Multinazionalek baldintzatzen dute Europako politika


2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Europako politika, Europako Batasuna (EB) jaio zenez geroztik, multinazional handiek kondizionatu dute eta baldintzatzen. Batzordeen eta komisarioen kasuan, benetako presio-taldeak izan dira eta hala izaten segitzen dute, baita Europako gobernuei dagokienez ere. Hartutako erabaki handiak, ia esparru guztietan, dela ekonomikoan, komertzialean, industrialean, ekologikoan, ingurumenekoan edo dela besteetan, multinazionaletako boteretsu handi horiek berek promozionatuak izan dira; beste zenbaitetan, berriz, ñabartu egin dituzte, aldatu edo zuzendu, eta, kasu guztietan baldintzatu. Euskaldunok, subiranotasun nazional gabeak garenez gero, oraindik ez dugu ordezkaritzarik Europan, baina, hala eta guztiz, nozitzen ditugu ekonomiako presio-talde edo "lobby" handi horiek kondizionatutako politikaren ondorioak.

Aski edo oso ezezaguna da European Roundtable of Industrialists (ERT) edo Industrialen Europako Mahai-ingurua. Ordea, elkarte horixe izan da Europako agertokiko indar politiko nagusietako bat hamarkada batean baino gehiagoan. Libre izan du kargu politiko nazional eta europar gorenetarako sarbidea, eta egitate horixe izan da Europako Batasuneko agenda politikoa diseinatzen laguntzen lortutako arrakastaren giltzarria. Ezaugarri nabarmenekoa da talde horren eraginezko emaitza: gradualki, enpresa transnazional handien mesederako politika eta globalizazio ekonomiko kapitalista oinarrituz joan dira. Kideen artean, Espainiako hainbat enpresetako lehendakariak ere ageri dira, hala nola, Telefónicakoa eta Repsol YPFkoa. Datu horiek Corporate European Observatory (CEO) taldearen barruko kazetari batzuek eman dituzte argitara, ikerlan luze eta zehatz batean. Lana, ingelesetik gaztelaniara itzulita, liburu-formatuan kaleratu dute: Europa SA du izenburu, eta Icaria Editorial SA argitaletxe katalanak merkaturatu du.

Multinazionaletako 45 handikik osatzen dute ERT

1983an fundatu zen elkarte hori eta, gaur egun, Europako multinazionaletako 45 handi-mandi hartzen ditu, guztiak ere munduan presentzia produktibo eta teknologiko handikoak. Pertsonak dira elkarteko kide, ez enpresak, eta gonbita bidez bakarrik hautatzen dira. Egungo egunean, hauexek dira ERTn ordezkaria duten enpresetako batzuk: Investor AB, Bayer, British Petroleum, DaimlerChrisler, Ericson, Fiar, Nestlé, Nokia, Petrofinal, Philips, Renault, Repsol YPF (Alfonso Cortina da ordezkari), Shell, Siemens, Solvay, Telefónica (Cesar Aliertak ordezkatzen du), Total eta Unilever. Iberdrola ere zerrendan zegoen artean, 1999. urtean, Jose Antonio Garridok ordezkatuta. Orain, 2004an, ez da ageri.

ERTko 45 kideek Europako enpresa handienak dituzte jatorri: 800.000 milioi euro baino gehiagoko fakturazioa dute elkarren artean, eta 4 milioi enplegatutik gora munduan barrena. Oso bestela, ordea, zazpi enplegatuk bakarrik dihardute ERTren Bruselako zentroko bulegoan. Idazkaria aritzen da administrazioko eta antolamenduko funtzioetan, eta, egoitza hori, errealki, kontaktuko puntu bat baino askoz gehiago ez da mahai-inguruko kideentzat. Kideen prestigiotik datorkio indarra ERTri: eragin handiko enpresaburuak dira, erabakigune nazional eta europarretan sarbide librea dutenak. Lehendakariak, lehendakariordeak eta ERTko bost kide hautatuk koordinatzen dute erakundeko lana, eta talde horrek markatzen ditu, halaber, hurrengo lehentasunak. Era berean, ERTren jarduerak ikuskatzen ditu, eta bi urtez behingo osoko bilkuretarako proposamenak prestatzen. Europako Batasuneko lehendakaritza zein estaturen esku dagoen, haren eremuan eratzen dituzte bilerak, oro har.

Plenarioek erabakitzen dituzte ERTren lehentasun nagusiak, laneko programa eta aurrekontua, eta plenarioek onesten dituzte, berebat, sektorekako lantaldeen txostenak eta proposamenak. Aho batez hartzen dituzte erabaki guztiak. Hamaika lantalde dituzte hainbat eratako gaiak lantzeko antolatuak, eta giza talde horiek egiten dute lanik handiena. Gaien artean, honelakoak eta bestelakoak tratatzen dituzte: kontabilitateko plana, hezkuntza, politika soziala eta enplegukoa, kanpoko harreman ekonomikoak eta beste hainbat. Lantalde bakoitzak ERTko kideren bat izaten du gidari normalean, taldeko enpresetako adituez osatuak izaten dira eta kanpoko aholkulariak ere nahiko sarritan hartzen dituzte.

Beste presio-talde batzuk

ERTra bildutako enpresaburuen eliteak beste talde batzuk ere sortu ditu, agenda komunerako beharrezko duten presio politiko optimoa lortze aldera. Azpiegituren Azterketarako Europako Zentroa eta Europako Moneta Batasunerako Elkartea dira taktika horren bi adibide arras esanguratsuak. Horrez gainera, ordea, Bruselan badute beste presio-talde multzo nabarmen bat, ERTren mezua indartzen laguntzen diena, UNICE Europako patronala eta AMCHAM Amerikako Merkataritza Ganbararen Europako Batasuneko Batzordea buru dutela.


Orain, ekialdea dute lehentasun, besteak beste
Behin merkatu bakarra, sare transeuroparra eta diru bakarra segurtatuta, beste lehentasun batzuk ezarri ditu ERT erakundeak, hala nola, konkurrentzialtasuna, berrikuntza eta merkatu berriak erakartzea. Helburu horiek erdiesteko, ezinbesteko iritzi dio EB Europa erdialdera eta ekialdera hedatzeari, eta horretantxe dihardu orain. Beren lana eta presioa hasia da fruitua ematen: dagoeneko EBko kide dira Europako zona horretako estatu batzuk.

Europako erdialdeko eta ekialdeko erregimenak erori zirenez geroztik, ERTk gogotsu sustatu du merkatuko ekonomia berri horiek Europako Batasunean ahalik eta lasterren sartzea. Izan ere, hedatzeko perspektibak (kostu apaleko, baina prestakuntza handiko langile-horni izugarria barne dela) eta merkatu komunean 150 milioi kontsumitzaile gehitzeak zoratu egiten ditu ERTren barruko enpresak. Alde horretatik, honela ikusi zuen kontua liderretako batek, Richardsonek: "Geure atarian Asiako beste hego-ekialde bat deskubritzearen parekoa da". ERTk 1997an ugaldu zituen eremu horretako jarduerak, hedatzearen gaineko lantalde berezi bat tarteko. Urte bereko abenduan, ekialdera hedatzeko ekintza-plana aurkeztu zuen EBren Luxemburgeko Gailurrean, eta "ahalik eta lasterren, hautagai oro Europako Batasun handiago, konkurritzaileago eta indartsuago batera biltzeko" eskatu zien lider europarrei.

ERTko enpresaburu handiek emaitzen kontuak hobetu nahi dituzte, eta Ekialdea merkatu ona da. Erruz ari dira ugaltzen Mendebaleko inbertsioak Ekialdeko herrietan: gaur gaurkoz, 10.000 milioi euro inguruan dabil atzerriko inbertsio zuzena, urteko fluxuari dagokionez. ERTren barruko enpresek oso aktiboki jardun dute: 1996an jada, 70 milioi euroko balioko esportazioak egin zituzten. Ekialdean, 1997an, 9.000 milioi euro izan ziren atzerriko inbertsio zuzenak, eta Europako Batasuneko enpresek izan zuten parte handiena. Urte horretan, Hungariak eta Txekiar Errepublikak hartu zituzten inbertsioen bi herenak, eta Poloniak erdia. Gaur egun, Europako Batasunak 80.000 eurotik gora esportatzen du Ekialdera, duela hamarkada bat baino hiru aldiz gehiago, eta ERTren barruko enpresak dira bereziki aktiboenak.


Azkenak
Denera bederatzi eraso sexual ikertzen ari da Foruzaingoa San Ferminetan

San Ferminetako lehen bi egunetan bederatzi eraso sexista egon dira. Foruzaingoak atxilotu ditu erasotzaileak eta gertakariak ikertzen ari da. Erasoei erantzuteko milaka pertsona bildu dira igandean, Gaztelu plazan egin den elkarretaratzean.


Mugik inoizko datu hoberenak lortu ditu 2023an

69 milioi bidaia ordaindu ziren iaz Mugi txartelaren bitartez, 2022an baino 12 milioi ordainketa gehiago. Gipuzkoan bizi diren emakumeak izan ziren Mugi sistema gehien erabili zutenak, eta gehienbat hiri-autobusen erabilera gailendu zen. Pasaiako txalupako eta Loiuko... [+]


BBK Liven atarian protesta deitu dute lan-baldintzak salatzeko

Ostegunetik aitzina egingo da festibala Bilbon, Kobetamendin. Behin baino gehiagotan salatu da bertako langileek baldintza negargarrietan egiten dutela lan, eta ostegunerako protesta deitu du Laneko Autodefentsa Sareak, 19:00etan, EiTBren egoitzaren aurrean. Langileentzako gida... [+]


2024-07-09 | Mikel Aramendi
Hungariako lehen ministro Viktor Orbanek badarabil plan zehatzen bat buruan

Europar Batasunaren txandakako presidentetza beretu eta astebeteren buruan Viktor Orban hungariar lehen ministroak egin duen ezusteko blitz-ak azalpen serioa eskatzen du. Gaiaren neurrikoa.


Gazako genozidioan hildakoak 186.000 pertsonatik gora izan daitezke, ikerketa baten arabera

The Lancet zientzia aldizkariaren ikerketa batek ondorioztatu du kopurua, gaixotasunak eta bestelako zeharkako faktoreak kontuan hartuta. Gazako biztanleriaren ia %10 dago hiltzeko arriskuan.


Su-eten negoziaketak martxan dira berriz, Netanyahuk oztopo berriak jarrita

Netanyahuk baldintza bezala jarri du Israelek ofentsiba berrabiarazi ahal izatea “gerraren helburuak bete arte”. Iturri batzuen arabera, Hamasek onartu du su-eten iraunkorra negoziaketen lehen fasean adostea, aurrebaldintza izan beharrean.


2024-07-09 | Gedar
Uztailaren 20an mobilizatzera deitu dute Iturmendin, sare sozialetako mezuengatik auzipetutako bizilagunarekin elkartasunez

Otsailean atxilotu zuten Iturmendiko pertsona bat, eta bi urte eta erdiko espetxe-zigorra eskatzen dute bere kontra, sare sozialetako zenbait mezu direla-eta. Uztailaren 16an epaituko du Espainiako Auzitegi Nazionalak.


2024-07-09 | Euskal Irratiak
Peio Dufau, Fronte Herritar Berria
“Orain badakigu gutaz anitz espero dela, badugu lan anitz egiteko”

Frente Herritarrak irabazi ditu hauteskunde legegileak Pirinio Atlantikoetako seigarren hautesbarrutian, Peio Dufau izanen delarik diputatu heldu diren urteetan. Bozen %36,28 bildurik, 27 117 bozekin, historiako lehen diputatu ezkertiar abertzalea izanen da. Haren gibeletik,... [+]


2024-07-09 | UEU
Katixa Dolhare Zaldunbide
“Literatura hezkuntzaren zimendua da”

Euskara eta euskal literatura, programaketatik ikasgelara jardunaldia antolatu dute elkarlanean Seaskak eta UEUk Baionan, Udako Ikastaroen barruan, eta bertan parte hartuko du Katixa Dolhare Zaldunbidek. Ezpeletan sortu zen 1982an, Lapurdin, eta familiarekin Nafarroa Beherean... [+]


2024-07-09 | Sustatu
PDF eta ePubak euskaraz entzun mugikorrean audioliburuen gisa

Alex Gabilondo software librearen zaletuaren gida batetik probatu dugu, eta ibili dabil: PDF eta ePubak euskaraz entzun mugikorrean (edo Android gailuetan zehatzago) audioliburuen gisa. Software libreko doako tresnekin, gainera.


Jaioberriaren guraso ez direnek ere berau zaintzeko baimen ordaindua lortu dezakete Suedian

Seme-alaba jaioberria zaintzeko baimen ordainduaren zati bat aiton-amonei edota gertuko beste norbaiti eman diezaiekete gurasoek Suedian, uztail honetatik aurrera.


Tsunami auzia artxibatu du García-Castellón epaileak, desobedientzia zibila terrorismo bilakatzen saiatu ondoren

Espainiako Auzitegi Nazionaleko apelazio aretoak astelehen arratsean esan du baliogabetu egin behar direla Tsunami auzi judizialaren ikerketako azken hiru urteak, "ilegalki" luzatu zelako. Erabaki hori behin betiko bihurtzean Carles Puigdemont eta Marta Rovira kasutik... [+]


Krabelin gorriz jantzi dute German Rodriguezen hilarria

German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.


2024-07-08 | Pauline Guelle
Analisia
Hesi istorio

Nork aurreikusten ahal zuen 2024an Peio Dufau –Marie Heguy-Urain duelarik ordezko–  EH Baiko hautagaia, diputatu izanen zela? Eskuin muturraren kontrako kanpainak eta estrategiak funtzionatu du. Ipar Euskal Herriak ez du faxistarik bidaliko Frantziako Asanblea... [+]


Eguneraketa berriak daude