Suge-jana edo apez-belarra
Suge-jana, suge-belarra, suge-gerezia, sugerrama, sugrama, suge-belar nerbioduna edo pikarta. Landare osoak pozoitsua den eta sistema nerbiosoa erasotzen duen aroina du eta gure hizkuntzan honelako landare gehienak sugea edo lipuarekin lotzen ditugu. Ahora gozoak omen diren fruitu gorri deigarriak jan eta tripetako karranpak izan dituzten ume ugariren aipamenak badira Europa osoan. Sugeak hiltzeko ere erabili izan omen da. Lurpean duen erraboilak ere aroina badu, baina behin egosi edo lehortuz gero galdu egiten da; almidoi ugari duenez jateko bezalaxe lihozko soinekoak tentetzeko usu erabili izan da. Hostoen pikartengatik ere suge itxura har dakioke.
Errebelarra. Osinaren gisan, hostoetan kare oxalatozko kristalak ditu. Gordinik ahoratuko duen animaliarik ez da eta sendagai bezala zauri zailak ixten laguntzeko hosto hauek zuzenean gainean jartzen dira.
Ilarrondokoa. Hotz zalea da eta urasetzen den buztin lurra du maite. Lurrean nitrogenoa pilatua bada hobe. Ilarra papilionazeoen familiako landareei deitzen diegu »babarruna, ilar biribila, ilarra...» eta landare hauek lurrean nitrogenoa pilatzeko gaitasuna dute. Hemendik ote datorkio suge-janari ilarrondokoa izena?
Apez-belarra. Lore multzoa onila edo inbutu formako braktea batek inguratzen du. Loreak ernaltzeko eulitxoak erakarri behar ditu eta horretarako bi trikimailu erabiltzen ditu, guretzako kiratsa den eta haien gusturako usain ederra dena hedatzea eta onilaren barruko tenperatura igotzea, intsektuei babes gozo eta perfumatua eskainiz. Lore antzu batzuekin osatutako hesi batek sartzen bai, baina ez die oniletik ateratzen uzten. Behin intsektua barruan somatuz gero, ordea, landareak polen-zakuttoak irekitzen ditu eta hesia zimeldu egiten da; soina beste lore batzuk ernaltzeko polenez jantzia duela intsektuak alde egiten du, beste lore bero baten bila. Estrategia honen erabileragatik deitzen ote zaio apez-belarra?
Inaztorra ere deitzen zaio landare xelebre honi, zergatik ote?
Sistema duala abian da ikasturte honetan Hego Euskal Herriko Lanbide Heziketan, eta eredugarri saldu duten arren, arazotsua izaten ari da hainbat zentrotan: ikasle guztiek derrigorrezko praktikak egin ditzaten enpresak bilatzen “gorriak pasatzen ari dira” irakasleak,... [+]
Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak indarkeria matxistari buruzko jardunaldiak egin ditu asteburuan Atarrabian. Sistema judiziala jarri dute ezbaian, justizia eta autodefentsa feministaren balioak aztertu dituzte.
"Sexu-hezkuntzaikasgeletatik haratago" ikastaroa emango du UEUrekin online Itsaso Bakedano Moreno (Baldorba, 1992) sexologoak. INCISEXeko Sexu-hezkuntza eta -aholkularitza masterra du, Biko Arloak-eko Training sexologia klinikoko formakuntza du eta Lanbide Heziketako... [+]
EHGAMek Axel hotelaren irregulartasunei jarritako helegitearen inguruko isiltasun administratiboaren ondoren, hotelaren itxiera eskatzen du eta hainbat eragileekin batera prentsaurrekoa eman dute.
Bretainian, bretoiera oso ondo edo nahiko ondo hitz egiten duten herritarrak %2,7 dira, 2018an baino hiru puntu gutxiago. 107.000 dira gaur egun. Hiztunak gazteagoak dira. Galo hiztunen kopuruak ere behera egin du, baina ez bretoierak bezainbesteko abiadan.
Eredu berriak ikasleek milaka euro aurreztea ekar lezake. Autoeskoletako irakasleek plana kritikatu eta errepideetan sor daitekeen arriskua mahaigaineratu dute. Neurri berriak “milaka irakasleren enplegua arriskuan jartzen duela” ohartarazi dute.
.png)
Milaka gazte bildu dura Gazte Koordinadora Solizalistak (GKS) urtarrilaren 25ean Bilbon eta Iruñean antolatu dituen mobilizazioetan, "Euskal Herrian agenda belizista eta faxismoa normalizatu ez daitezen". Jendetza bildu da bi hiriburuetan gerra inperialistaren... [+]
Epaitegietan hamar urte bete ditu auziak, eta azkenean EAEko Auzitegi Nagusiak ebatzi du beste epaitegi txikiagoek ikusten ez zutena: ez zela baserri zaharra "eraberritu", baizik eta askoz ere eraikin handiagoa altxatu zela eta behar zuen lekutik urrunago. Legez kanpo... [+]
Aparteko iragarpenik egin gabe, "askatasun akademikoaren eta izpiritu kritikoaren" aldeko aldarria egin du Joxerra Bengoetxeak EHUko errektore karguaren zina egin duenean, Ajuria Enean: "Ebidentzia zientifikoak ukatzen dituztenen aurkako euste-horma izango da... [+]
Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira bidaia emozional sakonean. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat... [+]
2.000 lagun inguru bildu dira urtarrilaren 26an, Irunetik Hendaiarako martxan, Europaren migrazio politika “hiltzaileak” salatzeko. Korrika igaro zenean hainbat migratzaileri muga igarotzen laguntzeagatik auzipetutako ekintzaileei babesa eman diete. Ekintzaileak... [+]
Euskal Herria Baterak apirilaren 11an Donostiako Kursaalen egingo den ekitaldiaren berri eman du. Ekitaldia Aberri Eguna ospatu baino egun batzuk lehenago eginen da. Agerraldian Mireia Epelde, Xabier Euzkitze eta Carlos Etchepare bozeramaileek hartu dute parte, eta Manex Fuchs... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]