, efektismoari inolako kontzesiorik egin gabe. Umorea badago, baina pertsonaiak umorista egiten direlako". Momentu komikoak latz bilakatzen dira maiz, ezintasun baten isla direlako gehienetan.
Musika da, dudarik gabe, lan honetan drama eta komedia lotzen dituena. Antzezlan guztian zehar hamar bat pieza labur jotzen dituzte aktoreek zuzenean. Jose Luis Canalen musika aholkularitza izan dute horretarako. Canal berak konposatutakoak dira Bachen moldaketa bat eta bi blues.

Sonata segundu batean...eta piku euskaraz sortua izan den arren, gaztelerazko bertsioan ere eskainiko du T(arte)an ekoizpen etxeak. Patxo Telleriak garbi du bi hizkuntzetan lan egiteko hautua: "Nik euskaldun zein erdaldun jendearengana iritsi nahi dut. Euskaraz kalitatezkoak eta duinak diren lanak egin nahi ditut, baina bestalde, kanpora ere atera nahi nuke egindakoa".

Euskara sencilloaren manifestoa antzez-testuagatik Max sarietarako izendapena jaso berri duen Patxo Telleriak asmo ugari du etorkizunerako: "Ofizio honetan gauza bat bukatu orduko, berehala hurrengoan pentsatzen hasi beharra dago. Arlo horretan jada ideia batzuk baditut buruan. Bestalde film baterako gidoi bat egiteko asmoa ere badut, baina oraingoz Madrilen ekoizpen etxe bila nabil".

Inpultsoei kasu
Patxo Telleriak garbi du merkatuak sormena baldintzatu egiten duela. Horregatik nahiago du ideia bat duenean hura ekoiztuko dion norbaitengana jo. Urtetan Maskaradan ibili ondoren Aitor Mazo eta Lander Iglesiasekin jada desagertutako Txirene ekoizpen etxea sortu zuen. Maskaradarekin zenbait lan egiten jarraitzen du eta Mikel Martinezekin Bikoteatro konpainiarekin dabil. Sonata segundu batean... eta piku ekoizteko, aldiz, T(arte)an ekoizpen etxearen laguntza izan du. "Enpresa propio bat sortzea pentsatu izan dut noizbait baina urtero zerbait egin beharrak, diru-laguntzei begira egoteak... estutu egingo ninduke. Nahiago dut nire inpultsoei jarraitzea, merkatuaren beharrei erantzutea baino". Baina konpainia propioa ez izatearen desabantailak ere aipatu dizkigu Telleriak: "Urte piloa daramat antzerkian eta beti hutsetik hasten naizela sentitzen dut".


Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude