Argitalpenak


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Itsasoa etxe barruan
Harkaitz Cano, Mikel Valverde
Elkar
32 orrialde
4,95 euro



Haurren irudimen handi hori


Harkaitz Canok haurrentzat idatzi duen lehen lana da Itsasoa etxe barruan, bere etxeko sukaldea itsasoa dela sinestuta dagoen mutiko baten inguruko kontakizuna. Horma zuri eta urdinak zituen Jorgeren etxeko sukaldeak, eta mutikoak urpeko betaurrekoak janzten zituen sukaldera joan behar zuen bakoitzean. Ez hori bakarrik, arrain ugari margotzen zituen bai hormetan eta baita zoruan ere, itsasoko uretan pozik asko ibil zitezen. Han pozik ez zegoen bakarra Jorgeren ama zen, ordea, semeak eginiko marrazkiak garbitu beharrarekin nazka-nazka baitzegoen. Makina bat aldiz esana zion marrazki gehiago ez egiteko, eta nola Jorgek berean jarraitzen zuen, sukaldea horiz margotzea erabaki zuen. Baina orduan Jorgek basamortua ezagutu zuen...


Udako Euskal Unibertsitatea euskal kulturgintzan. Hasierako urteak 1973-1984
Mikel Aizpurua Murua
Udako Euskal Unibertsitatea
215 orrialde
28 euro



Udako Euskal Unibertsitatearen historiaren hasiera


Euskal kulturaren erakustoki eta bilgune izateko eta goi-mailako hezkuntzako euskaldunen prestaketa eskaintzeko asmoz sortu zen UEU 1973an Donibane Lohizunen. Horrela, unibertsitateko ateak ireki zitzaizkion euskarari lehenengo aldiz. EHUko Gaur Egungo Historia saileko irakaslea dugun Mikel Aizpurua Murua UEUko talde eragileko kidea eta euskal unibertsitatea helburu daukan erakunde horretako zuzendaria izana da. Orain plazaratu duen Udako Euskal Unibertsitatea euskal kulturgintzan. Hasierako urteak 1973-1984 liburuan, UEUren sorreratik hasiz 1984an Aralarreko batzarra egin artekoak jaso ditu. Geroxeagorako utzi ditu ondorengo gertaerak eta haien inguruko gogoetak bilduko dituen idazlana.


Literatura vasca desde la Transición
Jon Kortazar Uriarte
Ediciones del Orto
94 orrialde
5 euro



Jon Kortazar Atxaga aztertzen


Jon Kortazarrek gaztelaniaz plazaratu duen lan honen izenburu zehatza Literatura vasca desde la Transición. Bernardo Atxaga da, eta bertan, Joseba Irazu Garmendiaren datu biografikoak eskaintzeaz gainera, frankismoaz geroztik euskal literaturak jasandako arazoen nondik norakoak azaldu eta Bernardo Atxaga ezizenez izenpetzen duen idazlearen figura eta azken nobela ez beste idazlan guztien inguruko xehetasunak azaltzen ditu Jon Kortazarrek. Horrez gain, aipatu testu horien arteko hautaketa bat ere gehitu dio bere lanari, eta zenbait poema, ipuin edo nobelen zati batzuk jarri ditu euskaraz eta gaztelaniaz, Etiopia, Trikuarena, Bi anai, Obabakoak, Gizona bere bakardadean, Zeru horiek eta Groenlandiako Lezioa lanetara irakurlea gertura ahal dadin.


Belar-hostoak
Walt Whitman
Hiria
67 orrialde
7,50 euro



Walt Whitman-en poemak


Walt Whitman-en ahotsa haizea bezain azkar abiatzen da inorantz eta aldi berean toki guztietarantz. Den-dena maitatzen du, maitatzen ahalegindu gabe. Haren ahotsa isuri, barreiatu egiten da eta ez dago harrapatzerik. Eskuzabala da, grinatsua, eta eternalki maiteminduriko emakumearen edertasuna darama atxikita. Horrela aurkezten du Xabier Galarretak Ameriketako Estatu Batuek XIX. mendean izan zuten olerkaririk esanguratsuena, Hiria argitaletxearen Parnaso sailean Walt Whitman-en Belar-hostoak olerki bildumari egin dion edizioa plazaratzeko orduan. Bere lirikotasunak eta erritmo askean idatzitako poemek eman zioten ospea 1819an sortu eta 1891n zendu zen Walt Whitman-i, bere olerkietan Ameriketako izpiritua eta bere garaiko joera guztiak jasotzen ahalegindu zen poetari.


Zehar
Batzuen artean
Arteleku, Gipuzkoako Foru Aldundia
52 orrialde



Erresistentzia eta sormenaren artekoak


Kapitalismoak sormen indarra bereganatu duela, eta eskuratze prozesu horretan sormena eta erresistentzia ahalmenen arteko dibortzio lazgarria gertatu dela baieztatzen da Zehar aldizkariaren 51. zenbakian. Hain zuzen gai horren inguruan egindako hausnarketak eskaintzen ditu euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Nolanahi ere, hausnarketa horien jatorrizko bertsioari ematen zaio lehentasuna aldizkarian, eta bertan ez dira testu guztiak hiru hizkuntzetan eskaintzen. Web orrian, ordea, hiru bertsioak ditu Zeharek. Beraz, irakurleren batek urtean hiru aldiz kaleratzen den aldizkaria osorik euskaraz -edo gaztelaniaz edo ingelesez- irakurri nahi balu, jo beza arteleku@gipuzkoa.net-era.


El mundo de los Pirineos
Batzuen artean
Sua
129 orrialde/ 5 euro



Itoitz ureztatzen den bitartean, batzuk argirik gabe


Berrikuntza ugari eskaini nahi izan dizkie bere irakurleei mendia, kultura eta natura ardatz dituen El mundo de los Pirineos aldizkariak, azken zenbakian ikus ahal izango duten bezala. Dena den, jarraitzen du ohiko dituen argazki gogoangarri horiek agertzen eta baita izaki bizidunen garapen eta jardunean eragina duten giro, egoera eta zertzeladak oso arretatsu zaintzen ere. Horregatik dakartza kontura hainbeste herri desagerrarazi dituen eta Pirinietako mapa aldatzera datorren Itoizko urtegia.


Poeta New Yorken
Federico García Lorca
Erein
126 orrialde
8,50 euro



Juan Luis Zabalak euskaratutako Garcia Lorca


Erein argitaletxeak plazaratutako Poeta New Yorken Federico Garcia Lorcak 1929 eta 1930 urteetan idatzitako Poeta en Nueva York olerki liburutik Juan Luis Zabalak eginiko euskarazko bertsioa da. 1898an Granadan sortu zen Garcia Lorca, Rafael Albertirekin batera 27ko belaunaldiko poetarik ezagunena dena. Literatura ezezik, musika eta marrazkia ere landu zituen. 1919an Madrilgo Ikasleen Egoitzan sartu zen eta bertan ezagutu zituen Dali, Buñuel, Prados, Alberti, eta beste artista batzuk, gerora garrantzi handikoak izan zirenak. Canciones, Romancero gitano eta Poema del cante jondo argitaratu zituen, Andaluziako molde tradizionalak landuz. New Yorken izan zenean, ordea, han beste era bateko poesiagintza landu zuen, garaiko joera berriekin lotura estuagoa zuena. Poeta en Nueva York bere libururik abangoardistena da. Garcia Lorca, halaber, antzerkigile handia izan zen, Mariana Pineda, Bodas de sangre, Yerma edo La casa de Bernarda Alba bezalako antzezlanen egilea. 1936ko abuztuan Gerra Zibila hasita, frankistek Granadan atxilotu eta fusilatu egin zuten idazle handia.


Azkenak
Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Burlatako gaztetxearen aldeko protesta amaitutzat eman dute Gazte Asanbladako kideek

Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-20 | Patxi Azparren
Europa eta Euskal Herriaren desmilitarizazioa

Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]


Hezkuntza sistema propioa aldarrikatu dute Hego Euskal Herriko hiriburuetan, Ikamak deitutako ikasle greban

Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.


Eguneraketa berriak daude