Europako Batasuneko Kontseiluak 2003a Ezgaitasuna duten Pertsonen Europako Urtea izendatu zuen. Hala, minusbaliotasunari buruzko datu ugari eman zituzten jakitera iaz eta hedabideek elbarrituek egunero gainditu behar dituzten oztopo eta aurreiritzien inguruko informazio ugari eskaini zuten.

Arreta bereganatu duen arloetako bat komunikazioarena eta, ondorioz, teknologia berriena izan da. Minusbaliatu fisikoen arazoei aurre egitea helburu duten talde eta erakundeek zalantzarik ez dute aurrerapen teknologikoek abantaila ugari ekarri dituztela. Dena den, oraindik lan handia egin behar dela diote, ezinduek teknologia berriek eskaintzen dituzten aukera guztiez gozatzerik ez baitute gaur egun.

Aurrerapausoak emateko asmoz, joan den abenduan Gizarte Teknologia Sustatzeko Elkartea (APTES) jaio zen. Teknologia berriak minusbaliatuei eta mugitzeko zailtasunak dituzten pertsona nagusiei hurbilaraztea du helburu eta besteak beste, Inasmet eta Ibermática enpresek, Donostiako Udalak, Euskal Herriko Unibertsitateak eta Gureak elkarteak hartu dute parte proiektuan.

Erakunde horiek ezagutza zientifiko eta teknologikoa orain arte bereziki unibertsoaren ikerketara, esparru militarrera, industria farmazeutikora, garraioen sektorera eta telekomunikazioen arlora bideraturik egon dela gogorarazi dute. APTES-ek teknologia arazo sozialak konpontzeko baliatu nahi du eta asmo hori errealitate bihur dadin unibertsitate eta enpresetan hainbat ekimen eramango ditu aurrera. Hala, aurten zenbait mintegi, konferentzia eta lan-batzorde antolatuko ditu bere helburuak osasun, ingeniaritza, komunikazio, enpresa, soziologia, ikerketa eta justizia arloetako profesionalei ezagutarazteko.


XMadina Tecnología Adaptativa S.L. enpresak Donostian du egoitza eta bere helburua minusbaliatu fisikoen beharrak asetzea da. Eragile nagusia Xabier Madina kirolari eta informatikari azpeitiarra da. Madina Amue Elbarrituen Kirol Elkartearen sortzailea da eta 1990az geroztik Espainiako slalom eta atletismo txapelketetan makina bat aldiz izan da garaile. Enpresaren web gunean azaltzen duenez, "bizi garen gizartearen aurrean minusbaliotasun fisiko bat edukitzeak dakartzan ondorioak berezko esperientziagatik ezagutzen ditugu, eta hori da guretzat tresnarik onena gure eguneroko beharrei konponbiderik eraginkorrena eskaintzeko". Helburua hori izanik, XMadina enpresak Etsedi proiektua sortu du Euskaltel fundazioaren babesarekin. Proiektu honek XIV. Toribio Etxeberria sarietan 2. saria lortu zuen pasa den urtean eta ezintasun fisikoa duten lagunek idazteko orduan dituzten zailtasunak murriztea du xede. Minusbaliotasun fisiko handia duten pertsonak ohituak daude joystick edo kontrol palankarekin lan egitera. Gurpildun aulki elektrikoa adibidez horrela maneiatzen dute. Dena den, botoiak dituzten tresnak (teklatuak, saguak, telekomandoak, telefono mugikorrak eta abar) erabiltzeko arazo handiak izan ditzakete. Objektu horietako batzuk idatzizko komunikazioan berebiziko garrantzia dute eta pertsona hauentzat sarri komunikazio mota hori eraginkorrena izan daitekeela kontuan izanik, normaltasun osoz maneiatu ahal ez izatea traba handia da eurentzat. Etsedi proiektuak zailtasun horiek gutxitzea du helburu.

XMadina enpresak hitzak modu azkar eta egokian idazteko sistema asmatu du. Joystick-ak dituen zortzi posizioetan tekla birtual bat kokatu eta espainiar alfabetoko 27 letrak tekla horietan banaturik jarri ditu. Erabiltzailea hitza idazten hastean, ordenagailuak idatzitako karaktere horiekin bat datorren hitzak proposatuko ditu. Hartara, erabiltzaileak hitz horietako bat aukeratuko du, hitz osoa idazteko beharrik izan gabe. Sistema honekin 80.000 hitz desberdin dituen hiztegiko edozein hitz hautatu ahal da eta gainera, erabiltzaileak hasierako hiztegian agertzen ez diren hitzak sortu eta sistema bere behar lexikoetara moldatzeko aukera du.

Sistema honek erabilera ugari izan ditzakeela dio Madinak. Gutako askorentzat hain sinpleak diren gauzak egiteko aukera emango omen du, hala nola, musika entzun, bideoak eta DVDak ikusi, Interneten nabigatu edo mezuak posta elektronikoz bidaltzeko.

Etsedi proiektuari buruzko azalpen gehiago www.xmadina.com helbidean duzue.


Orain arte mugitzeko zailtasunak dituzten lagunei buruz hitz egin dugu, baina badira teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez balia daitezkeen ezindu fisiko gehiago. Horien artean daude, adibidez, gor-mutuak eta ikusmen arazoak dituztenak.

Itsuek eta ikusmen arazoak dituzten pertsonek ere komunikazioa errazten duten gero eta tresna gehiago dute eskura. Interneten pantaila ikusi beharrik izan gabe nabigatzea ahalbidetzen duten hardware eta softwareak garatu dira, esaterako. Dena den, bada gainditu gabeko oztoporik. Dispositibo hauek (braille inprimagailuak adibidez) garestiak dira eta horiek erabilgarriak izan daitezen egokiturik dauden web guneen kopurua oso txikia da. Eta kontuan izan behar da dispositibo hauetako batzuek ez dutela deus balio baldin eta webmasterrek web guneak ikusmen arazoak dituzten pertsonak kontuan izan gabe egiten badituzte.

Web guneetako hizkien neurria txikiegia izateaz gain koloreen arteko kontrastea sarri ez da egokia. Hainbat web gunek arazo hori konpondu dute, minusbaliatuei eskainitako bertsioen bidez. Bertsio hauetan hizkien neurria handiagoa da eta koloreen arteko kontrasteak egokiak dira, koadro, argazki eta grafiko gutxi dituzte... Eroski Taldea Fundazioak adibidez egokitu du bere web gunea (www.fundaciongrupoeroski.es). Ezinduentzako bertsioa goiko menuan klik eginez ikus daiteke.

Laguntza handiagoa eskaintzen duten programak ere badira -ordenagailuetarako egokitutako letra handitzaileak adibidez-. Interneteko estandarrak finkatzen dituen w3 Consortium erakundeak horietako batzuk biltzen ditu www.w3.org /WAI/References/Browsing helbidean. Bertan azaltzen diren programak webmasterrei zuzendurik daude.

Itsuen kasuan aipatu arazoak ezin dira tamaina edo kolorea aldatuz konpondu eta horiek gainditzeko sistema konkretu batzuk eskuratu behar dira. Tifloteknologiaren (itsuentzat konponbideak aurkitzea helburu duen teknologiaren adarra) arloan lanean dihardutenek hainbat tresna garatu dituzte. Aukera bat idazki-ahots bihurgailua eskuratu eta pantailan ditugun testuak ozen entzutea da. Bestetik, Braille Lerroa eros daiteke, nahiz eta askoz ere garestiagoa den. Itsuek behatza ordenagailura konektaturiko Braille Arrastoaren gainean jarri eta pantailan ageri dena irakur dezakete.

Internet eta posta elektronikoarekin batera, bada gaur egun komunikazioaren arloan garrantzia ikaragarria duen beste tresna bat: sakelako telefonoa. Itsuek euren beharretara egokituriko hainbat modelo aurki ditzakete merkatuan. Telefono hauek erabiltzailearen ahotsari men egiten diote eta mugikorren funtzio guztiak eskaintzen dituzte.