Ezpalak


2021eko uztailaren 27an

Bidaiariek ikusi eta kontatutakoa

50 idazletik gorako bidaiari eta idazleen zerrenda osatu du Santiago Leone Puncel ikerlariak Euskal Herria XIX. mendeko bidaia liburuetan izeneko ikerlana burutzeko. Irungo Udalak ematen duen Jose Antonio Loidi ikerketa beka jaso du historialariak eta urtebeteko epean osatu beharko du lana. Dioenaren arabera, XIX. mendean bidaiari gehiago etorri ziren Euskal Herrira eta haiek kontatutakoa interesgarriagoa izan zen. Europak orduan jakin omen zuen Euskal Herria existitzen zenik. 50 idazleko zerrenda horretan dira, besteak beste, Humboldt, Victor Hugo, Louis Lande eta Pierre Loti, besteak beste.


Musika erromantikoa

Munduan organo erromantiko gehien kontzentratzen den lekua da Gipuzkoa. Egun hauetan, hain zuzen, horrelako organoak dituzten hiru herritan »Azkoitian, Bergaran eta Azpeitian» Nazioarteko V. organo Erromantikoen Zikloa burutzen ari dira. Dagoeneko bi asteburutan hainbat emanaldi eskaini dituzte euskal organo-jole nahiz Europako herrialde ezberdinetatik etorritakoek. Otsailaren 7an Hans Ole daniarrak Azkoitiako Santa Maria parrokiako organoa joko du eta egun berean Roberto Antonello italiarrak Bergaran emanaldia eskainiko du. Antonellok berak joko du hurrengo egunean Loiolako Basilikan. Otsailaren 13an, Daniel Oyarzabalek joko du leku berean eta 14an Azkoitian kontzertua eskainiko du. Egun horretan amaituko da Zikloa Oscar Candendo eta Loreto Aramendiren emanaldiekin.


Literaturari leku egin dio EKEk

Ahozko zein idatzizko literaturara mugatuko da aurtengo urterako Euskal Kultura Erakundeak martxan jarri duen BatekMila ekimenak. Kantuketan-en ondotik sortua den ekimen honen baitan ama eskolako eta lehen mailako ikastetxeetako euskarazko irakasleei literaturaren inguruko formakuntza emango zaie, euskal literatura hobeto ezagutzeko eta ondoren haurrei interesa pizteko. Horrez gain, ekimenaren baitan zahar etxeetara joateko asmoa du EKEk bertan daudenen memoria jasotzeko grabaketen bitartez. Azkenik, Euskal Herriko zenbait artistekin literaturan oinarritutako obra bat prestatuko dute 2005erako. Besteak beste, Miarritzeko baletak, Bainako Scene National erakundeak eta Garazikus elkarteak parte hartuko dute obra horretan.


Jaurlaritzaren babesa musikariei

19 diskoetxe izan dira aurten Cannesko Midem Jaialdian Eusko Jaurlaritzak prestatzen duen Euskadiko Soinuak egitarauaren baitan. Hain zuzen, Midemen euskal musikak izan duen erakus-mahaian banatu ditu Jaurlaritzak 2003ko euskal musikaren esanguratsuena biltzen duten bi CDak. Horrekin batera aurten www.euskadikosoinuak.com helbidea prestatu dute, non euskal musikarien berri jaso duten. Midemeko ekimena aurkeztu eta hurrengo egunean hitz egin zuen Jaurlaritzako Kultura sailburu Miren Azkaratek azkenaldian euskal musikariek jasandako boikota dela-eta. Azkaratek «euskal musika talde, enpresa eta produktu komertzialen aurkako kanpaina zabal bat» salatu du.


Arte garaikidea oinez

Kalitate handiko erakusketa prestatu du aurten Nafarroa Oinez antolatzeko ardura duen Lizarra ikastolak. Euskal Herriko arte garaikidearen bilduma osatu dute. Bilduma aberatsa, eskultura, pintura, grabatu, argazki eta bideo lanez osatua baitago. Estilo ugaritako arte lanak dira gainera. Batzuk egile esanguratsuek emandakoak dira, hala nola, Chillida, Oteiza, Zumeta, Basterretxea, Badiola, Aizkorbe, Salazar, Irazu, Azketa edo Osesenak. Besteak artean bide berriak jorratzen dabiltzan beste zenbait artistenak dira. Kontua da batzuen zein besteen lan gehienak salduta daudela dagoeneko. Eta bere ibilbidea hasi besterik ez du egin Artea oinez’04-k. Otsailaren erdia arte egongo baita Iruñeko Gotorlekuko Arma Aretoan. Ondoren, Bilbo, Donostia eta Lizarrara abiatuko da.


Telebista publikoa eta kultura.

Euskal Telebistako Langile Batzordeak berak salatu berri du ETBko programazioaren baitan eskaintza kulturalaren murrizketa progresiboa dela-eta kezkaturik dagoela. Izan ere, murrizketa horren azken adibideak dira Hau komeria! eta Desde el gallinero saioen desagerpena. Bost urtean mantendu dira bi saio hauek eta sariak ere jaso izan dituzte. ETBren sorrera legeen baitan dago jasoa «Euskal kulturaren zerbitzurako tresna» izatearen xedea. Eta zentzu horretan, zaila da telebista publikoa helburu horri nola erantzuten ari zaion ulertzea. Langile Batzordeak «nekez ulertzen du».


Komikien intimitatea

Komikietako pertsonaien bizitza sexuala edota finantza kontu ezkutuak jarri nahi ditu agerian Eugenio Merino artistak Iruñeko Nafarroako Unibertsitate Publikoko Carlos III aretoan paratu duen erakusketan. Porky, Tintin, Barbie, Epi eta Blas... bezalako pertsonaiak biluztu ditu. Izan ere, marrazki bizidun hauen egia adierazi nahi izan du artistak, eta era berean erakutsi marrazki bizidun horiekin egiten den ongiaren eta gaizkiaren jokoa. Haur gehienak ongia adierazten duten pertsonaien alde makurtzen dira. Gero, ordea, askok sentitu du pertsonaiak ongian eta gaizkian kokatzeko modu horrekin «gezurra esan zigutela». Hori dio erakusketaren katalogoak behintzat.


Azkenak
Naziek deportaturikoen oroimena, diru-zorro batean

1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.


Elena Barrena, irakasle eta historialarien erreferentea

Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]


Gernikako gaztetxe zaharra hartu dute berriro, itxi eta hamar urtera

Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]


Mario Vargas Llosa idazlea eta Literaturaren Nobel sariduna zendu da

89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]


2025-04-14 | ARGIA
Gabriel Arestiren “izaera komunista” azpimarratu dute, bere heriotzaren 50. urteurrena kari

Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.


Daniel Noboa eskuindarra gailendu da Ekuadorko hauteskundeetan, eta oposizioak iruzurra salatu du

Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.


Analisia
Balantzaka gerrarantz

Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]


‘Oztopoen gainetik askatasunera’: Ernaik manifestaziora deitu du apirilaren 17an

Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


2025-04-14 | Uriola.eus
Gerra finantzatzeari uko egiteko zerga desobedientziaren ekimena abian da

Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".


Jardin bat zuretzat, Hipatia

Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]


Analisia
Mikrofonoak antzokietan

"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]


Euskal armagintza industria eztabaidagai (I)
Industria militarrari buruz Jaurlaritzak eta Zedarriak enpresari foroak planteatutako eztabaida irekitzen

Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]


Gu ere lugorri

Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]


Eguneraketa berriak daude