Makina bat kontu

Segurtasun-uhalaren garrantzia
Automobil gidarientzako aholkuak etenik gabekoak izaten dira estatu gehienetan. Aholku hauetako batzuk lege indarra duen arau bihurtzen dira askotan eta horien artean segurtasun-uhalaren erabilera dugu.
Autoaren gidariaren kasuan arrunta da segurtasun-uhala lotuta eramatea, baina ez da gauza bera gertatzen atzeko eserlekuetan joaten direnen kasuan. Buffaloko Unibertsitateko eta Calspan UB Research Center-eko ikerlari talde batek azken zazpi urteetan heriotza gertatu den ia 300.000 istripu aztertu ondoren, autoaren atzean segurtasun-uhalik gabe doan bidaiari batek bai bera eta baita aurrean doazen bidaiariak hiltzeko arriskua asko handitzen duela ondorioztatu dute. Hain zuzen ere, atzeko bidaiariaren hiltzeko arriskua hirukoiztu egiten da eta aurrekoarena bikoiztu.
Aipatu azterketa ez zen estatistiko hutsa izan, baizik eta hainbat froga errealetatik ateratako ondorioak ere argitara eman zituzten. Frogatan panpinak erabili zituzten eta egindako neurketen arabera, aurrez aurre gertatutako talka batean atzeko bidaiaria loturik ez badago gidariak jasaten duen indarra laukoiztu egiten da atzeko bidaiaria lotuta joandako egoerarekin alderatuz.
AEBetan pertsona helduek ez dute derrigorreko segurtasun-uhala lotzea, baina zientzialarien ondorioei kasu egiten bazaie, atzeko aulkian bidaiatzen duten pertsonen hiltzeko arriskua %95 txikituko litzateke, hau da, AEBetan 800 hildako eta 65.000 zauritu gutxiago egongo lirateke.

Minak detektatzeko landarea
Danimarkako ikerlari talde batek hiru urteko ikerketa burutu berri du eta Arabidospis Thaliana landarea genetikoki aldatu ondoren, mina-detektagilu gisa funtzionatzea lortu du.
Landare hau belar txar gisa hartzen da gizartean eta 2001 geroztik bere genoma erabat ezagutzen da. Honi esker laborategi askotan erabiltzen da hainbat ikerketa eta frogak egiteko.
Munduan 100 milioi mina baino gehiago daude lurrazpian 75 estatu baino gehiagotan barreiaturik eta hainbat estimazioen arabera 20 minuturo pertsona bat hil edo zauritzen da. Orain arte minak indargetzeko sistema bakarra eskuzkoa da, horrek dakarren arriskuarekin.
Arestian aipatu ikerlariek lortu dutena zera da: berdea den landarearen sustraiek, hazi ahala, minak sortutako nitrogeno dioxidoa topatzean kolore gorria hartzen dute. Itxaropena sortu duen saiakuntza hau Bosnian, Sri Lankan eta Afrikako hainbat estatutan frogatuko da lehenbizi.

Régent izeneko pestizida eztabaidagai
Frantzian ekoizten den Régent TS pestizida Europako estatuetan debekatua izateko bidean da. Toxikotasuna aztertzen duen batzorde frantziarrak (Comtox) oso kritikoa den txostena argitaratu du berriki. Batzorde hau administrazioko edozein erakunderekiko independente da eta Europako Batzordeari aholkatu dio ez onartzea pestiziden zerrendan.
Europan pestizidak onartzeko egin behar diren tramiteen artean jatorrizko estatuetako erakunde independenteen txostenak daude eta oraingoz Comtoxen txostena onartzearen aurkakoa da.
Pestizida honek hazietan du eragina eta 2003ko otsailean egin zen ezaguna, erlezainek erleen hilkortasunaren errudun egin zutenean. Pestizida hau Fipronil bezala ere ezagutzen da eta epaitegietako hainbat teknikarik pertsonengan izan dezakeen eraginaren inguruko abisua eman dute.
Bestalde pestizidaren egilea den BASF enpresak ukatu egin du bere produktuaren kaltegarritasuna eta beraz eztabaida mahai gainean dago.


Azkenak
Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


2025-04-16 | Rober Gutiérrez
Trebetasunak

Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]


2025-04-16 | Euskal Irratiak
Mikel Epaltza
“Nire etxea utzi nuen ETAk nazioarteko begiraleen esku armak utz zitzan”

Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.


Ertzaintza handitu eta 8.000 polizia nahi ditu Jaurlaritzak 2030erako

Ertzaintzarekin bigarren negoziazio mahaia ireki du Bigen Zupiriak, martxoan ERNE, ESAN eta SIPErekin ertzainei urteko soldata gutxienez 4.200 euro igotzea adostu ostean. Agente kopurua areagotzeko plan horretan Arkautiko (Araba) akademiak "berebiziko... [+]


Iñaki Bakero (Erriberan Euskaraz)
“Batzuek ez gaituzte hemen nahi, baina bagaude”

Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta


Aguraingo Udalak atzera bota du 50.000 plaka fotovoltaiko instalatzeko proiektua

EH Bilduk aurkeztutako mozioa onartu dute osoko bilkuran. Udalak egitasmoa sustatzen duen enpresari, Cañaveras Solarri eskatu dio proiektuak ez ditzala hartu balio estrategiko handiko gisa kalifikatutako nekazaritza lurrak, eta gune populatuetatik gutxienez 500 metroko... [+]


2025-04-16 | Sustatu
Bi hilabete igaro dira eta berdin gaude: IP blokeoak dozenaka euskal webguneren kontra futbola dagoenean

Duela egun batzuk iragarri zuen Puntueu-ek La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko zuela. Asteburu honetan izan dira partiduak, hain zuzen, eta monitorizazioaren datuak hor daude, penagarriak dira.


Eguneraketa berriak daude