Elkar gaitezen bada!
Elkar gaitezen guztiok, horixe da gizakion biltzeko sena eta talde bateko partaide izateko beharraren inguruan gogoeta egiteko, Gasteizko Artium Arte Garaikideko Euskal Zentro Museoak eta Vigoko Marco Museoak elkarlanean sortu duten erakusketaren izena. Proiektuaren arduradun nagusia Gasteizko Museoa izan da, eta bertako zuzendariak, Javier Gonzalez de Duranak, egin ditu komisario lanak. Apirilaren 4a arte zabalik egongo den erakusketak, batik bat argazkiak biltzen ditu, baina badira bideoak, instalazioak eta eskulturaren bat ere. 12 herrialdetako 19 artistek hartu dute parte bertan, giza taldeen gaia ikuspegi anitzetatik landuaz.
XX. mende hasierako masa mugimenduetan du abiapuntua erakusketak, izenburutik hasita. Elkar gaitezen guztiok, Internazionalari, langileriaren eskubideen alde borrokatzeko deia egiten zuen ereserki historikoari, egindako aipamena da. Aurkituko dugun lehenengo artelana ere momentu historiko horrekin estu loturik dago, Olivo Barbieri artista italiarrak Il quarto stato koadro ezagunari ateratako argazkia, hain zuzen. Koadro honek 1901eko greba eta protestaldiak islatzen ditu eta bere garaian, gizarte borroken ikur bilakatu zen; bertan, koadroaren zabalera osoa hartzen duen giza taldea kementsu doa aurrera, etorkizun hobe baten alde borrokatzeko prest. Barbierik ordea, koadroari ateratako argazkiaren ertzak lausotu egin ditu, denboraren joanean oroitzapenak eta gertakizunak lausotzen diren eran. Mende bat igarota, urrun ikusten ditu gizarte mugimendu horiek, nostalgia puntu batekin, agian.
Ezin esan, gaur egun, protesta edo aldarrikapen helburuekin elkartzeko arrazoiak falta zaizkigunik, baina hori baino gehiago da taldean biltzera bultzatzen gaituena. Erakusketan biltzen diren lanek, historia, soziologia, aisia, ekonomia... hartzen dituzte abiapuntutzat masifikazioaren aurrean norbanakoaren ezabaketaz hitz egiteko.
Beste lan batzuek kontrastea erabiltzen dute gertakizun historikoen gaineko hausnarketa bultzatzeko. Horren adibide dira Mickey Mouseren neoizko irudia eta burdinazko hizkiz idatzitako Auschwitzeko kontzentrazio esparruko sarreran zegoen esaldia ("Lanak libre egingo zaituzte") parekatuz Claude Levêquek aurkeztutako lana; edo Sylvie Blocherek sortutako bideoa, non Internazionala eta Edurne Zuriren ipotxek lanetik etxerakoan abesten zuten kanta elkarren jarraian abesten dituen abesbatza batek. Ideologia zapaltzaileak, gizarte borrokak eta Disneyren fantasiak, xalotasun itxuran, ezkutatzen duen pozoia, parez pare aurkeztu dizkigute. Garai historiko berean gertatuak, itxura batean elkarrengandik oso urrun zeuden gaiak iruditu arren, funtsean lotura sakonak dituztenak hirurak.
Egungoari dagokionez, aurkituko dugun gai zerrenda zabala da, zabalegia agian. Globalizazioaren ondorioz sortutako gizarte egitura, enpresa multinazionalen erabateko nagusitasuna, sekula baino askatasun handiagoa omen dugun garai hauetan norbanakoaren ñabarduren eta desberdintasunen ezabaketa, talde sena, uniformazioa, aisialdia gozatzeko moduak... dira, formatu eta ikuspegi ezberdinetatik landuta, topatuko ditugun gaiak, iraganari eta egungo egoerari errepasoa ematen lagunduko digutenak.
Azken aldian ospea lortu duen Spencer Tunickek ere antzeko helburuarekin elkartzen ditu ehunka edo milaka lagun, boluntarioak beti, munduko ezein hiritan, beraien gorputz biluzien bidez, hiriaren gaineko garaipen txiki bat aldarrikatzeko. Minutu gutxi batzuetan besterik ez bada ere, asfaltoa jaun eta jabe den inguruetan, gorputz indibidualen pilaketa medio, izugarrizko haragi masa arrosak sortzen ditu, hiriaren irudia erabat itxuraldatzen dutenak. Arte historian zehar hain erabilia izan den giza gorputz biluziaren irudiak, ohikoak dituen izaera erotiko edo estetikoak galdu egiten ditu hemen; gorputz biluzia izaera jakinik gabeko "haragi meta" bilakatzen da.
Garai bateko gizarte mugimendu, langile borroka eta ideologia utopikoekiko nostalgia apur bat ere nabari liteke, egungoarekiko lotsa-edo. Erakusketak ikuspegi kritiko eta ironikotik begiratzen ditu globalizazioak eragindako itxurazko berdintasuna eta gizabanakoaren ezabaketa, eta nahiz eta itxura batean egungo gizarteak eskaintzen digun ikuspegia beltz xamarra izan, zirrikitu txiki bat utzi beharko diogu banakakoak elkartuz, taldean, mundua eraldatzeko itxaropenari.
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.
Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.
Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]
Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]
Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.
Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren... [+]
LAB sindikatuaren kontaketaren arabera, dagoeneko 36 dira aurten Euskal Herrian lan-istripuz hildako langileak.
Nahiz eta Nafarroako hainbat udalerrietako udaltzaingoek taserrak dituzten, ez dago armen araudian jasota. Azkoienen lau aldiz erabili dute, eta Iruñean aurtengo ekainean erabili zuten lehen aldiz.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak deituta, bi hiriburuetako jaietan "Palestina presente" egoteko aldarria luzatu dute. Ostiralez Bilbon, eta larunbatez Donostian.
Testu hau goizeko ordu txikitan izaten diren hausnarketa batekin hasi da, Araba galduko herri batean zoruan jarrita, ortzimugan eguzkia ateratzen dela ikusirik. Zelai hori eta nabarren artean hegan egiten duten txoriei so eginez, mendietan dauden basoetan pentsamenduak galduta... [+]